Volwassenen pesten

Bij pesten denken we vaak aan jeugd, vanaf de hogere klassen basisschool tot en met de middelbare schoolperiode en dan is het wel zo’n beetje voorbij. Voorbij in die zin, dan het over is. Vaak heeft de gepeste persoon er nog vele jaren in meer of mindere mate last van. Behalve dat dit inderdaad een grote groep is, is er ook een substantiële groep volwassenen die gepest wordt. Exacte cijfers zijn niet bekend, maar men schat het in op 200.000 tot 300.000 personen in Nederland.

Pestgedrag

Om te beginnen bij de man of vrouw die pest, moet je ook in die persoon “duiken”. Wat houdt iemand immers bezig om dit gedrag te vertonen? Het is in feite een stukje machtsvertoon om hun doelwit(ten) te controleren. Feitelijk heeft de pester zelf een groot probleem, want het is de enige manier waarop hij of zij zich kan handhaven in het volwassen leven. Waarbij we vaak denken aan pesten op het werk, maar kan ook binnen de vereniging zijn of zelfs in de thuissituatie. Hoewel het bij volwassenen minder snel om fysieke verwonding gaat, kunnen woorden zeker zoveel (ziels)pijn doen. Langdurig gepest worden kan grote psychische gevolgen hebben.

Er zijn verschillende “type” pesters te benoemen, waarbij mensen soms officieel leidinggevend zijn, maar lang niet altijd;

• Orders gever ofwel “baasje” zijn. Deze komt erg veel voor en geeft de controlefreak een podium om zich te profileren als het “baasje”. Feitelijk zijn het de slechtste leidinggevende/seniors die je kunt bedenken en behoren absoluut niet op die plaats. Ze controleren alles en dwarsbomen je mogelijk in je functioneren. Fysiek in het weghouden van informatie of je niet de juiste middelen geven om goed te kunnen functioneren. Niet zelden gaat men zover dat de gepeste man of vrouw min of meer geïsoleerd wordt.
• Passiefagressief is niet zo doorzichtig en voor menigeen “gevaarlijker”. De “buitenkant” kan namelijk heel voorkomend en vriendelijk zijn. Op het eerste gezicht kan het zelfs als een prettig mens ervaren worden. Je komt los als persoon en alles wat je zegt zal – indien mogelijk - tegen je gebruikt worden. Sterk manipulerend type (in de meest negatieve vorm) die macht op een vervelende manier toepast. Hij of zij gaat onderhuids zitten en laat vaak vervelende of zelfs vernederende klussen doen als hij of zij je “in de tang” heeft. Als je zo iemand als leidinggevende of senior hebt en je wilt op een normale manier carrière maken, zal hij of zij zich mogelijk bedreigt voelen en je “aanpakken”. Je moet dan van goede huizen komen.
• De pester die door middel van intimidatie het doel bereikt is weer een ander type. Niet zelden zal hij of zij (dit komt beduidend meer bij mannen voor) door middel van schreeuwen, vloeken en angst inboezemen het doel willen bereiken. Het is wel een meer doorzichtig type, maar door het intimiderende karakter van zijn of haar “aanvallen”, kunnen mensen er toch vaak niet tegen. Er valt niet met de man of vrouw te praten.

Gepest worden

Er is niet één profiel wat standaard is voor de man of vrouw die gepest wordt. Iemand die gepest wordt, voldoet meestal wel aan een of meerdere kenmerken.

• Niet zelden ben je een persoon waar andere naar toe komen als ze iets willen weten.
• Je ligt als mens en professional goed in de groep.
• Je bent wie je bent, zonder verborgen agenda en je normen en waarden vind je belangrijk.
• “Erbij willen horen” is niet wat je zoekt, je staat je eigen mannetje of vrouwtje.
• Je bent een inhoudelijke professional (met weinig bravoure) die op eigen wijze zijn/haar pad zoekt.

Hier wordt duidelijk dat de pester al onzeker is of wordt dan degene die hij of zij gaat pesten. Als je andere mensen maar omlaag drukt kom je zelf immers bovendrijven. Omdat de pester zich vaak niet eens bewust is van de eigen onzekerheid en zo ook niet overkomt, wordt zo iemand vaak door andere gezien als een “powerfiguur” in negatieve zin uiteraard. Waarbij je er rekening mee moet houden, dan er altijd mensen zijn die niets doen of zeggen, omdat ze al lang blij zelf niet "het slachtoffer" te zijn.

De volwassene die gepest wordt heeft vaak juist een aantal kwaliteiten die de pester of zelf zou willen hebben of er niet mee om kan gaan. Denk hierbij aan:

• Integriteit
• Eerlijkheid
• Betrouwbaar
• Goed in wat je doet (en mogelijk snel inspelen op zaken)
• Vastberadenheid en op het doel af gaan
• Hulpvaardig en onzelfzuchtig
• Niet weten wat een “kort lontje” is en absoluut niets met geweld hebben
• Binnenvetter

Wat kan je doen als je gepest wordt?

Er zijn een aantal zaken die je kunt ondernemen. Vaak is het afhankelijk van de omgeving in hoeverre je een van de zaken toepast.

• Zorg dat je iemand in vertrouwen neemt. Kijk zorgvuldig in de omgeving wie hiervoor in aanmerking komt. De voorkeur gaat uit naar iemand die de situatie kent. Op het werk zoek je iemand op het werk, binnen de vereniging zoek je iemand anders binnen de vereniging etc.
• Het helpt als je met mensen praat die je probleem herkennen.
• Zorg dat je gaat werken aan je zelfvertrouwen of als je wel zelfvertrouwen hebt, leer je dan te distantiëren. Neem afstand.
• Omdat er niet gemakkelijk over gesproken wordt, is het van je af schrijven vaak een methode die kan werken.
• Kom je er niet uit, zoek dan professionele hulp. Maar niet zonder de situatie ook aan te pakken.

Tot slot

Hoewel de pester een probleem heeft, al dan niet bekend, heeft de gepeste persoon er vooral last van. Het bagatelliseren van het pestgedrag, zal dus nooit werken. De enige manier om structureel pestgedrag te laten stoppen is de pester aan te (laten) pakken en jezelf als gepeste sterken, op een manier die bij je past.