Hoe verwerk je verdriet?

Er zijn boeken vol over geschreven en toch doet iedereen het op een eigen manier. Dit neemt niet weg dat al die boeken zeker van toegevoegde waarde kunnen zijn. Veel van de boeken die over verdriet gaat, hebben sterk te maken met herkenning en herkenning kan je sterken in een moeilijke periode. Maar uiteindelijk doe je het op je eigen manier … zolang je het maar doet! Er is dus geen eenduidige manier om verdriet te verwerken, maar wat wel eenduidig is is het gegeven dat verdriet verwerkt moet worden. Daar gaat het nog wel eens fout, want verwerken is door de pijn van het verdriet gaan en er niet omheen gaan.

Wat is verdriet?

Verdriet is een basisemotie die op verschillende momenten de kop kan steken, maar veelal gaat het om:

• ongeluk
• rouw
• teleurstelling
• depressie
• somberheid

Verdriet toont dat je geestelijke pijn hebt, we noemen het ook wel zielenleed. Wat overigens niet wil zeggen dat verdriet een negatieve emotie is. Het is slechts een uitingsvorm.

Sterk of zwak?

Het is niet de bedoeling in “sterkte” of “zwakte” termen te spreken, maar dat is wel wat er vaak aan de hand is als er verdriet getoond wordt. De een vindt het zwak als je je verdriet laat zien en de ander juist sterk. Alsof je het moet durven.

Opstaan en weer doorgaan

De Hollandse nuchterheid heeft het volk veel gebracht, maar heeft ook mindere kanten en een van die kanten is dat verdriet in principe niet lang mag duren. Er is een reden om verdrietig te zijn, dat wordt dan gedurende een bepaalde periode geaccepteerd, maar daarna gaat het leven weer verder. Hoewel dat laatste natuurlijk ook wel waar is, neemt dat niet weg dat ieder mens anders is en dus ook anders met zijn/haar verdriet omgaat. Er hangt geen tijd aan verdriet.

Later je verdriet verwerken

Vervolgens heb je de mensen die het verdriet niet echt toelaten, maar het in feite wegduwen. Als je nu maar andere dingen gaat doen, verdring je het verdriet als het ware naar achter. Behalve dat het misschien stoer lijkt, is het feitelijk niet slim. Het verdriet om iets of iemand moet verwerkt worden en als je het wegdrukt wringt het zich ergens in je leven weer een weg naar boven. Het kan zich op een heel andere manier uiten en je bent je er dus mogelijk niet eens bewust van waar het vandaan komt.

Het kan zich op de meest uiteenlopende manieren uiten en heeft te maken met wat er zich eerder heeft voorgedaan. Enkele voorbeelden:

• Een kind is op jonge leeftijd één of meerdere dierbaren verloren door dood of scheiding (waarbij de belangrijke persoon uit het beeld verdwijnt). Als dit proces niet goed verwerkt is, kan er in het volwassen leven bindings- of verlatingsangst ontstaan. Immers de pijn van het verlaten worden zit nog diep geworteld.
• Door een ziekte of ongeluk kan je bijvoorbeeld ledemaat verloren zijn. Misschien klinkt het vreemd, maar afscheid kunnen nemen of minimaal rouwen om je verloren ledemaat hoort er bij. Fantoompijnen kunnen je helpen herinneren. Er aan voorbij gaan kan je hard maken, enerzijds voor jezelf en anderzijds voor de ander. Iemand heeft een pijntje en je bagatelliseert het, want het is lang niet zo heftig als wat jij mee gemaakt hebt.
• Ernstig pestgedrag op school kan zich op latere leeftijd op verschillende wijze uiten. Van weinig eigenwaarde tot bindingsangst tot enorme frustraties.
• Een kind verliezen is enorm heftig, maar als je het niet goed verwerkt kan je een kind daarna in een gouden kooi plaatsen. Zelf rust vinden is dan bijna onmogelijk en het kind ontplooit zich niet voldoende of zet zich (later) af.
• Hoewel eigenwaarde uit jezelf moet komen, vereenzelvigen veel mensen zich met hun baan en als die wegvalt, valt er dus een stukje van jezelf weg. Dit niet goed verwerken kan leiden tot jezelf niets waard vinden en alles negatief benaderen.

Natuurlijk zijn dit maar enkele voorbeelden van de tientallen situaties die zich voor kunnen doen als je je verdriet niet goed verwerkt.

Ervaar de pijn

Wetende wat je niet moet doen, is het belangrijk te weten wat je wél moet doen. Het begint met dicht bij jezelf te blijven. Wat voel je in de situatie van rouw, ongeluk, depressie etc. Niet rationeel benaderen, maar laat je emoties toe. Mis je iemand enorm, zeg dit dan of zoals steeds meer mensen doen … schrijf het op. Je gevoel moet de vrije loop krijgen en je moet je kunnen uiten en dat doet iedereen op een eigen manier. Als je achter je computer beter je gevoel onder woorden kunt brengen en toelaat dat je verdrietig bent, is dat de beste manier. Iemand anders moet er over kunnen praten met anderen mensen. Kijk dan of dat bij mensen in de eigen omgeving kan, voel je niet bezwaard of praat je toch liever met tegen en onbekende? Een professional is op dat moment mogelijk het beste.

In het begin lijkt het einde niet in zicht en dat is ook zo, maar enig moment komen er dagen dat je je al beter voelt, dat je weer eens gaat lachen en de leukere kanten van het leven opmerkt. Laat het maar gebeuren.

Tot slot

Verdriet is een belangrijke emotie en emoties moet je kunnen uiten. Dat is niets nieuws, maar wel iets wat we om een of andere reden nog steeds niet altijd doen. Schaamte, stoer willen zijn … redenen genoeg om je emoties binnen te houden. Maar goed is het niet…