Wat altruïsme voor jezelf doet

Altruïsme komt gelukkig nog steeds veel voor. Hoewel de maatschappij op meerdere aspecten hard te noemen is en het niet zelden een kwestie van “ieder voor zich” is, is altruïsme ook van alle dag. Altruïsme, wat feitelijk wil zeggen dat je iets belangeloos voor een ander wil doen, is nog steeds iets wat er gelukkig als vanzelfsprekend bij hoort. Behalve dat je met altruïsme iets voor de medemens doet, heeft het ook nog effect op jezelf. Hoe werkt altruïsme voor jezelf?

Altruïsme, de basis

De betekenis van altruïsme is volgens de verschillende online woordenboeken als volgt:

• “Opvatting of levenshouding waarbij de handelwijze van een persoon wordt bepaald door de belangen van anderen”
• “Onbaatzuchtigheid”
• “Belangeloosheid”
• “Onzelfzuchtigheid”
• “Gedrag of levenshouding waarbij je mensen helpt zonder eigenbelang.”
• “Gerichtheid op het welzijn van anderen, vaak met opoffering of verwaarlozing van eigen belang en eigen welzijn.”
• “Jezelf wegcijferen”.

Hoewel we er andere namen aan geven, kunnen we stellen dat de betekenissen allemaal in dezelfde richting gaan. Altruïsme is gedrag van iemand dat ten gunste van een ander is en niet zelden ten koste van de persoon in kwestie gaat.

De filosoof Auguste Comte (1798 – 1857) bedacht de term. De term ligt in het verlengde van het Latijnse ‘alter’. Dit betekent letterlijk vertaald ‘een ander’. Het staat volgens de filosoof officieel voor een handeling, een gewoonte of een ethische doctrine.

Ieder zijn daad

Ieder mens is anders en dat geldt dus ook voor wat hij of zij voor de ander doet. Het gaat niet altijd over grootse gebaren om altruïstisch te zijn. Een goede daad, die per definitie voor een ander is, kan van alles zijn. Voor de een voelt het goed als deze bijvoorbeeld een halve dag per week iets voor school doet of met een hoogbejaarde gaat wandelen, maar het kan even zo goed ook wat extra’s koken zijn voor de buurman die anders leeft op boterhammen. Er is dus geen kaartje te hangen aan wat je voor de ander doet.

Het is een gegeven dat zowel grote als kleine gestes effect hebben. Dit zowel op het psychisch als ook het lichamelijk welzijn van degene die het mag ontvangen.

Het effect van altruïsme op jezelf

Zoals altruïsme effect heeft op de man of vrouw die het mag ontvangen, zo heeft het ook psychisch en lichamelijk effect op degene die het geeft. Iemand die van nature ‘geeft’ zal niet direct bezig zijn met wat hij of zij ervoor terug denkt te krijgen. Maar men zegt wel vaak dat de lach op iemands gezicht al ‘genoeg’ is en daarmee besef je dus wel degelijk dat je er iets voor terug krijgt. Dat het vervolgens ook effect op jezelf heeft, is weer een ander aspect.

Volgens de onderzoekers

Toch werkt het wel degelijk beide richtingen op, aldus psychiater Emily Ansell. Zij is werkzaam aan de Yall Universiteit. Zij heeft onderzoek gedaan naar het effect van iets voor een ander doen (onderzoek uit 2015). Hier bleek uit dat kleine gestes naar de ander al een effect genereren. Het blijkt dat je beter opgewassen bent tegen stress.

Zo kregen de proefpersonen een app op de telefoon en ze moesten aangeven wat ze wanneer deden (geen opdrachten, geheel eigen initiatief) en wat het gevoel op dat moment was. Daaruit bleek dat op de dagen dat ze iets goeds voor een ander deden, ze ook in een betere stemming waren, ongeacht eventuele stressvolle zaken.


Een andere onderzoeker is Sonja Lyubomirsky, hoogleraar aan de Universiteit van Californië. Zij is al langer bezig met de maakbaarheid van het geluk (onder meer onderzoek uit 2010). Zij toont aan dat als er bewust goede daden verricht worden, het geluksgevoel ook omhoog gaat. De proefpersonen hadden als opdracht om vijf goede dingen per week te doen. Lyubomirsky legt het uit als zijnde de sociale contacten die het met zich meebrengt. Deze zijn essentieel voor lichamelijk en geestelijk welzijn. Bovendien doet de prikkel ‘iets voor een ander te doen’ wat met het genotcentrum in je brein. Het heeft een vergelijkbaar effect met bijvoorbeeld chocolade eten. Bovendien maken we ook nog eens minder van het stresshormoon cortisol aan.

Zelf aan de slag

Je ervaart het gewoon als leuk of omdat je dat ‘goede gevoel’ wilt hebben. Hoe dan ook, er zijn verschillende dingen die je kunt doen voor meer geluksgevoel. Echter, daar zijn wel wat voorwaarden aan verbonden, zoals:

• Doe niet één ding, maar probeer te variëren in de ‘goede dingen’.
• Als je meerdere dingen doet, probeer deze dan zoveel als mogelijk op één dag te plannen.
• Wil je het langer volhouden, dan is het belangrijk dat je de dingen kiest die echt bij je passen.

Er zijn tal van zaken die je op kunt pakken en het varieert van een kleine geste tot een iets groter gebaar. Enkele willekeurige voorbeelden:

• Geef eens een compliment aan de ober of serveerster van het restaurant of café waar je goed geholpen bent.
• Laat je gelezen tijdschrift in de trein achter met een geeltje en de tekst “Ja, dit tijdschrift is voor jou!”.
• Je hebt een uitstekende ervaring bij een onderneming, deel het op Twitter met naam en toenaam.
• Nog spullen staan waar bijvoorbeeld het dierenasiel blij mee is? Doe het in een grote doos en lever het bij de receptie af.
• Vergeef iemand in je naaste omgeving zijn of haar lompe gedrag.
• Glimlach zomaar naar iemand op straat.
• Hoor je iemand roddelen over een bekende, zeg dan iets goeds over die persoon.
• Lekker wandelen? Neem eens een zak mee en doe handschoentjes aan. Zo kan je het afval wat je tegenkomt in de zak doen en aan het einde van je wandeling in de afvalbak deponeren.
• Neem iets lekkers mee naar het werk en deel het uit onder je collega’s.
• Geef een dakloze een iets meer dan het geld voor het krantje.
• Stuur een leuk kaartje met opschrift naar iemand die het goed kan gebruiken.
• Neem die oude man of vrouw in de buurt eens mee voor een wandeling in het park of haal wat boodschapjes.

Zomaar een greep uit de zaken die je voor een ander kunt doen. Zaken die geen uren tijd kosten en waar je wel een glimlach mee teweeg kunt brengen.

Tot slot

Je kunt iets bewust of onbewust voor een ander doen. Iets wat misschien wel een veel grotere betekenis heeft dan jij je realiseert. Je maakt er iemand blij mee en je helpt jezelf er ook mee. Vraag jezelf eens af waarom je het niet zou doen.