Vermijdingsgedrag: onaangename situaties uit de weg gaan

Vermijdingsgedrag is een afweermechanisme waarbij men een situatie tracht te ontlopen die geassocieerd is met onaangename gevoelens. Freud omschreef verschillende afweermechanismen. Ook vermijding is daar een voorbeeld van. Het gaat vaak hand in hand met uitstelgedrag en het versterkt de negatieve gevoelens. In het dagelijks leven zijn er ontelbaar veel voorbeelden te vinden van kleine en grote vormen van vermijdingsgedrag. Het is belangrijk om vermijdingsgedrag aan te pakken omdat dit anders je angsten voor iets kan versterken. Vermijdingsgedrag kan je aanpakken door je angsten te trotseren en uitstelgedrag aan te pakken.

Afweermechanismen

Een afweermechanisme is een psychologisch begrip, waarmee men aanduidt dat onze geest verschillende methoden gebruikt om bepaalde driften, verlangens en waarheden die pijn, verdriet of angst oproepen zoveel mogelijk uit het bewustzijn te houden.
In de psychologie zijn er verschillende afweermechanismen door Freud omschreven: verdringing, dissociatie, regressie, projectie, rationalisering, verplaatsing, reactievorming, sublimatie, identificatie en ontkenning. Naast deze bekende van Freud is ook vermijding een afweermechanisme.

Vermijdingsgedrag in het dagelijks leven

Een opvallende vorm van vermijdingsgedrag vinden we terug bij mensen die lijden aan een fobie. Iemand die bang is van spinnen, zal situaties waar spinnen zijn opvallend links laten liggen. Ook op kleinere schaal vertonen mensen heel snel vermijdingsgedrag. Een lastige e-mail op je werk nog even uit de weg gaan of het gras in de tuin laten groeien omdat je niet graag het gras maait zijn hiervan twee eenvoudige voorbeelden. Ook in relaties komt vermijdingsgedrag veel voor: stel dat je partner niet goed om kan met commentaar, dan kun je er voor kiezen om expres niets te zeggen om onprettige reacties te vermijden. Zo is heel ons leven doordrongen van grotere en minder grotere vormen van vermijdingsgedrag.

Vermijdingsgedrag hand in hand met uitstelgedrag

Vermijdingsgedrag is de trigger waarom iemand aan uitstelgedrag gaat doen. Wanneer je onaangename gevoelens ervaart om een situatie te trotseren zal dit in eerste instantie ervoor zorgen dat je de situatie gaat vermijden. Als je bijvoorbeeld niet graag administratieve verplichtingen inlost leidt dit al gauw tot uitstellen. Hoe meer je gaat uitstellen, hoe meer je aan vermijding doet en hoe negatiever je gevoelens worden ten opzichte ervan. Bovendien zorgt het uit de weg gaan van dagelijkse verplichtingen voor extra stress en meer problemen, waardoor je extra negatieve gevoelens hieromtrent kan ontwikkelen en vermijdingsgedrag stellen nog meer op de loer ligt.

Vermijdingsgedrag versterkt angst

Wanneer iemand een situatie uit de weg gaat omdat hij of zij daar angstig voor is of er zich niet comfortabel bij voelt, zal dit er net voor zorgen dat vermijding deze gevoelens gaat versterken. Stel dat je angstig bent om een keer op reis te gaan met het vliegtuig. In plaats van deze angst te trotseren zal er bij vermijding worden gekozen om steeds weer voor een andere reismethode te kiezen. De angst om ooit eens het vliegtuig te moeten nemen stijgt dan aanzienlijk.

Tips om vermijdingsgedrag aan te pakken

Trotseer je angsten

Ga na waar precies je angsten vandaan komen. Als je deze kan aanpakken en trotseren is het helemaal niet meer nodig om aan vermijdingsgedrag te gaan doen. Angsten en fobieën dienen zoveel mogelijk verbannen te worden om je sociaal en maatschappelijk functioneren niet in het gedrang te brengen.

Reken af met uitstelgedrag

Stel verplichtingen en opdrachten niet uit, maar ga ze met veel enthousiasme en motivatie te lijf. Ook al doe je iets niet graag is het toch belangrijk dat je deze dingen oplost. Bovendien zal je achteraf heel tevreden zijn dat je deze onaangename dingen direct hebt opgelost en creëer je alvast geen extra problemen.