Rechtsbijstand: voorwaarden en tips

Mocht je onverhoopt in een rechtszaak verwikkeld raken of op een andere manier juridische hulp nodig hebben waar je niet genoeg financiële middelen voor hebt, dan is rechtsbijstand een goede uitkomst. Met een rechtsbijstandsverzekering zorg je ervoor dat je in zo'n situatie (gelet op de voorwaarden) kan rekenen op bijstand in je juridische probleem.

De overeenkomst tot rechtsbijstandsverzekering

De rechtsbijstandverzekering is een overeenkomst die je afsluit met een verzekeringsmaatschappij. In ruil voor de premie die je betaalt heb je recht op rechtsbijstand. Meestal zijn dit verzekeringsmaatschappijen die zich alleen richten op en gespecialiseerd zijn in rechtsbijstand. Aan de overeenkomst zitten natuurlijk een aantal voorwaarden en uitsluitingen, het is belangrijk om deze voor het sluiten van de overeenkomst goed door te lezen. Deze voorwaarden worden de polisvoorwaarden genoemd. Vaak is er ook een maximaal bedrag waarvoor je de kosten van een rechtszaak vergoed kan krijgen, ook dit is van belang om van tevoren duidelijk af te spreken.

Er zijn verschillende vormen van rechtsbijstand die je kunt afspreken in de overeenkomst tot rechtsbijstandverzekering. Als eerste kan het gaan om rechtsbijstand in natura; als je dan een juridisch probleem hebt krijg je vanuit de verzekeringsmaatschappij een advocaat of andere jurist die je zal helpen. Een tweede mogelijkheid is een rechtsbijstandsverzekering die wordt uitgekeerd in geld. Als er dan een juridisch probleem optreedt, krijg je een bedrag van de verzekeringsmaatschappij waarvoor je zelf een advocaat of andere jurist kan inhuren. Het voordeel van deze tweede mogelijkheid is dat je niet afhankelijk bent van de juristen die jouw verzekeringsmaatschappij in dienst heeft, maar dat je geheel vrij bent in je keuze.

In de Wet op het financieel toezicht, de Wft, zijn eisen vastgelegd waaraan verzekeringsmaatschappijen die rechtsbijstandverzekeringen aanbieden aan moeten voldoen. In bijvoorbeeld situaties waarin er sprake kan zijn van belangenverstrengeling zijn verzekeraars verplicht om bepaalde situaties uit te besteden.

In de polisvoorwaarden

In de polisvoorwaarden kan ook een bepaling staan dat de verzekeraar geen bijstand hoeft te verlenen of kan stoppen met een zaak als hij geen redelijke kans op succes meer aanwezig acht. Indien dit gebeurt, heeft de verzekerde wettelijk het recht om voor een second opinion naar een advocaat te gaan om zeker te zijn van de zaak. Als de advocaat wel een redelijke kans op succes aanwezig acht, dan is de verzekeraar verplicht om verdere behandeling van de zaak door die advocaat te vergoeden. Het uiteindelijke resultaat in de zaak is hiervoor niet van belang. Als de advocaat ook geen redelijke kans op succes aanwezig acht, heeft de verzekerde alsnog het recht op te gaan procederen, dit natuurlijk op eigen kosten. Als de verzekerde hiermee toch het beoogde resultaat bereikt, moet de verzekeraar alle door de verzekerde voor de zaak gemaakte kosten vergoeden. Het is belangrijk om van tevoren te weten of dit beding in de polisvoorwaarden staat, zo niet, dan is het verstandig om dit alsnog te bedingen, want een verzekeraar mag hier voor het sluiten van de overeenkomst in de polisvoorwaarden gedeeltelijk van afwijken.

Geen rechtsbijstandsverzekering, wel rechtshulp nodig?

Als je in Nederland rechtsbijstand nodig hebt, maar dit niet kan betalen, heb je recht op gefinancierde rechtshulp door de overheid, dit wordt gesubsidieerde rechtsbijstand genoemd. De Raad voor de Rechtsbijstand regelt dit in Nederland. De gesubsidieerde rechtsbijstand wordt verleend door pro deo advocaten, juristen en mediators, zij helpen mensen met een laag inkomen met hun juridische problemen. Of je in aanmerking komt voor gesubsidieerde rechtsbijstand is afhankelijk van je inkomen en vermogen. Ook moet er sprake zijn van een serieuze zaak, waar ook daadwerkelijk rechtsbijstand voor nodig is. Afhankelijk van je inkomen en vermogen kan het ook zijn dat je wel een eigen bijdrage moet betalen.

De tabel met de hoogte van de eigen bijdrage per inkomen en vermogen en per rechtsgebied is te vinden op de site van de Raad voor de Rechtsbijstand. Als je voordat je gesubsidieerde rechtsbijstand aanvraagt eerst het Juridisch Loket bezoekt, krijgt je een bijdrage van €52 op je eigen bijdrage. Als je recht hebt op gesubsidieerde rechtsbijstand, moet je wel zelf de griffierechten betalen, bij een laag inkomen kun je wel om vermindering van deze griffierechten vragen. Ook de proceskosten vallen niet onder de gesubsidieerde rechtsbijstand, dit zijn bijvoorbeeld de kosten voor getuigen of de rechtsdeurwaarder. Wel is het zo dat de 'verliezende' partij deze kosten aan de wederpartij moet vergoeden.

Lees verder

• Bewijs in een rechtszaak
• De dagvaarding: hoe en wat
• Hoeveel kost een advocaat?
• De rechtsstaat in Nederland