Ontstaan van gedrag

De oorzaak van een gedrag dat we vertonen zit vooreerst in de behoeften die we hebben en willen bevredigen. Maslow toonde met zijn behoeftenpiramide reeds aan welke behoeften we voorrang zullen geven aan de anderen. Deze behoeften zijn gerangschikt volgens een piramidevorm, omdat wanneer we tekort schieten in het bevredigen van de behoeften onderaan de ladder, we minder tot geen motivatie zullen kunnen vinden om de andere behoeften te verwezenlijken. Achter het waarom we een bepaald gedrag zullen stellen zit er een hele cyclus van redenen. Maar welke zijn deze, hoe zullen ze ons uiteindelijk gedrag veroorzaken en wat is juist het verband tussen de behoeften piramide van Maslow en het stellen van adaptief of mal-adaptief gedrag?

Structuur

De oorzaak van een gedrag dat we zullen stellen zit vooreerst in de behoeften die we hebben en willen bevredigen. Maslow toonde met zijn behoeften piramide reeds aan welke behoeften we voorrang zullen geven aan de anderen. Deze behoeften zijn gerangschikt volgens een piramidevorm, omdat wanneer we tekort schieten in het bevredigen van de behoeften onderaan de ladder, we minder tot geen motivatie zullen kunnen vinden om de andere behoeften te bevredigen. Voor elke onderverdeling geldt volgende structuur wat uiteindelijk zal leiden naar een bepaald gedrag.

• Emotionele toestand
• Van emotionele toestand naar motivatie
• Van motivatie naar zoekgedrag
• Adaptief gedrag
• Mal-adaptief gedrag

Ontstaan van gedrag

Emotionele toestand

Wanneer we een behoefte willen bevredigen zorgt dit voor een emotionele toestand. Voor iedere behoefte kan er zo'n emotionele toestand worden gevonden die we eigenlijk zo goed mogelijk willen aanpakken. Denken we bijvoorbeeld aan:

• Basisbehoeften: geïrriteerd voelen omdat we honger hebben
• Zekerheid, veiligheid: onveilig voelen omdat we geen woonzekerheid hebben
• Liefde, verbondenheid: een gemis aan affectie
• Zelfvertrouwen: een gevoel van onzekerheid
• Zelfontplooiing: een gevoel onszelf niet of onvoldoende te kunnen ontplooien

Van Emotionele toestand naar motivatie

Een normale reflex van ons lichaam is dat we een emotionele toestand willen verhelpen, zodat we zo snel mogelijk ons terug goed voelen en verder kunnen in het leven. Het willen oplossen van iets noemen we dus de motivatie.

Van motivatie naar zoekgedrag

Er kan wel een motivatie zijn, maar dan komt het er op aan om zo snel mogelijk deze motivatie te verwezenlijken. Als mens zullen we in het voorbeeld van de basisbehoeften bijvoorbeeld op zoek gaan naar eten. Dit zoekgedrag noemen we een uiting van de motivatie.

Adaptief gedrag

In het beste geval zullen we onze behoefte kunnen bevredigen door als we honger hebben ook werkelijk voedsel te verkrijgen en zo onze honger te kunnen stillen. Het oplossen van deze behoefte noemen we de beloning en deze zorgt er voor dat we reeds adaptief gedrag hebben vertoond. Het eten zelf, maar ook het plezier en de bevrediging die we ervaren vallen onder dit type gedrag.

Mal-adaptief gedrag

Wanneer we in dit geval op een slechte manier zullen omgaan om onze emotionele toestand te verhelpen, zal dit leiden tot mal-adaptief gedrag. Voorbeelden hiervan zijn angstig rondlopen, frustratie tonen, vermijding, teruggetrokkenheid, verwaarlozing of het grijpen naar verdovende middelen om dit aan te pakken.

Het belang van een goede emotionele ontwikkeling

Realistisch gezien is het in de praktijk zo goed als onmogelijk om telkens je een behoefte ervaart, deze ook te kunnen verwezenlijken. Daarom is het belangrijk dat onze emotionele ontwikkeling zo goed als mogelijk op peil zit, om zo stabiel mogelijk door het leven te kunnen gaan. De cyclus van emotionele ontwikkeling verloopt dan ook als volgt:

Vooreerst ervaren we dus een behoefte die we zo goed als mogelijk willen bevredigen. Hiervoor is het belangrijk dat we ons ook bewust zijn van deze behoeften en deze ook werkelijk willen bevredigen. Zoals eerder uitgelegd krijgen we bij het ervaren van een behoefte een gevoel wat tot een emotionele toestand leidt. Om deze emotionele toestand aan te pakken ervaren we een drang tot handelen, wat uiteindelijk als we deze emotionele toestand willen bevredigen zal leiden tot gedrag. Bij een goede emotionele ontwikkeling zijn mensen zich ervan bewust dat emoties en de drang om deze te willen bevredigen niet altijd meteen of totaal niet mogelijk zijn, en op die manier hun emoties te kunnen bedwingen en dit niet in mal-adaptief gedrag om te zetten. Wanneer mensen dit echter niet of onvoldoende kunnen zal dit in extreme vorm mogelijk kunnen leiden tot verslavingen of gedragsstoornissen zoals bijvoorbeeld anorexia en boulimie.

Het ontstaan van verslavingen en gedragsstoornissen

Om onvervulde behoeften te kunnen onderdrukken gaan veel mensen dan ook op zoek naar verdovende middelen, zoals alcohol, drugs of gokken. Een emotionele toestand willen verhelpen maar daar niet (direct) toe in staat zijn zorgt er dan ook voor dat we extra kwetsbaar zijn om onze behoeftebevrediging op een andere manier op te lossen. Dit zelfdestructief gedrag zal ervoor zorgen dat mensen op een negatieve manier hiermee zullen omgaan en op termijn een verslaving kunnen aanleren. Dit komt omdat onze hersenen bij repetitief gedrag om een emotionele toestand op te lossen, een neurale cyclus zullen aanleggen, wat tot een versterkt gedragspatroon zal leiden.

Belang van structuur en geduld

Indien mogelijk is het belangrijk om de structuur van de piramide van Maslow te respecteren en de behoeftebevrediging door adaptief gedrag op te lossen. Pas dan kan iemand stabiel opklimmen op de ladder. Denken we bijvoorbeeld aan iemand die zich niet goed verzorgd veel minder makkelijk zichzelf zal kunnen ontplooien dan omgekeerd. Ook het aanvaarden van geduld om een behoefte te bevredigen kan wonderen doen: niet iedereen vindt even snel een partner of kan een huis kopen, maar laat dit geen reden zijn om te ontaarden in mal-adaptief gedrag!