Persoonlijkheid en Stress

Persoonlijkheid en stress. Uit onderzoek komt een relatie tussen persoonlijkheid en omgaan met stress situaties naar voren. Hoewel er diverse factoren en stressoren zijn die een rol spelen, is niet iedereen even gevoelig voor stress. De één is stressbestendiger dan de ander, hetgeen o.a. te maken kan hebben met omstandigheden, houding in het leven, je instelling en persoonlijkheid. Zo blijken mensen met een A type persoonlijkheid vaker stress te ervaren dan degenen met persoonlijkheidstype B.

Persoonlijkheid Persoonlijkheidstype Stress

Stress. Er zijn diverse factoren die een rol spelen bij (het ontstaan van) stress. Bij stress symptomen zijn vier categorieën te onderscheiden: lichamelijke symptomen, gedragssymptomen, emotionele symptomen en denksymptomen. Nadere informatie hierover is te vinden in onder meer Stress symptomen, Lichamelijke symptomen stress test en stressoren (oorzaken stress) .
Er zijn bepaalde belastende gebeurtenissen die de kans op stress vergroten (te vinden in kans op stress ). Hoewel stress in bovenstaande artikelen nader en uitgebreid besproken wordt, volgt hier eerst nog een korte typering van stress.
Stress is druk en spanning en het vermogen van lichaam en geest om zich aan te passen aan veranderende omstandigheden. Negatieve stress ontstaat wanneer de belasting groter is dan de draagkracht c.q. als de eisen die gesteld worden (door onszelf of de omgeving) hoger zijn of lijken dan we aankunnen c.q. aan kunnen voldoen.

Persoonlijkheidskenmerken Stressgevoeligheid

Individu - stressbestendigheid. Niet iedereen is even gevoelig voor stress, de één is stressbestendiger dan de ander. De vraag die gesteld kan worden is of en hoe de persoonlijke instelling of je persoonlijkheid bepaalt of je veranderingen en eisen als uitdaging of bedreiging zult zien. Worden sommige mensen op grond van hun persoonlijkheidskenmerken met meer stressvolle situaties geconfronteerd dan anderen? Ervaren sommigen mensen bepaalde situaties als stressvol en anderen -precies dezelfde situaties- niet? De ene mens heeft eerder last van stress dan de ander. Kortom is er een relatie tussen persoonlijkheid en stress? De precieze aard van het verband tussen persoonlijkheid en stress is nog steeds niet echt helemaal bekend of aangetoond, maar wel is duidelijk dat de persoonlijkheid een belangrijke rol speelt bij de wijze van reageren op stressvolle situaties.

Persoonlijkheidstype A - Persoonlijkheidstype B

Persoonlijkheidstype A en B. Uit onderzoek naar de relatie tussen persoonlijkheid en stress, komt een onderscheid naar voren die benoemd is als persoonlijkheidstype A en B. Uit de onderzoeksbevindingen bleek dat door de A types meer belastende levensgebeurtenissen werden vermeld dan door de B types. De A types blijken over het algemeen ook vaak tijdsdruk te ervaren, daar ze te veel hooi op hun vork nemen. Er blijkt een verband te zijn tussen persoonlijkheidskenmerken en (het ontwikkelen van) stress. Hieronder worden de kenmerken van het persoonlijkheidstype A en B aangegeven.

Persoonlijkheidstype A Kenmerken

Kenmerken Persoonlijkheidstype A

• Heeft het altijd druk
• Vaak gehaast
• Komt vaak in tijdnood, tijdsdruk
• Kan zich moeilijk ontspannen
• Is (te) sterk betrokken bij het werk
• Sterk prestatiegericht
• Competitief ingesteld
• Neigt tot perfectionisme
• Vaak ongeduldig
• Snel geïrriteerd
• Onrustig

Mensen met persoonlijkheidstype A gaan ook actief op zoek naar situaties waarin een gedragspatroon vereist is, zoals in bovenstaande kenmerken is beschreven. Tevens proberen ze vaak situaties zodanig naar hun hand te zetten, dat hun competitiedrang (wedijver) en geldingsdrang het beste of beter tot hun recht komen.

Persoonlijkheidstype B Kenmerken

Kenmerken Persoonlijkheidstype B

• Niet voortdurend gehaast of in tijdnood
• Kan zich goed ontspannen zonder schuldgevoel
• Zelfwaarde is niet afhankelijk van prestaties
• Schiet niet snel uit de slof
• Niet alles hoeft altijd even perfect te zijn
• Geen behoefte om zichzelf steeds te bewijzen
• Geen sterke geldingsdrang

Wanneer je de kenmerken van persoonlijkheidstype A en B naast elkaar zet, zal het geen verbazing wekken dat het aannemelijk is dat een A type mens eerder en vaker last van stress zal hebben dan B type persoonlijkheden.

Persoonskenmerken Belasting Stress

Stress en belastende situaties. Uit onderzoek komt ook naar voren dat mensen met een grote behoefte aan spanning vaker belastende gebeurtenissen meemaken dan anderen (voor een overzicht van belastende gebeurtenissen, klik hier).
Dit type mensen zijn steeds weer op zoek naar nieuwe uitdagingen en kom je vaak tegen in de meer avontuurlijke en risicovolle takken van sport als parachutespringen, bergbeklimmen en autoracen. Enerzijds zullen ze in het algemeen met meer soorten stressoren in aanraking komen (voor een overzicht van stressoren, klik hier). Anderzijds zullen ze juist minder snel geneigd zijn om situaties als bedreigend te zien.

Stress, persoonlijkheid en coping. Buiten persoonlijkheid en persoonskenmerken speelt de copingstijl c.q. de manier van reageren op stressvolle situaties een belangrijke, zo niet cruciale rol, zie werk en stress - coping. Specifieke stress klachten die in bepaalde beroepen of beroepsgroepen het meest naar voren komen, kun je vinden in stress - klachten in beroepen.

Stressvolle situaties. Mensen gaan dus verschillend om met stressvolle situaties. De één zoekt ondersteuning bij vrienden of sociale relaties, de ander stort zich in zijn werk of hobby en gaat de problemen bewust of onbewust uit de weg. Anderen gaan juist weer de confrontatie aan en weer anderen vluchten in (overmatig gebruik) van alcohol, drugs of medicijnen e.d. Er is niet één stelregel of wetmatigheid welke manier voor iedereen het beste werkt, maar niet iedere stijl van reageren of copingstrategie is even effectief of gezond. In het algemeen kan gezegd worden dat vermijding of afleiding zoeken effectiever kan zijn op de korte termijn, maar een doordacht plan of aanpak en confrontatie tot een betere aanpassing leidt c.q. effectiever is op langere termijn.

Persoonlijkheidstype C. In sommige publicaties wordt ook gesproken van een persoonlijkheidstype C. Als kenmerken van het C type worden aangegeven: terughoudendheid om negatieve emoties te uiten, conformisme en een sterke neiging om met hulpeloosheid (hopeloosheid) te reageren op een stress situatie.

Lees verder

• Test - Persoonlijkheidstype A of B?
• Homeopathische middelen tegen Stress