Maak je dromen waar: van wensen naar doelen stellen

Wil je vooruit komen of blijf je dromen? Wensen hebben we allemaal, maar concrete doelen niet. Fantaseren en dagdromen is gezond en uiterst nuttig. Vanuit fantasie en creatief dagdromen ontstaan namelijk inzichten en mogelijkheden. En bovenal is het simpelweg een prettige bezigheid. Maar, velen doen niet zo veel met hun inzichten en laten het slechts gedachtespinsels zijn. Wil je daarentegen vooruit komen? Dan zul je je wensen moeten omzetten in doelstellingen. Doelen stellen is een veelgebruikte en krachtige methode in persoonlijke effectiviteit. Hoe weet je of een bepaalde droom de moeite waard is om als doel te stellen? En als je het zeker weet, hoe kom je dan tot een doelstelling die je in de gewenste richting gaat helpen?

Doe meer met je wensen

Er is een belangrijk verschil tussen een wens en een doelstelling. Een wens is over het algemeen vrij vaag. Het is een oppervlakkig denkbeeld van wat je zou willen en het blijft erg abstract. Je wensen houden je vast, bewegen je niet van je plek en zijn weinig motiverend. Een wens maakt je bovendien afhankelijk: 'Ik zou willen dat [....] en misschien gebeurt het op een dag wel'. Maar niemand gaat het voor je doen.

Haal motivatie uit je doelen

Een doel daarentegen motiveert juist wel. Het stuurt je aandacht en interesses een bepaalde kant op. Een doel nastreven brengt je in beweging om de gewenste verandering te verwezenlijken. Het is een enorme stimulans voor je ontwikkeling, omdat doelen stellen het beste in je naar boven haalt wanneer je het eindresultaat nastreeft. Het pad ernaartoe is een grote leerschool.

Doelen leggen voorts de verantwoordelijkheid bij jezelf. Je staat aan het roer van je eigen leven. Deze realisatie zet je aan het werk. Natuurlijk heb je niet op alles wat zich in jouw leven voordoet invloed, maar we kunnen overwegend bijdragen aan ons eigen succes door werk te maken van doelen die we onszelf stellen, mits ze motiverend genoeg zijn. De kans dat op die manier wensen vervuld worden en je geluksgevoel een opsteker krijgt, is vele malen groter. Dus waarom zou je geen doelen stellen als je dit weet?

Blijft het bij wensen dan is het niet belangrijk genoeg

Niet al je wensen lenen zich ervoor om omgezet te worden naar een concreet doel. Wanneer je iets wenst betekent dat niet automatisch dat je met al die wensen die zich opdoen ook daadwerkelijk iets moet doen. Misschien zullen maar één of twee mogelijkheden echt de moeite waard zijn om je de komende tijd volledig voor in te zetten.

Het is daarom belangrijk om sommige wensen vooral een wens te laten zijn en ze voor nu weg te strepen en je te focussen op wat je nu echt wil bereiken. Als je al je wensen tot doelstelling zou omzetten, zou je geen prioriteiten meer hebben en je tijd niet effectief gebruiken. Doelen geven juist aan wat voor jou het meest van waarde is, niet dat je alles moet kunnen bereiken. Laat liever 80 procent van je doelen varen en ga voor de overige 20 procent. Hoe weet je of iets de moeite waard is om het tot doelstelling te maken?

Je kunt jezelf de volgende vragen stellen:

• Is dit echt wat ik wil?
• Hoe belangrijk is dit voor mij?
• Krijg ik hier jeukende handen van?
• Wil ik hier iedere dag mijn bed voor uit komen?

Niet alle doelen hoeven volledig SMART te zijn

Je doelen vaststellen volgens de SMART-methode heeft voordelen. Met het SMART-principe is het vrij makkelijk om je doelen concreet op papier te zetten en ze controleerbaar te maken. Dit helpt je bij het bereiken van je doel. SMART staat voor: specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdsgebonden. Je kunt deze kaders toepassen op jouw wens en op die manier een heldere doelstelling formuleren.

Er is echter ook een andere manier om je doelstellingen te formuleren en evenwel controleerbaar te maken met als bijkomend voordeel dat jouw doel niet afgevlakt hoeft te worden om binnen de SMART-methode te passen en je naar alle waarschijnlijkheid minder snel geneigd bent tot uitstellen.

Ideeën volgens de SMART-methode willen realiseren is niet altijd zo eenvoudig als het lijkt. Een hoop ideeën die je hebt zullen namelijk niet passen binnen de kaders, allereerst omdat ze niet realistisch zijn. Dit zou betekenen dat je je idee moet afvlakken en kleiner maken of anders maar in de prullenbak moet werpen en voor iets anders moet gaan. Wat als dit nu iets is waar je echt voor wil gaan en waar je je enorm door geïnspireerd voelt? Buiten het realisme kunnen denken is wat ons het meeste motiveert. En dat is cruciaal voor het halen van je doelen.


Dit laatste mag dan wel niet heel realistisch klinken, maar het is veel uitdagender en vraagt om creatiever denken. Het is leuker, prikkelt waarschijnlijk meer en laat jou als mens méér groeien. Bovendien zal wanneer je dusdanig moet gaan sleutelen aan je idee de kans toenemen dat je het maar voor je uitschuift, terwijl je juist gemotiveerd wil raken.

Buig je wensen om naar doelen stellen met een stappenplan

Wanneer je een doel wil stellen kun je kiezen om dit op te stellen via de SMART-methode. Je kunt dit ook loslaten en een ander raamwerk gebruiken waarin weliswaar veel raakvlakken zijn met de SMART-methode maar waarin meer ruimte is voor 'groot denken', de meest motiverende factor voor het halen van je doelen. Stel je plan eens op als volgt:

1. Wees specifiek

Hier komt het wat, waar, hoe(lang) en wanneer samen. Een doel moet zéér specifiek zijn. Alleen dan heb je een doel voor ogen wat concreet en haalbaar is. Hoe beter je weet hoe je iets precies wil doen des te makkelijker wordt het om te realiseren. Je weet immers wat je gaat doen, waar je moet zijn, hoe lang iets zal duren etc.

2. Denk groot

Significant voor onze hersenen is groot denken. Stel jezelf een doel dat eigenlijk té mooi klinkt als het zou lukken. Hoge doelen stellen aan jezelf maakt je energieker dan kleinere doelen. Je bent in staat langer en überhaupt door te werken naar het eindresultaat wanneer je als het ware over ambitieus bent. Het klinkt logisch om kleine doelen te stellen, omdat grotere doelen moeilijker haalbaar lijken waardoor je er geen eens aan denkt te beginnen. Bij grotere doelen zal zoals eerder gezegd je motivatie groter zijn waardoor de waarschijnlijkheid juist toeneemt dat je je doel wél haalt. Je kunt jezelf een klein doel stellen, maar wanneer het je niet of nauwelijks motiveert, bijv. omdat toch niemand het verschil zal merken, zul je sneller geneigd zijn om de handdoek in de ring te werpen.

3. Schrijf het op

Wanneer je idee alleen maar in je hoofd zit blijft je doel te vaag. Het letterlijk formuleren van je idee voorkomt dat je het telkens op een andere manier uitlegt in je hoofd. Dit kan hem zitten in hele kleine woorden. Die kunnen echter een groot verschil maken voor je aanpak. Zo vergeet je ook bepaalde aspecten niet die wel van belang kunnen zijn voor je doel. Je legt het in je hoofd de ene keer net weer iets anders uit dan de andere keer en daar gaat het mis. Je hersenen registreren ideeën anders wanneer je ze opschrijft. Zo blijkt dat met het opschrijven van je doel je kansen verdubbelen dat je het gewenste resultaat bereikt.

Bij voorkeur opschrijven in plaats van vertellen
Aan het opschrijven van je plan zit nog een tweede kanttekening. Opschrijven werkt niet alleen effectiever dan het proberen te onthouden, maar het werkt ook effectiever dan het vertellen aan een ander wat je wilt bereiken. Dit laatste kan namelijk averechts werken en daar gaat men regelmatig de fout mee in.

Het voelt prettig om vol enthousiasme te delen met familie en vrienden wat je precies allemaal van plan bent. Dit is tevens het probleem. Onze hersenen worden misleid wanneer we ons plan vertellen aan anderen, wanneer het erkend wordt. Het maakt stofjes aan die normaal gesproken pas vrijkomen wanneer we ons doel gehaald hebben. Het euforische gevoel, dat als een overwinning voelt, wordt naar voren gehaald in plaats van bij het bereiken van je doel, achteraf dus. Dit laat weinig motivatie over om daadwerkelijk nog aan de slag te gaan. Bij opschrijven gebeurt dit niet. Schrijf je idee dus liever op en doe dit in de eerste plaats voor jezelf.

4. Neem het iedere dag door

Een geheugensteun is ontzettend belangrijk voor onze hersenen om te bereiken wat we willen. Wanneer je je doel opschrijft, kijk er dan iedere dag opnieuw naar. Dit hoeft slechts twee minuten te duren. Waar het om gaat is dat het vers in je geheugen blijft en niet achterop raakt. Het heeft dus zin om het ergens op te hangen of neer te leggen waar je iedere dag kijkt. Stop het niet in een laatje of een mapje, want de kans is groter dat je het dan vergeet. Dit is misschien niet het geval als het gaat om een doel dat je in een week wil bereiken, maar wel als het gaat om iets wat een half jaar in beslag neemt. Behandel het opgeschrevene dus als prioriteit.

5. Stel je doelen in lijn met je waarden

Een doel is onhaalbaar als het niet in lijn staat met je diepste waarden. Het klinkt misschien super uitdagend om je inkomen te vergroten met €4000 per maand, maar dit zal je nooit lukken als je diep van binnen niet om geld maalt. Het is verleidelijk om iets tot doel te stellen, omdat de maatschappij dat opwerpt als 'belangrijk', zoals het steeds kopen van het nieuwste gadget zodra deze uitkomt. Doelen die aanzien hebben in de maatschappij als geheel hoeven natuurlijk geen doelen te zijn die zullen beklijven bij jou. Het is daarom belangrijk dat je van jezelf weet wat je wil, wat je belangrijk vindt en waar het voor jou om draait. Wellicht zul je die zoektocht dus eerst nog moeten doen.