Hoe nederig zijn we?

De titel impliceert mogelijk dat we altijd nederig zouden moeten zijn c.q. nederigheid per definitie goed is en dat is natuurlijk niet zo. Maar soms past een bepaalde ingetogenheid wel. Zowel voor jezelf als voor de omgeving kan het net even iets meer gepast zijn, als je je in bepaalde situaties nederig op kunt stellen. Er zijn verschillende situaties te bedenken waarbij nederigheid gepast is, maar om uiteenlopende redenen wil menig mens een stempel drukken op de situatie en dan kan andere (onnodig) overschaduwen.

Wat is de betekenis?

De (online) woordenboeken zeggen er in letterlijke zin het volgende over, maar kan meer gezien worden als synoniemen dan daadwerkelijke betekenis:

• Bescheidenheid
• Slaafs
• Dienstvaardig
• Sober
• Dienstwillig
• Eenvoudig
• Ingetogen
• Laag bij de grond
• Onderworpen
• Onderdanig

Toch dekken deze woorden niet volledig de lading, want nederig zijn kan als bijvoorbeeld slaafs te boek staan, maar nederig zijn is niet slaafs. Wat nog steeds niet wegneemt dat de associatie snel gelegd is. Feitelijk is het een houding of eigenschap die gekenmerkt wordt door weinig tot geen eisen bij zichzelf te leggen. Een nederige houding plaatst je ook direct meer naar de achtergrond.

Nederig is geen gebrek aan eigenwaarde

Eigenwaarde is iets wezenlijk anders dan nederigheid en toch ziet menig mens een soort verwantschap tussen beide begrippen. Iemand kan absoluut voldoende eigenwaarde hebben, maar zich toch nederig opstellen.
De nederige man of vrouw is wel bescheiden en daar ligt het eigenlijk nog het dichtst bij.

Negatief imago van nederigheid

Er zijn veel mensen die nederigheid als negatief ervaren. Het ene uiterste versus het andere, namelijk verwaandheid, en die uitersten betitelt men als zelfmiskenning. Je stelt jezelf bij nederigheid lager op, waarbij alleen de definitie van “laag” niet eenvoudig te benoemen is. Dit kan voortkomen uit het gegeven dat we als mens een bepaalde trots achten te hebben. Dit kan vervolgens weer “doorslaan” naar de eerder genoemde verwaandheid.

Hoe nederigheid in te zetten?

Nederig zijn is eigenlijk niet meer of minder dan een kalm accepterend zelfbeeld hebben en niet gevoed worden door de prikkels die het ego met zich mee kan brengen. Als je niet met je ego bezig bent, heb je ruimte voor andere zaken. Het heeft, zoals eerder gezegd, niets met eigenwaarde te maken, de mens die zich nederig op kan stellen schat slechts iedereen op gelijke waarde in.

Als je van genoemde waarden uitgaat, is het ook gemakkelijk om nederig te zijn waarbij het ook voor de omgeving een toegevoegde waarde heeft c.q. kan hebben. Enkele voorbeelden:

• Je bent met iemand die wat extra aandacht verdient c.q. in het zonnetje gezet mag worden. Zodra je jezelf wat terughoudend opstelt help je de ander, zonder iets extra’s te doen, om iets meer in het spotlicht te komen.
• Je weet heel veel over een onderwerp, maar je stelt je nederig op en laat iemand anders zijn/haar verhaal over dat onderwerp doen.
• Je bent samen met iemand die een prestatie heeft neergezet en wat op bijvoorbeeld een feest naar voren gebracht gaat worden. Als mens heb je dezelfde waarde, als degene die de prestatie heeft neergezet mag deze iets meer aandacht krijgen. Door zelf dat stapje teug te doen, kan je dit eenvoudig bewerkstelligen.
• Als leidinggevende van een succesvol team doe je dit samen, maar als leidinggevende faciliteer je en mag je bij een mooie prestatie juist dat team best wat meer aandacht laten krijgen en je als leidinggevende nederig opstellen.
• In zware en naar buiten tredende functies is het de partner die zich ook niet zelden nederig achter de functionaris opstelt.

Tot slot

Er zijn tal van situaties waar een stukje nederigheid niet verkeerd zou zijn, maar de mens is zo ingesteld dat deze zichzelf niet zelden overschat en kritischer is naar de medemens. Zolang dat de overhand heeft valt de man of vrouw die zich echt nederig kan opstellen, zelf nog steeds op.