Dubbele nationaliteit: wat zijn de regels?

Wetgeving met betrekking tot de dubbele nationaliteit is vaker dan eens een splijtzwam geweest in de Tweede Kamer. Mag je nu wel of niet de oorspronkelijke nationaliteit behouden wanneer je Nederlander wordt? En wat als je in het buitenland gaat wonen en op een gegeven moment bijvoorbeeld Amerikaan wilt worden, mag je dan je Nederlandse paspoort houden of raak je deze dan kwijt?

Dubbele nationaliteit bij je geboorte en via de optieprocedure

Je kunt geboren worden met twee nationaliteiten. Het staat namelijk in sommige landen in de wet vastgelegd dat wanneer je ouders hebt met beide een ander paspoort, dat je dan van allebei de nationaliteit krijgt. Ook kun je via de optieprocedure het Nederlanderschap verkrijgen. In dat geval hoef je meestal niet verplicht afstand te doen van je oorspronkelijke of eerste paspoort. In Nederland is het echter zo dat wanneer je ouder dan achttien jaar bent en je sinds je vierde levensjaar al in Nederland woont, je verplicht afstand moet doen van je oorspronkelijke nationaliteit.

Deze regel geldt sinds oktober 2010. Het kan echter zo zijn dat je geboorteland je verplicht je oorspronkelijke paspoort te houden, dat wil zeggen dat 'nationaliteitsverlies' juridisch onmogelijk is. Is dat geval, wat we bijvoorbeeld kennen uit Marokko, kan de Nederlandse overheid je natuurlijk tot niets verplichten. Wanneer de wet van je geboorteland echter voorschrijft dat je je nationaliteit mag houden, dat wil zeggen dat het optioneel is, dan kan de Nederlandse overheid je verplichten er afstand van te doen en raak je het dus onherroepelijk kwijt. Dit heet afstandsplicht.

Afstandsplicht bij naturalisatie

Een van de redenen dat de Nederlandse overheid het bezit van meerdere nationaliteiten wil beperken, is de onduidelijkheid die ontstaat over je rechtspositie. Zo kunnen er bijvoorbeeld problemen ontstaan wanneer je in landen als Turkije, Israël of Oostenrijk de dienstplicht moet vervullen. Verschuil je je dan achter je Nederlandse paspoort of doe je je burgerplicht in je moeder- of vaderland? De regering hier heeft liever dat een dergelijk probleem niet de kans krijgt om op te doemen. Zodoende kennen we hier de afstandsplicht, maar enige uitzonderingen moeten in acht genomen worden.

Niet iedereen kan nationaliteit opgeven

Zoals al eerder aangegeven zijn er landen die hen onderdanen niet toestaan hun nationaliteit op te geven, zoals Marokko en Griekenland. Hetzelfde geldt voor veel andere landen in Afrika en Latijns-Amerika. Men staat daar op het standpunt dat een nationaliteit die men bij de geboorte heeft gekregen niet kan worden opgegeven. Het is altijd het land van herkomst dat dit bepaald en de Nederlandse overheid moet zich daar naar schikken. Marokkanen en Grieken kunnen zo dus probleemloos een dubbele nationaliteit aanhouden. Ook wanneer je met een Nederlander trouwt of een geregistreerd partnerschap aangaat kun je je eigen nationaliteit behouden en daarnaast de Nederlandse aanvragen. Nationaliteitsbehoud is daarnaast mogelijk voor vluchtelingen die als zodanig hier of op Aruba, Curaçao of Sint Maarten erkend zijn.