Wat is intelligentie?

Er is veel discussie over individuele verschillen in cognitie en informatieverwerking zonder ten minste gebruik te maken van het begrip intelligentie. Het begrip is op veel verschillende manieren gedefinieerd en er zijn dan ook veel verschillende soorten van intelligentie te benoemen.

Wat is intelligentie?

Een eerste definitie van intelligentie is geassocieerd met opleiding, hoeveel kennis een persoon heeft verschaft in vergelijking met anderen in zijn of haar leeftijdscategorie. Dit is een zicht op het begrip intelligentie vanuit het perspectief van prestaties. Andere definities zien intelligentie als een product van opleiding en meer als een mogelijkheid om opgeleid te worden/te leren. Dit vorm van intelligentie wordt meer gezien als een aanleg voor intelligentie. Traditionele metingen van intelligentie (oftewel IQ tests) worden vaak gezien als deze tweede vorm van intelligentie.

Intelligentie als brede factor

Al vroeg in de bestudering van het begrip intelligentie benoemden psychologen intelligentie een eigenschap van een persoon. Gezegd werd dat individuen verschillen in de mate van het bezitten van deze intelligentie. Intelligentie werd opgevat als een brede factor. Naarmate er meerdere testen werden ontwikkeld begonnen onderzoekers echter verschillende vormen van intelligentie te ontdekken zoals de splitsing van intelligentie in verbale mogelijkheden, geheugen mogelijkheden, perceptuele mogelijkheden en rekenkundige mogelijkheden.

Geaccepteerde definitie intelligentie

Een wereldwijd geaccepteerde definitie van intelligentie die door Gardner in 1983 is voorgesteld is de volgende: intelligentie is de toepassing van cognitieve vaardigheden en kennis om problemen op te lossen, te leren en om doelen te bereiken die door het individu en de cultuur worden gewaardeerd. Wanneer intelligentie zo breed is omschreven is het niet vreemd dat er verschillende vormen van intelligentie zijn, misschien wel meer dan slechts het onderscheid in rekenkundige, verbale en prestatie intelligentie. Zo heeft Gardner dan ook een theorie van meervoudige intelligenties samengesteld zoals de interpersoonlijke intelligentie (sociale vaardigheden, de mogelijkheid om te communiceren en met anderen op te kunnen schieten) en intrapersoonlijke intelligentie (inzicht in jezelf, iemands emoties en iemands motieven). Ook zegt Gardner dat er een bewegingsintelligentie bestaat bij bijvoorbeeld atleten, dansers en acrobaten en dat er een muzikale intelligentie bestaat. Andere onderzoekers voegen ook nog emotionele intelligentie toe aan het rijtje.

Controversiële aanname

De aanname van Gardner over het bestaan van meervoudige intelligenties is controversieel. Sommige intelligentie onderzoekers zeggen dat deze verschillende vormen van intelligentie veel verband houden met elkaar en gaan uit van een algemene intelligentiefactor. Andere experts erkennen dat intelligentie uit enkele vormen bestaat, namelijk verbale en wiskundige intelligentie.

Culturele context

Het is van groot belang om rekening te houden met de culturele context van het begrip intelligentie. Zo kan gedrag in een bepaalde cultuur gezien worden als erg intelligent, maar is dit in een andere cultuur totaal niet het geval. Zo is het voor eskimo’s bijvoorbeeld erg nuttig om een cognitieve kaart te maken van de kustlijn van Alaska en is het in de westerse maatschappij veel belangrijker dat mensen verbale vaardigheden onder de knie hebben. Om deze redenen is het belangrijk dat we intelligentie zien als vaardigheden die worden gewaardeerd in een bepaalde cultuur. De vraag is dan natuurlijk of er een algemeen gewaardeerde vorm van intelligentie bestaat of dat culturen blijven verschillen in de definiëring van het begrip intelligentie.

Inspectie tijd

Een redelijk nieuwe variabele binnen onderzoek naar intelligentie in inspectie tijd. Zij refereert naar de tijd die een persoon erover doet om een simpel onderscheid te maken tussen twee afgebeelde objecten. Zo moet een persoon bijvoorbeeld aangeven welke van de twee afgebeelde lijnen langer is dan de ander. De tijd die de persoon nodig heeft om het onderscheid tussen de twee lijnen te zien wordt dan wel de inspectie tijd genoemd. Deze variabele relateert in grote mate aan de standaardmetingen van algemene intelligentie. Een andere soortgelijke meting van intelligentie is de mogelijkheid om een onderscheid te maken tussen gehoorintervallen die alleen verschillen in enkele milliseconden. Bevindingen als deze veronderstellen dat breinmechanismen die specifiek betrokken zijn bij het onderscheiden van extreem korte tijdsintervallen een gevoelige indicator zijn van algemene intelligentie. Al met al blijven er discussies bestaan over het begrip intelligentie.