De kracht van verbeelding en visualisatie

De kracht van verbeelding en visualisatie wordt vaak onderschat. Onze samenleving is veel meer gefocust op woorden dan op beelden. Dat terwijl onze hersenen juist heel erg visueel zijn ingesteld. Door middel van beelden is het vaak makkelijker om iets te onthouden en kan meer informatie in korte tijd overgebracht worden. Wensbeelden kunnen heel aantrekkelijk en stimulerend zijn; evenals toekomstbeelden. Vaak is ook de combinatie van woorden en beelden erg krachtig. Vanaf het moment dat we op school leren lezen, worden we meer en meer bestookt met tekst. Tijdens de start van het leren lezen worden de woorden nog vaak gecombineerd met plaatjes, maar naarmate we beter worden in het ontcijferen van reeksen letters worden we steeds minder visueel geprikkeld en moeten we het steeds meer met enkel geschreven woorden doen. Veel leerboeken bevatten bijvoorbeeld nauwelijks plaatjes. Op de één of andere manier worden woorden in onze samenleving meer gewaardeerd dan beelden. Dat is eigenlijk vreemd, want beelden hebben in veel gevallen veel meer kracht dan woorden: onze hersenen zijn ook behoorlijk visueel ingesteld, terwijl we daar eigenlijk nauwelijks gebruik van maken.

De geheugenkracht van verbeelding

Hoewel we op school vooral bezig zijn met het absorberen en reproduceren van taal, is ons geheugen veel beter in het onthouden van beelden. Veel zaken die we buiten school hebben geleerd - hoe onze familieleden eruit zien of hoe we bepaalde dingen moeten doen - slaan we niet op op door middel van taal, maar in de vorm van beelden. Een plaatje is één geheel, waarin je verbanden kunt aanbrengen en desgewenst ook beweging kunt laten plaatsvinden. Hierdoor is er met minder moeite veel meer informatie op te slaan dan met taal. Bij taal zijn de eenheden vaak veel kleiner en moeten we vooral heel veel herhalen om ons alle informatie te kunnen herinneren.

De informatiedichtheid van beelden

Daarmee is ook een ander groot voordeel van verbeelding eigenlijk ook al aan de orde gekomen: de informatiedichtheid van beelden is veel groter dan die van woorden. Wanneer we een schilderij willen beschrijven hebben we honderden, in sommige gevallen misschien wel duizenden woorden nodig. Een schilderij bekijken kan echter in één oogopslag. En het aandachtig bekijken, zodat we het in ons opnemen en een groot aantal details onthouden, lukt vaak in een aantal minuten. Het voordeel van beelden is niet alleen dat er heel veel informatie in één plaatje past, maar ook dat er eigenlijk altijd direct een samenhang te vinden is tussen de verschillende stukjes informatie.

De aantrekkingskracht van wensbeelden

Ook op meer gevoelsmatig terrein zijn beelden vaak veel sterker dan woorden en kan visualisatie bewust als strategie worden ingezet om iets in beweging te krijgen. Zo kun je door middel van wensbeelden energie opwekken en je prestaties verbeteren. In de topsport wordt er veel gebruik gemaakt van wensbeelden. Door zich een voorstelling te maken van het verloop van de wedstrijd, waarbij zij zelf de winnaar zijn, stimuleren sporters hun mentale vermogens en vergroten zij de kans dat ze daadwerkelijk een topprestatie leveren.

De communicatiekracht van beelden

Niet alleen naar jezelf toe kan visualisatie een belangrijke stimulerende werking hebben; ook als communicatiemiddel kunnen beelden een erg krachtige werking hebben. In reclame zie je dat er heel veel met beelden wordt gecommuniceerd. Maar ook als er een toekomstbeeld neergezet wordt waarvan het de bedoeling is dat het een collectief toekomstbeeld wordt, worden er vaak concrete beelden ingezet om mensen enthousiast te krijgen. Er hoeft in de communicatie niet direct gebruik gemaakt te worden van plaatjes, tekeningen en foto's; er kan ook op dusdanige manier met woorden gecommuniceerd worden dat de verbeeldingskracht van mensen aangesproken wordt. Op die manier kunnen mensen hun eigen beelden creëren om enthousiast van te worden.

Woord en beeld

Dit laatste voorbeeld maakt duidelijk dat verbeelding niet in de plaats van verwoording hoeft te komen. Ook woorden hebben hun sterke kanten en je zult daarom per situatie moeten bekijken of woorden of beelden een beter instrument zijn om je doel te bereiken. Onthoud daarbij dat ze ook samen ingezet kunnen worden en dat dit vaak zorgt voor een ijzersterke combinatie.

Lees verder

• Geheugen: Beter onthouden door associatie en visualisatie
• Creativiteit: creatief waarnemen en creatief denken
• Geheugen: Beter onthouden door eenvoudige technieken