Moeten maakt gek: boek over RET (rationeel emotieve therapie

Moeten maakt gek is een boek van Albert Ellis en Wouter Backx. De ondertitel luidt: 'pak zelf uw emotionele problemen aan'. Daar is dit boek dan ook voor bedoeld. Depressie, angst, piekeren en andere emotionele situaties van onbehagen kunnen worden aangepakt met de in het boek beschreven Rationeel Emotieve Thereapie die men heel goed zelf kan toepassen. Er staat uitleg van de theorie in en huiswerkopgaven om de theorie toe te passen op het eigen leven. Dit boek kan zeer behulpzaam zijn voor mensen met emotionele problemen.

RET: Rationeel Emotieve Therapie

RET is de afkorting voor Rationeel Emotieve Therapie. Dit is een stroming binnen de psychologie die verwant is aan cognitieve (gedrags)therapie. Deze theorie gaat ervan uit dat het niet de gebeurtenissen in een leven zijn die mensen emotioneel van slag brengen maar de manier waarop zij die beleven.

ABC-schema

Deze theorie is samengevat in het volgende ABC-schema.

• A = Activerende gebeurtenis(sen)
• B = Beschouwing
• C = Consequenties
• D = uitDagen of ter Discussie stellen
• E = Effectieve nieuwe levensfilosofie.

De rol van A, B, C, D en E

In het kort komt de theorie erop neer dat de activerende gebeurtenis doorgaans wordt gezien als een gebeurtenis die de oorzaak is van onze problematische gevoelens en ons ongewenste gedrag. Dat is echter niet juist. Dat is namelijk niet A maar B. De manier waarop men aankijkt tegen A is de oorzaak van de problematische gevoelens of het ongewenste gedrag. C staat in dit schema voor deze gevoelens en dit gedrag. Het doel van de therapie is om B en daarmee ook C te veranderen, met andere woorden: om anders te leren kijken naar en te reageren op A, de activerende gebeurtenis. Dit kan worden gedaan door B te onderzoeken en uit te dagen. Bij problematische gevoelens zal blijken dat B geen adequate reactie is op A. Als het lukt om B te veranderen, ontstaat ten slotte E. E staat voor een effectieve nieuwe levensfilosofie.

Voorbeeld

Herman is een man die al 38 jaar gelukkig getrouwd is met Frieda. Zij hebben drie leuke kinderen gekregen en zijn inmiddels de trotse grootouders van twee kleinkinderen. Frieda komt op een dag een oude schoolliefde tegen: John. Zij wordt opnieuw verliefd op John en na veel vieren en vijven besluit zij om met John verder te gaan en van Herman te scheiden. Herman heeft dit niet zien aankomen en beseft dat hij alleen verder zal moeten. De kinderen zijn het huis uit en Frieda trekt bij John in. Herman wordt depressief en trekt zich terug uit het sociale leven. Hij ziet alleen af en toe de kinderen en de kleinkinderen. Hij gaat niet meer sporten en laat zijn gitaar voortaan in de hoek staan. Hij neemt elke dag teveel alcohol tot zich en zit alleen maar zappend voor de tv. Hij ziet zijn leven als een grote mislukking en verwacht niet meer gelukkig te kunnen zijn. Hij ziet zijn toekomst somber in. Zijn hele leven is verwoest, denkt hij.

In dit voorbeeld is A de verliefdheid van Frieda op John en de daaruit voortvloeiende echtscheiding. B is de manier waarop Herman hier tegenaan kijkt. Hij zegt tegen zichzelf dat het leven voor hem geen waarde meer heeft nu hij verder moet zonder Frieda. C is zijn depressieve gevoel en zijn zelfdestructieve gedrag.

Herman besluit naar de huisarts te gaan die hem doorverwijst naar een psycholoog. Deze past de RET toe en Herman gaat samen met de psycholoog aan de slag. Deze laat Herman zien dat hij door zijn gedachten en gedrag (B) depressief is geworden (C). Als Herman adequatere gevoelens over de scheiding zou hebben, zou hij zich een stuk beter kunnen voelen. Herman leert inzien dat hij heel verdrietig kan zijn over het verlies van zijn vrouw maar dat er andere dingen in zijn leven zijn waarvan hij nog kan genieten. Ook leert hij met behulp van de psycholoog zien dat zijn gedrag niet bijdraagt aan zijn geluk. Herman krijgt huiswerkoefeningen.

Hij oefent veel en leert hierdoor anders naar zijn situatie kijken. Weliswaar blijft hij veel verdriet houden over de echtscheiding maar hij ziet in dat hij nog heel wat goede jaren voor de boeg kan hebben, als hij over dat verdriet heen kan komen. Hij leert inzien dat zijn leven niet alleen bestond uit de relatie met zijn vrouw maar dat ook zijn hobby's, sporten en gitaarspelen, hem veel vreugde kunnen brengen. Ook gaat hij inzien dat het onderhouden van sociale contacten erg belangrijk voor hem is. Hij komt weer onder de mensen en langzamerhand denkt hij minder aan zijn ex-vrouw. Hij neemt een hond waarmee hij elke dat wandelt. Beetje bij beetje leert Herman anders te kijken naar zijn verlies en gaat hij zich anders gedragen. Tenslotte lukt het Herman om zijn leven weer kleur te geven en uit zijn depressie te komen (E).

Moeten maakt gek

De RET gaat ervan uit dat in B vaak een 'moeten' of 'niet mogen' voorkomt. In het voorbeeld zou dat er als volgt uit kunnen zien. Nadat Frieda Herman heeft verteld dat ze hem gaat verlaten denkt Herman: 'o e, dat mag absoluut niet gebeuren, want daar kan ik niet tegen. Frieda moet bij mij blijven anders kan ik niet gelukkig zijn'. Onderzoek heeft uitgewezen dat gedachten waarin een 'absoluut moeten', een 'behoren' of een 'niet mogen' schuilgaan tot emotionele problemen leiden. Adequate emoties als verdriet of bezorgdheid worden daardoor tot depressie of angst. In de RET gaat men op zoek naar de 'moetens' in het denken en stelt daar mildere wensen voor in de plaats. De RET leert mensen bovendien rationeler te denken en zich te baseren op feiten in plaats van op irrationele ideeën.

Voor wie is dit een behulpzaam boek?

RET wordt toegepast bij een veelheid aan psychische klachten waaronder depressiviteit, fobieën, sociale angst, gegeneraliseerde angststoornis, verslavingen, stress en burn-out. Ook relatietherapeuten passen deze therapie wel toe. Het boek gaat ervan uit dat men bereid is tijd en energie te investeren in de oefeningen en dat men bereid is zich volledig in te zetten voor het veranderen van irrationele gedachten. Er wordt, met andere woorden, veel zelfwerkzaamheid van de lezer verwacht. Het goede nieuws is dat het een positief stemmend boek is en dat er wetenschappelijk bewijs is dat deze vorm van therapie effectief is.

Albert Ellis en Wouter Backx

Albert Ellis (Pittsburgh 27 september 1913 - New York City, 24 juli 2007) was een zeer invloedrijke psychotherapeut. Hij is de grondlegger van de RET. Samen met Aaron Beck wordt hij gezien als een van de vaders van de cognitieve gedragstherapie. Ellis is oprichter van het Institute for Rational-Emotive Therapy in New York.

Wouter Backx werd door Albert Ellis getraind in de RET. Hij is Fellow of The Institute for RET in New York. Hij is verbonden aan het Instituut voor Rationeel-Emotieve Training in Haarlem.

Lees verder

• Piekeren over piekeren, hoe stop je ermee?
• Niet durven toch doen, zelfhulpboek bij angst
• Depressie: wat is eraan te doen? Zes tips tegen depressie