Rouwverwerking in bijzondere situaties

Bij rouwen denken we aan verdriet om het verlies van een dierbare, en verlies wat je met anderen kunt delen. In sommige situaties is er geen sprake van dood van een persoon of is er geen mogelijkheid je verdriet te kunnen delen met anderen.

Rouwen, wat is dat?

Rouwen is het proces wat volgt op het lijden van een verlies. Meestal denk je bij rouw aan het overlijden van een dierbare. De dood van een familielid of vriend kan zo'n grote impact op iemands leven hebben, dat de persoon hierdoor tijdelijk niet goed kan functioneren. Iemand die rouwt gaat verschillende stadia van rouw door.

Welke stadia van rouw zijn er?

Wanneer je terechtkomt in een situatie van verlies heb je te maken met diverse stadia waar je door heen gaat. Het rouwpatroon zal niet verlopen in een vooraf vastgesteld patroon, je raakt verzeild in een achtbaan van emoties.
Rouwverwerking is een moeilijk proces, wat veel invloed heeft op je lichamelijke en geestelijke gezondheid. Je kunt bij rouwverwerking te maken krijgen met de volgende emoties:

• Verdriet
• Boosheid
• Ontkenning
• Opstandigheid
• Wanhoop
• Radeloosheid

Wat is er nodig om het proces van rouwverwerking te doorlopen:

• Aanvaarding van het verlies
• Verwerken van de pijn
• Je leven aanpassen aan de nieuwe situatie
• Het verlies een plaats geven zodat je de draad weer kunt oppakken.

Verlies van een dierbare, maar je verdriet niet kunnen delen

In bijna alle situaties van verlies van een dierbare wordt het verlies gedeeld met familie en naasten. Je kunt samen praten over de overledene, de leuke dingen die je samen hebt beleefd, en de manier van overlijden steeds weer bespreken. Er over kunnen praten met anderen helpt bij de verwerking van het verlies. Echter, wanneer je een hechte band had met de overledene, waar niemand anders van af wist en van af mag weten, dan wordt het lastig om je verdriet te verwerken. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een buitenechtelijke relatie die in het geheim heeft plaatsgevonden. Wanneer degene waarmee je een buitenechtelijke relatie had, wellicht al jaren, overlijdt, dan kun je met niemand over je verlies praten. Vaak is het zelfs onmogelijk om aanwezig te zijn bij de begrafenis of crematie, en kan er geen afscheid genomen worden van de overledene. Als je in zo'n situatie zit is het verstandig om hulp van een psycholoog in te roepen om geholpen te worden bij de verwerking van je verdriet. Zoek contact met een psycholoog, mogelijk is het zelfs om anoniem en online via internet psychologische hulp te krijgen.

Verlies van een huisdier

Verlies van een huisdier wordt door anderen vaak gebagatelliseerd. Echter bij het verlies van een huisdier is er ook sprake van rouwverwerking. Een huisdier zoals een hond, kat of bijvoorbeeld een papegaai zal vele jaren deel uitmaken van je leven en onderdeel van het gezin zijn. Wanneer het dier overlijdt laat het een leegte achter in het gezin. Goed is om ook van je huisdier een plakboek met foto's, feitjes en belevenissen te maken. Er bestaan zelfs begraafplaatsen voor huisdieren, wanneer je je dit kan verloorloven, kan een bezoek aan het grafje van je huisdier ook een bijdrage leveren in de rouwverwerking. Rouw bij het verlies van een huisdier wordt vaak onderschat, deel je verdriet door duidelijk te maken aan je vrienden of familie hoe veel het dier voor je betekende. Het laten zien van een plakboek kan hierbij ondersteuning geven.

Het verlies van een droom

Je kunt ook te maken krijgen met rouwverwerking wanneer je afscheid moet nemen van een droom die niet uitkomt. Hiermee kun je o.a. te maken krijgen wanneer je ongewenst kinderloos bent. Je komt op een punt waarbij je de behandelingen om zwanger te worden moet stoppen, of wanneer je te horen krijgt dat kinderen krijgen voor jou is uitgesloten. Het verdriet hierbij is vaak zeer intens en heeft een lang verwerkingstraject nodig. Vaak legt het verdriet druk op de relatie. Verstandig is ook hier om psychologische hulp te zoeken bij de verwerking van het verlies van je droom om vader of moeder te worden.

Verlies van een droom kan ook voorkomen juist wanneer je wel kinderen hebt. Ouders hebben vaak een droombeeld voor hun kinderen over een goede toekomst, een rijk leven, een fijne partner, een gezin. Wanneer de gedroomde toekomst van je kind niet uitkomt krijg je ook te maken met verdriet. Stel je bijvooorbeeld voor dat je kind ziek wordt en hierdoor belemmerd wordt, gehandicapt is of wordt, homoseksueel blijkt te zijn terwijl je daar moeite mee hebt, drugsverslaafd raakt of zelfs in de gevangenis belandt. Je zult dan afscheid moeten nemen van je

• droom

en moeten leren leven met hoe je kind zich ontwikkelt.

Het verlies van een situatie of tastbare zaken

Verlies waarvan men denkt dat het niet zo veel impact heeft is het verliezen van een baan. Maar ook hier kunnen gevoelens van rouw een rol spelen. Ontslag is vaak heftig, het legt druk op je financiële situatie, maar ook zul je afscheid moeten nemen van je collega's waar je vaak al jaren mee samenwerkt.

Zelfs bij verhuizing, al dan niet noodgedwongen, kan men te maken krijgen met gevoelens van verlies en van rouw. Je bent weg uit je vertrouwde omgeving en je moet wennen aan de nieuwe omgeving. De mensen die je goed kende en waar je mee bevriend was zijn moeilijker bereikbaar vanwege de afstand en je hebt nog geen nieuwe contacten gelegd. Bij emigratie kan het gevoel van verlies nog groter zijn, vaak ook bij de achterblijvende partij.

Ben je erg gehecht aan iets tastbaars, bijvoorbeeld de auto waar je al jaren en jaren in rijdt, de meubelen uit je ouderlijk huis die nu toch echt op de draad versleten zijn, zelfs dan kun je last hebben van gevoelens van verlies. Normaalgesproken zijn dit nostalgische gevoelens, maar wanneer je emotioneel al wat zwak bent, kun je ook hier veel last hebben van het afstand moeten doen.

Rouwverwerking en hulp

Wanneer je bij de verwerking van je verlies het gevoel hebt het emotioneel niet aan te kunnen en je blijft hangen in je verdriet, dan is het goed om hulp te zoeken bij een psycholoog. Ga bij je huisarts te rade welke hulp voor jou geschikt is. Wanneer je anoniem hulp wilt kijk dan of telecoaching wat voor jou is. Zie mijn artikel hierover op http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/diversen/21925-telecoaching-psychologische-hulp-op-afstand.html.