Ambitie: verschillende aspecten van gedrevenheid

Ambitieuze mensen worden meestal herkend aan het feit dat ze minder praten, meer doen. Succes kan per slot van rekening niet bij elkaar worden gepraat (ofschoon veel mensen dat geloven). Er steekt nog steeds harde arbeid, vlijt, doorzettingsvermogen en discipline achter. En een grote dosis ambitie. Succesvolle mensen schuwen de uitdaging, de inspanning en het ongemak niet. Nederlagen en mislukkingen zullen hen eerder aansporen. Ze willen zichzelf altijd verbeteren en verder ontwikkelen. Kortom, ambitie heeft al menige carrière op weg geholpen. Maar zoals zo vaak is er ook een schaduwkant: te veel ambitie kan mensen ook erg schaden.

Wat is ambitie

Eigenlijk is ambitie niets anders dan het nastreven van zijn persoonlijke doelen zoals:

• erkenning
• invloed
• succes
• kennis
• macht.

Ambitie niet per definitie gericht op materieel voordeel

Hoewel ambitie primair is gebaseerd op persoonlijk voordeel, hoeft dat niet per se gekoppeld te zijn aan materiële voordelen zoals geld en rijkdom. Bijvoorbeeld als we streven naar vakkennis, sportief succes of roem. Je zou ook kunnen zeggen: wie ambitieus is, wil iets bereiken, iets creëren of iets bezitten. Hij wil het anderen laten zien, maar vooral zichzelf.

Ambitieuze mensen hebben minder aansporing nodig

Zonder die gedrevenheid, de soms fanatieke wil om iets haalbaar te maken, zouden veel uitvindingen en ontwikkelingen zijn uitgebleven. Want ook dát is een groot voordeel van de innerlijke drive: ambitieuze mensen hebben minder prikkels nodig. Ze bezitten een mentale kracht die hen genoeg zin en discipline geeft om door te gaan. Verder dan elke denkbare weerstand. Dat uit zich onder meer in een aantal kenmerkende typeringen horend bij een ambitieus iemand:

• ambitie
• ijver
• strever
• doelgericht
• vlijt
• energiek
• doortastend
• onvermoeibaar

Negatieve typeringen voor innerlijke gedrevenheid

Dit zijn echter alleen de positieve typeringen voor deze innerlijke drive. Er bestaan ook negatieve eigenschappen, zoals:

• opdringerigheid
• hunkering naar erkenning
• zucht naar roem
• machtswellust
• rusteloosheid

Ambitie: een medaille met twee kanten

Bovenstaande typeringen laten zien dat ambitie een medaille is met twee kanten: gezonde ambitie kan positief werken, ons aansporen en inspireren. Maar je kan het ook overdrijven. Dan wordt ambitie ziekelijk en schadelijk, voor onszelf en voor onze omgeving. Het komt erop aan om maat te houden. Of zoals Paracelsus zou zeggen: "De dosis maakt het vergif.". Anders gezegd: alles is uiteindelijk giftig, als de hoeveelheid maar navenant is. Hoe dan ook, ambitie kan na verloop van tijd veranderen: bij jongeren is de ambitie doorgaans groter. Wie daarentegen al veel bereikt heeft, hoeft nauwelijks nog iets voor zichzelf en anderen te bewijzen.

Kan ambitieus zijn, worden aangeleerd?

Geen discussie mogelijk: er zijn mensen, die ambitie en gedrevenheid vanaf de geboorte in de genen hebben. Ze willen altijd bij de beste horen, ze willen winnen en ze stellen zichzelf hoge doelen. Middelmatigheid daarentegen, verwerpen ze. Niet alleen voor zichzelf, maar ook voor anderen. Maar zoals hiervoor al opgemerkt, dit kan uiteindelijk ziekelijk en ongezond worden. Dat hoeft echter niet.

Ambitie heeft concrete doelen nodig om zich te ontwikkelen

De mens is niet voorbestemd om ambitieus te zijn of niet. Weliswaar zijn delen ervan genetisch bepaald, maar psychologen zijn ervan overtuigd dat ambitie ook aangewakkerd of getraind kan worden. Minimaal nodig zijn wel enkele doelen die de moeite waard zijn om nagestreefd te worden, zodat de innerlijke drijvende krachten zich kunnen ontwikkelen. En hoe concreter die doelen, hoe concreter de bevrediging bij het bereiken ervan. En hoe groter ook de passie die mensen ervoor ontwikkelen. Het mooiste idee zonder plan en implementatie is slechts een vrome wens.

Ambitie is ook passie

Erg succesvolle mensen slagen erin om de bevrediging te visualiseren die zich zal voordoen zodra ze hun doel hebben bereikt. Zulke mensen zijn begeesterd voor hun project. Ze kunnen een grote passie ontwikkelen, waardoor ze gemakkelijker moeilijke fasen kunnen doorstaan. Ze laten zich niet door die moeilijke momenten van hun voornemens afbrengen.
Wetenschappers spreken van het ‘flow-gevoel’.

Een duidelijk doel voor ogen stellen

Mensen moeten weten wat hen motiveert. Is het erkenning, een verlangen naar macht of pure vreugde die ons naar topprestaties drijft? Voor atleten is dit cruciaal omdat ze, afhankelijk van hun aanleg, moeten concurreren met denkbeeldige tegenstanders of gewoon moeten leren zich op zichzelf te concentreren. Men moet leren om zich ergens voor op te peppen en vooral, om die drive vast te houden. De sleutel voor succes ligt in de overtuiging die zich heeft gemanifesteerd in het onderbewustzijn, waardoor de ene persoon meer nadenkt over falen, terwijl de ander ervan overtuigd is om elk doel te bereiken dat hij zichzelf heeft gesteld.

Hoe gezond is jouw ambitie?

Het is bekend: een gezonde dosis ambitie is nuttig in het leven. Maar wanneer werkt ambitie op een gezonde manier en wanneer schaadt het ons? Zoals zo vaak is daar geen eenvoudig antwoord op. Maar een paar eenvoudige vragen zullen helpen om daarachter te komen. Luister naar jezelf. En belangrijk: wees eerlijk tegen jezelf!

• Heb ik mijn doelen wel zodanig gesteld, dat ik die met mijn vaardigheden kan bereiken?
• Is het tijdsschema dat ik voor het realiseren van mijn doelen heb gesteld wel realistisch?
• Volg ik mijn innerlijke overtuiging of offer ik zaken op die wezenlijk bij mij horen. Het sluiten van compromissen is belangrijk maar niet hetzelfde als zichzelf verloochenen.
• Misschien wel de moeilijkste vraag: is het mijn eigen doel dat ik wil bereiken? Of wil ik gewoon op iemand indruk maken of iemand tevreden stellen?
• Loop ik het risico om relaties op het spel te zetten met mensen die belangrijk voor me zijn? Je kunt nooit iedereen tevreden stellen, maar echt belangrijke mensen moet je nooit verwaarlozen.