Psychiatrie: de manieren van toen

Een geschiedenis van de psychiaters die invloed hebben gehad op de hedendaagse psychiatrie. Hun gedachtegoed en de therapieën die zij vroeger gebruikte om mensen met een psychische aandoening te 'genezen'.

Vroeger

Vroeger werden mensen opgesloten in gekkenhuizen, mensen werden aan muren vastgebonden en weggestopt omdat ze niet 'normaal' waren. Tegenwoordig is dit al lang niet meer en word je niet weggestopt of vastgebonden. Soms bedacht men barbaarse manieren van genezen als het bloeden van mensen (Benjamin Rush) en ook het afhakken van lichaamsdelen. Een aantal bekende psychiaters van vroeger:

Benjamin Rush

Benjamin Rush was 'vader van de Amerikaanse psychiatrie'. Hij was de eerste die geloofde dat psychische ziektes door de hersenen kwamen in plaats van 'demonen' zoals vroeger gedacht. Hij heeft een boek geschreven: ''Observations and Inquiries upon the Diseases of the Mind'' gepubliceerd in 1812. Het was het eerste psychiatrische boek. Hij geloofde heilig in het feit dat psychiatrische patiënten moesten 'bloeden' om te kunnen genezen, men noemde hem ook wel de 'master bleeder'.

Ivan Pavlov

Ivan Pavlov was een Russische fysioloog. Hij begon met dierenexperimenten rond 1800, met elektroden op honden. Hij kwam erachter dat er iets optrad. Namelijk als prikkel A herhaaldelijk voorafgaat aan prikkel B dat een bepaald gedrag oplevert, dan zal op den duur prikkel A reeds dat gedrag opleveren, ook zonder prikkel B! Ment noemt dit conditionering, het vormt de basis van menselijke leerprocessen. Alle kinderen/baby's waren volgens hem net als dieren en konden volgens hem ook zo getraind worden.

John Watson

John Watson was een Amerikaans psycholoog en bekend van het 'behavourisme'. Liefde, woede en vrees waren volgens hem de aangeboren emoties, dit had hij onderzocht bij baby's. Hij legde de nadruk op uiterlijk gedrag en reacties van mensen op bepaalde situaties, dit vond hij interessanter dan de analyse van het 'innerlijke'.

Burrhus Frederic Skinner

BF Skinner is bekend geworden als grondlegger van het radicale behaviorisme. De manier waarop hij dit gedaan heeft is niet menselijk. Hij onderzocht met behulp van een door hemzelf ontworpen instrument dat hij de 'operante kamer' noemde, maar dat algemeen bekend is geworden onder de naam de Skinner-doos. Hij heeft als expiriment zijn dochter hier ook lang in laten zitten,
Kort uitgelegd liet zijn dochter een verband tussen een bepaalde situatie en een bepaald gedrag zien als gevolg van de gunstige of ongunstige consequenties die dat gedrag in die situatie heeft. Naast zijn dochter gebruikte hij ook dieren voor zijn experiment.

Pavlov, Watson en Skinner worden tegenwoordig nog steeds gebruikt, men zoekt naar nieuwe manieren voor conditionering.

Het 'helen' van de 'ziekte'

Vroeger werd er een hoop gedaan 'voor' mensen met een psychisch probleem. Onder andere werd er gebruik gemaakt van Elektroshocktherapie of tegenwoordig ECT (Electroconvulsietherapie) genoemd. Het houd in dat men een epileptisch insult uitlokt doormiddel van stroomstoten door het hoofd. Men probeert hiermee psychiatrische aandoeningen te behandelen. In 1930 werd dit ontdekt door Ugo Cerletti en Lucio Bini. In 1939 werd dit in Nederland geïntroduceerd. Het nam af toen er medicijnen kwamen tegen psychische aandoeningen. Sommige vinden dat dit als machtsmiddel wordt gebruikt om mensen met een pschische aandoeing 'stil' te krijgen. Tegenwoordig gebruikt men het alleen bij ernstige aandoeningen die vrijwel onmogelijk te behandelen zijn. Men moet hier toestemming voor vragen en alles wordt geregistreerd.

NAZI Eugenics Duitsland

De meest gezonde mensen en meest aantrekkelijke mensen hadden betere genen werd gezegd door de Eugenics in Duitsland. Dit was dan ook een goede reden volgens velen om mensen met psychische problemen te steriliseren. Van Engeland tot Brazilië werd dit gedaan, in bijna 30 landen. De Eugenics verwelkomde de nazi's, nazi's gaven politiek support en geld aan de Eugenics. De nazi's konden zich wel vinden in het gedachtegoed. Ernst Rüdin (Zwitserse psychiater en fervent Eugenist) wilde van steriliseren naar moorden. Hij wilde het publiek ervan overtuigen dat het vermoorden van psychisch instabiele mensen alleen maar goed is. Uithongeren, injecties en daarna in gas en crematie was zijn idee. Anno nu zien we de resultaten in racisme en sociale conflicten, er zijn zo'n 11 miljoen mensen hieraan dood gegaan.

Lees verder

• Een proces van verandering: wat kan je tegenhouden?
• Hersenen en het vermogen tot verandering