Woede, gevoed door onjuiste veronderstellingen

Veronderstellingen leiden een taai leven. Meestal zijn ze niet gebaseerd op de werkelijkheid. En bijna altijd zijn ze negatief. Ergens in je leven, in je jeugd, hebben ze zich genesteld in je gedachteleven, zonder dat jij je ervan bewust bent. Het is als vervuilde lucht die je inademt. Je hebt ze ergens onderweg opgedaan. Door je opvoeding binnen je, al dan niet disfunctionele, gezin. Of door conclusies die je zelf trok uit gebeurtenissen tijdens je jeugd. Als woede om onverklaarbare redenen zomaar bij je opkomt, en je gaat wroeten naar de oorzaken, blijken die te liggen in basisovertuigingen uit het verleden.

Woede

Mensen die de geborgenheid van een gezin kennen, kunnen de klappen daarbuiten over het algemeen goed opvangen. Ze staan stevig in het leven doordat ze daarvoor de middelen hebben gekregen van hun ouders. Voor kinderen uit disfunctionele gezinnen kunnen de klappen echter extra hard aankomen; zij missen die middelen waar ze op kunnen steunen en waarop ze te allen tijde kunnen terugvallen. Zij staan niet stevig genoeg in hun schoenen. Hun reactie, hun woede, is even disfunctioneel als het gezin waarin ze zijn opgegroeid.

Kenmerken van volwassenen die zijn opgegroeid in een disfunctioneel gezin

• Gemakkelijk geraakt worden door bepaalde gebeurtenissen; tijdreizen*
• Moeite met reguleren van emoties: als je eenmaal kwaad of bang bent geworden is het vaak moeilijk om weer tot rust te komen. Dit komt vaker voor bij mensen die zijn opgegroeid in een omgeving die in emotioneel of fysiek opzicht niet veilig was.
• Beperkt vermogen om de gebeurtenissen goed in te schatten.
• Een negatief beeld hebben van jezelf en de wereld door een tekort aan empathie tijdens je opvoeding; dit komt op vijf verschillende gebieden tot uiting:
1. je hebt moeite om anderen te vertrouwen;
2. je hebt moeite om je veilig te voelen;
3. je hebt moeite te geloven dat het mogelijk is om gewenste veranderingen te bewerkstelligen;
4. je hebt het gevoel dat je op de een of andere manier abnormaal of onvolwaardig bent;
5. je bent ervan overtuigd dat je andermans liefde onwaardig bent.

* Tijdreizen wil zeggen dat ze als het ware terug gekatapulteerd worden naar een pijnlijke situatie vroeger die ze nooit hebben kunnen verwerken.

Stress

Wie één van bovenstaande, of een combinatie van neigingen vertoont, kan soms in een soort verdoving terecht komen, in verwarring geraken of kwaad worden, vooral in stressvolle situaties, in een conflictsituatie of als er veel emoties in het spel zijn. Een groot deel van de energie gaat naar het zich beschermen tegen pijnlijke emoties en negatieve gewaarwordingen waardoor er weinig mentale en emotionele energie overblijft om de gebeurtenissen van dat moment te kunnen hanteren.

Zelfbescherming

En ook, en zelfs, als er geen sprake is van stress kan zo iemand in volkomen normale situaties opeens agressief reageren. Als je uit een gezin komt waar het gebruikelijk is dat iedereen de ander zomaar kan aanvallen, zonder dat een ouder ingrijpt en de situatie normaliseert, sta je in feite constant op scherp. Agressie is dan een manier om jezelf te beschermen tegen onredelijke aanvallen. Meestal gaat het om kleine dingetjes zoals de beschuldigingen dat je iets niet, of verkeerd, gedaan hebt wat je opgedragen of gevraagd is.

Vier bekende onjuiste veronderstellingen

Het leven hoort eerlijk te zijn

Vaak is dit een verkapte manier om te zeggen dat je niet gekregen hebt wat je wenste. Vraag je zelf af: Ben ik werkelijk benadeeld of heb ik gewoon mijn zin niet gekregen? Ben je inderdaad benadeeld, bedenk dan hoe je de situatie kunt verbeteren om je doel alsnog te bereiken.

Als ik iets erg graag wil behoor ik dat ook te krijgen

Helaas: niets is gegarandeerd in het leven. Hulp van anderen is geen recht dat wordt overgedragen van ouder op kind. Als je zegt dat je recht hebt op iets, impliceer je dat jouw behoeften belangrijker zijn dan die van anderen; je hebt de onvolwassen en egocentrische houding van een kind.

Je kunt iemands gedrag veranderen

Duurzame verandering vindt alleen plaats als het van binnen komt. Kijk eens hoe moeilijk is om jezelf te veranderen, laat staan dat iemand anders jou, of jij iemand anders, kunt veranderen!

Als mensen me pijn doen of onheus bejegenen verdienen ze het te worden gestraft

Soms is het iemands bedoeling te kwetsen, vaak gebeurt het onbedoeld en is het een vergissing, een misverstand. De ander straffen voor een vorm van wangedrag zal de relatie niet ten goede komen maar juist verzieken.

Basisovertuiging

Deze veronderstellingen zijn niet voor niets zo bekend: ze leiden een bloeiend bestaan. En niet omdat mensen met deze overtuigingen zo succesvol zijn! Het tegendeel is het geval: ze saboteren je weerbaarheid. Behalve deze bekende onjuiste veronderstellingen zijn er nog ontelbaar vele die onbekend zijn, zoals:

• tijd is geld,
• vrouwen zijn niet technisch,
• je moet uitblinken,
• als je iets niet meteen snapt ben je dom,
• je moet zelfstandig en onafhankelijk zijn,
• je moet flink zijn.

Opvoeding

Laten we de schuld dus niet helemaal aan de opvoeding geven. Opvoeden is een vak apart en niet iedereen is ervoor in de wieg gelegd. Er zal dus zeker wel een en ander niet zo goed gaan als de ouders of andere opvoeders het bedoeld hebben. Ook buiten de opvoeding kan het een en ander mis gaan. Je kunt zelf verkeerde conclusies hebben getrokken of ouderen hebben je, om welke reden ook, iets verteld wat (voor jou) niet klopt. Je bent inmiddels volwassen. Het is zaak zo goed mogelijk op eigen benen te staan. Het hele leven is trouwens een leerproces. Neem het heft in eigen handen.