Telefoonangst: Bang om te bellen of gebeld te worden

Het voeren van telefoongesprekken is niet voor iedereen even eenvoudig. Sommige mensen kunnen helemaal van slag raken wanneer hun telefoon overgaat. Zeker wanneer er een onbekend nummer in het display verschijnt, kan er een ware paniekreactie ontstaan. Ook wanneer zij een persoon of instantie moeten gaan bellen, kan dit ontzettend veel stress opleveren. Zij zullen geneigd zijn om het te voeren gesprek uit te stellen of zelfs helemaal onder het telefoongesprek uit te komen, wat de spanning alleen maar doet toenemen. Voor iemand met een telefoonfobie vergt het ontzettend veel energie om de moed te verzamelen om de telefoon te pakken en daadwerkelijk te bellen. Wat is het nu dat telefoneren voor mensen met een telefoonfobie zo moeilijk maakt? Wat zijn mogelijke symptomen bij telefoonangst? En welke behandelingen zijn er mogelijk om de angst om te bellen te verminderen?

• We bellen steeds minder vaak
• Wat is een fobie?
• Vormen van telefoonangst
• Angst om te bellen
• Angst om gebeld te worden
• De mogelijke impact van een telefoonfobie op iemands leven
• Welke factoren kunnen telefoneren zo spannend maken?
• Er is geen non-verbale communicatie
• Meeluisterende collega’s
• Andere mensen oordelen
• Mensen lastigvallen
• Geen tijd en mogelijkheden tot verbeteren
• Mogelijke symptomen bij een telefoonfobie
• Verschijnselen bij telefoonangst
• Gedragingen bij telefoonangst
• Tips om zelf je telefoonangst te verminderen
• Zie jezelf niet als iemand die stoort
• Een goede voorbereiding
• Oefen bellen met een vriend
• Wat kan er gebeuren?
• Professionele hulp inschakelen bij telefoonangst

We bellen steeds minder vaak

In het huidige tijdperk leggen we steeds vaker (onpersoonlijk) contact met andere mensen, waardoor het bellen en gebeld worden een steeds minder grote rol speelt in zowel onze sociale als zakelijke contacten. Het is immers heel gebruikelijk om zakelijke contacten en collega’s een e-mail te sturen met daarin je vraag of de uitleg waar de persoon in kwestie om vroeg. Onze kennissen en vrienden benaderen we steeds vaker via diverse sociale media. We laten anno 2018 via Facebook weten wat we hebben gedaan, vaak inclusief foto’s en emoticons die onze gevoelsbeleving bij de gebeurtenis weerspiegelen. Als we iets willen afspreken met bekenden, dan sturen we een berichtje via sms of WhatsApp. Ook afspraken maken bij een kapper, het reserveren van een tafel in een restaurant of het boeken van tickets voor een evenement kan doorgaans online geregeld worden. Allemaal heel makkelijk en gebruiksvriendelijk, maar wanneer bellen we nu eigenlijk nog? Aan de ene lijken al deze online mogelijkheden ideaal voor mensen met een telefoonfobie, omdat zij hun grootste angst via deze communicatiemiddelen vaak kunnen omzeilen. De tegenhanger is dat de telefoonangst mede in stand gehouden wordt, doordat zij heel weinig bellen. Ze ‘oefenen’ dus zelden en zullen alleen bellen of hun telefoon opnemen, wanneer zij voor hun gevoel echt geen andere keuze hebben. De fobie zal dan hoogstwaarschijnlijk blijven bestaan en niet afnemen.

Wat is een fobie?

We spreken van een fobie wanneer iemand een excessieve vorm van angst ervaart bij bepaalde situaties of zaken. Dit kan bijvoorbeeld om een specifiek dier gaan of om bepaalde weersomstandigheden. Het kenmerkende van een fobie is dat de mate van angst die de persoon ervaart totaal niet in verhouding staat tot het aanwezige gevaar. De persoon die last heeft van een fobie is zich er doorgaans van bewust dat de angst die hij voelt bij de blootstelling aan de situatie of het voorwerp dat hem bang maakt, irreëel of in ieder geval overmatig is. Een telefoonfobie valt dus ook in de categorie irreële angsten, want welk gevaar dreigt er bij het telefoneren? Wat kan er nu helemaal gebeuren wanneer je belt of gebeld wordt? Mensen met telefoonangst beseffen dit maar al te goed. Het lichaam reageert echter totaal tegenovergesteld.

Vormen van telefoonangst

Telefoonangst is onder te verdelen in twee vormen, namelijk de angst om zelf te bellen en de angst om gebeld te worden. Soms bestaan deze varianten los van elkaar, maar vaak heeft de persoon die aan deze fobie lijdt te maken met spanning in beide gevallen. De ene vorm roept wellicht wat meer angst op dan de andere.

Angst om te bellen

Soms is het nodig dat je een instantie belt. Mensen die bang zijn om te bellen, zullen dit moment zo lang mogelijk uitstellen. Bij de gedachte alleen al breekt het zweet hen uit. Ze zullen van tevoren mogelijk diverse scenario’s door hun hoofd laten gaan, het mogelijke verloop van het gesprek eindeloos repeteren en aantekeningen maken om te voorkomen dat ze stilvallen tijdens het gesprek en niet meer weten wat ze moeten zeggen.

Angst om gebeld te worden

De angst om gebeld te worden is voor sommige mensen misschien nog wel lastiger dan het zelf bellen. Wanneer je gebeld wordt en dan zeker door iemand die geen nummerinformatie meezendt, heb je geen tijd om je voor te bereiden. Ook heb je geen idee wie jou belt en waar diegene over belt. Dit zorgt voor een totaal gebrek aan controle, wat iemand zeer onzeker kan maken. Vaak zal worden besloten om niet op te nemen. Het nadeel is dat er door het hoofd van de persoon met telefoonangst zal blijven spoken wie er mogelijk gebeld heeft. Ook zal de angst dat diegene nog een keer belt aanwezig zijn, waardoor iemand met deze fobie niet meer kan ontspannen en continu angstvallig de telefoon in de gaten zal houden.

De mogelijke impact van een telefoonfobie op iemands leven

Je zult begrijpen dat de angst om te telefoneren een grote invloed op iemands leven kan hebben. Ten eerste zal iemand met telefoonangst voortdurend gespannen zijn, omdat je nu eenmaal niet altijd van tevoren weet wanneer iemand besluit om je te bellen. Ook bij veel functies op het werk zal er van hem verwacht worden dat hij belt of op zijn minst zo nu en dan de telefoon aanneemt, waardoor de mogelijkheden van het vinden van een passende baan aanzienlijk afneemt. Als hij wel werk heeft, dan zal hij tijdens het werk vaak gespannen zijn door de angst dat hij moet telefoneren. Zeker wanneer je collega’s en werkgever niet op de hoogte zijn van de fobie. Het sociale leven kan ook lastiger worden, omdat even gezellig bijkletsen via de telefoon er niet bij is.

Welke factoren kunnen telefoneren zo spannend maken?

Ook al is niet altijd duidelijk waar een fobie precies vandaan komt of hoe deze precies ontstaan is, er is wel een aantal gedachtegangen die het bellen voor iemand met een telefoonfobie moeilijk(er) maakt, zaken die bellen onderscheidt van andere vormen van contact.

Er is geen non-verbale communicatie

In tegenstelling tot wanneer je face-to-face met iemand praat, kun je tijdens een telefoongesprek niets aan iemands lichaamshouding aflezen. Je moet het enkel en alleen doen met de woorden die iemand zegt en de intonatie van de stem van de persoon aan de andere kant van de lijn. Je ziet geen gezichtsuitdrukking, waaruit je kunt opmaken of iemand geïnteresseerd is in wat je te zeggen hebt en of de boodschap wordt begrepen. Dit kan mensen die niet graag bellen erg onzeker maken.

Meeluisterende collega’s

Wanneer je op kantoor een telefoongesprek moet voeren, dan kun je het gevoel hebben dat iedereen in dezelfde ruimte als jij meeluistert. Vaak is dit ook het geval. Het is nu eenmaal lastig om iemand die vlak naast je zit te bellen te negeren. Vaak zal ongewild de aandacht van je collega’s naar jouw telefoongesprek gaan. Voor iemand die al onzeker is om te bellen, kan deze factor het voeren van een telefoongesprek nóg moeilijker maken.

Andere mensen oordelen

Wanneer je je ervan bewust bent dat er collega’s meeluisteren met je gesprek, dan kun je bang zijn dat ze een oordeel hebben over de manier waarop je het gesprek voert. Valt het ze op dat je stem trilt? Dat er ongemakkelijke stiltes vallen? Dat het zweet in je handen staat? Wat zullen ze hiervan denken? Dergelijke gedachten maken dat iemand met een telefoonfobie nog angstiger wordt.

Mensen lastigvallen

Je kunt bang zijn dat je iemand lastigvalt. Deze gedachte kan voorkomen bij uitgaande gesprekken. Je belt iemand ongevraagd en stoort diegene mogelijk bij wat hij aan het doen is. Hierdoor kun je je bezwaard voelen en dit kan een reden zijn, bovenop alle andere, om het telefoongesprek uit te stellen of zelfs helemaal te vermijden.

Geen tijd en mogelijkheden tot verbeteren

Een groot voordeel van het versturen van een e-mail of een bericht via WhatsApp is dat je volop de tijd hebt om na te denken over hoe je wat je wilt gaat zeggen, gaat verwoorden. Wanneer je de tekst hebt ingetypt, kun je deze nog eens rustig nalezen en verbeteren, mocht je dit nodig achten. Bij een telefoongesprek kun je eenmaal gezegde woorden niet terugdraaien. Ook kun je niet op voorhand voorspellen wat de ander gaat zeggen, dus je hebt niet helemaal de kans om je goed voor te bereiden. Dit gebrek aan controle kan flink wat angst en spanning geven.

Mogelijke symptomen bij een telefoonfobie

Er zijn bij telefoonangst, net als bij andere angsten, ontzettend veel verschillende symptomen mogelijk. Bij iedereen zal extreme angst een andere uitingsvorm hebben, zowel psychisch als lichamelijk.

Verschijnselen bij telefoonangst

Lichamelijke spanningsklachten die zich bij angst om te bellen kunnen voordoen, zijn onder andere:

• Hartkloppingen
• Een verstoorde ademhaling
• Klamme handen
• Trillende stem
• Droge mond, moeite met slikken
• Misselijkheid
• Duizelingen

Gedragingen bij telefoonangst

Ook zijn er bepaalde gedragingen die kenmerkend zijn voor iemand met een telefoonfobie. Dit zijn onder meer:

• Lang wachten voor je antwoord geeft
• Korte antwoorden geven
• Van de spanning onlogische antwoorden geven
• Moeilijk uit je woorden komen
• Stotteren
• Zo snel mogelijk het gesprek proberen te beëindigen

Wanneer je je herkent in een of meerdere van de bovenstaande verschijnselen, dan kan het zijn dat je last hebt van telefoonangst.

Tips om zelf je telefoonangst te verminderen

Als je het moeilijk vindt om te bellen, dan kun je wellicht aan de hand van een aantal tips het vervelende gevoel dat gepaard gaat met het bellen van iemand doen verminderen.

Zie jezelf niet als iemand die stoort

Als je een instantie belt, dan kun je deze gedachte wellicht wat makkelijker vasthouden. Je stoort niet. De persoon die de telefoon opneemt, wordt er immers voor betaald om op te nemen. Diegene is aangenomen om mensen zoals jij te woord te staan. Mocht je familie of vrienden bellen, dan kun je altijd vragen of je gelegen belt. Zo niet, dan zullen ze je dat waarschijnlijk vertellen. Je stoort in de meeste gevallen dus niet.

Een goede voorbereiding

Een voorbereiding werkt alleen wanneer jij degene bent die een instantie of persoon gaat bellen. Je weet waarom je iemand gaat bellen. Wat wil je weten? Wat wil je afspreken? Als je bijvoorbeeld gaat bellen, omdat je een afspraak bij je tandarts wilt maken, zorg dan dat je voordat je gaat bellen hebt opgeschreven op welke momenten de afspraak jou zou uitkomen. Als de assistente dan met een voorstel komt, hoef je niet snel je agenda door te bladeren om te zien wat de mogelijkheden zijn. Dit kan je veel stress besparen.

Oefen bellen met een vriend

Oefening baart kunst. Als je een vriend hebt die op de hoogte is van jouw moeilijkheden met bellen en gebeld worden, dan kun je afspreken dat hij je ergens in de komende dagen gaat bellen. Hij vertelt jou niet precies wanneer hij dit gaat doen. Zo kun je een beetje leren omgaan met het onverwachte. Het voordeel van het oefenen met iemand die je vertrouwt, is dat het niet heel erg is mocht het gesprek niet gaan zoals je had gehoopt. Mocht je even niet uit je woorden komen, dan kan een goede vriend daar vast begrip voor opbrengen. Weet je het even niet meer? Dan proberen jullie het op een ander tijdstip nog een keer.

Wat kan er gebeuren?

Mensen met een fobie weten dat hun angst niet in verhouding staat met het dreigende gevaar. Iemand met een telefoonfobie weet dit dus ook. Bedenk eens zo realistisch mogelijk wat nu écht het allerergste zou zijn dat zou kunnen gebeuren. Dat je iemand geen antwoord hebt kunnen geven op een vraag? Dat het niet gelukt is om een afspraak te maken? Dat er een stilte valt tijdens het gesprek? Of dat je je ongemakkelijk voelt? Deze situaties kunnen als vervelend worden ervaren, maar besef dat deze stuk voor stuk vrij eenvoudig kunnen worden opgelost of zelfs vanzelf weer voorbij gaan. Ze betekenen niet het einde van de wereld.

Professionele hulp inschakelen bij telefoonangst

Mocht het je niet lukken om je telefoonangst zelf te verminderen en merk je dat deze angst je leven beïnvloedt? Zoek dan hulp. Er zijn diverse vormen van therapie die kunnen helpen om angsten en fobieën te behandelen. Een voorbeeld hiervan is cognitieve gedragstherapie. Bij deze therapievorm zal je samen met je behandelaar de gedachten die je hebt omtrent het telefoneren onder de loep nemen. De negatieve, niet-reële gedachten zullen worden omgevormd in meer realistische gedachten. Wanneer de heftigheid van de rampscenario’s in je hoofd afneemt, zal je gevoel uiteindelijk ook minder heftig worden. Een ander voorbeeld is exposuretherapie. Zoals de naam van deze therapie al aangeeft, draait deze vorm voornamelijk om blootstelling. Je zult worden aangemoedigd om te doen waar je bang voor bent. In het geval van een telefoonfobie is dit dus bellen of gebeld worden. Tijdens deze directe confrontatie ga je als het ware door je angst heen en ervaar je dat er echt niets ergs kan gebeuren. In sommige gevallen wordt therapie in combinatie met medicatie aangeboden. Welke methode het meest geschikt is, verschilt per persoon en per situatie.