Coaching: De verschillende perspectieven en methodes

Coaching, als een effectieve manier om de eigen effectiviteit en het eigen welzijn te verhogen, groeit nog steeds in populariteit. Deze groei brengt niet alleen meer aandacht voor coaching met zich mee, maar ook een groter wordende diversiteit aan verschillende coachingstechnieken. De meest gebruikelijke perspectieven die een coach kan gebruiken bij het aangaan van een coachingstraject en de uitgangspunten en methoden hierbij bieden een goede houvast voor iedere coach.

Methoden en technieken van coachen

Er zijn verschillende manieren om als coach een coachingstraject in te gaan. De verschillende perspectieven en uitgangspunten kennen daarbij zowel een aantal verschillen, als een aantal overeenkomsten. Hoewel de verschillen snel in het oog springen, bijvoorbeeld bij perspectieven waarbij de coach als expert advies aanbiedt en perspectieven waarbij de coach juist zijn expertise buiten het traject houdt, zijn het voor het grootste gedeelte de overeenkomsten tussen de verschillende methoden en technieken die voor het grootste gedeelte van de effectiviteit van het coachingstraject zorgen.

Coaching vanuit een humanistisch perspectief

Vanuit een humanistisch perspectief wordt de mens gezien als een individu die een intrinsieke drang naar verandering en zelfverwerkelijking heeft. Deze drijvende krachten zorgen er dan ook voor dat een coach deze krachten kan gebruiken. Vanuit het humanistisch perspectief gezien zal in het coachingstraject vooral worden ingehaakt op de intrinsieke drang naar verandering en zelfverwerkelijking, zodat deze krachten vrijkomen en de juiste kant op worden gekanaliseerd. Hierdoor kan het inherente groeipotentieel van een persoon gestimuleerd worden

Behavioristisch perspectief

Het behavioristisch perspectief, dat zich richt op gedrag, kijkt vooral naar het bewerkstelligen van praktische veranderingen. Dit in tegenstelling tot veel andere manieren van coachen, welke focussen op psychologische verandering. De gedragsmatige, praktische, verandering die het behavioristisch perspectief voorstelt moet wel passen bij de complexiteit van de persoon en de omgeving van de persoon. Er zal gekeken moeten worden naar oplossingen of mogelijkheden die de coachee ook kan toepassen in de dagelijkse context van zijn/haar leven. Deze manier van coaching is dus met name praktisch gericht en zoekt geen verandering van persoonlijkheid

Adult-development perspectief

Dit perspectief richt zich op de persoonlijke ontwikkeling. Als mensen zichzelf ontwikkelen worden ze zich steeds meer bewust van hun omgeving en worden ze steeds opener naar deze omgeving. Ze ontwikkelen daarbij een volwassen begrip van autoriteit en verantwoordelijkheid en ze laten een grotere hoeveelheid van ambiguïteit zien. Coaching focust zich hierbij op de ontwikkeling naar een volwassener houding en denkpatroon.

Cognitieve coaching

Cognitieve coaching gaat er vanuit dat gedachten het gevoel veroorzaken. Als we ons ergens slecht over voelen, is dat omdat we er slecht over denken. De gedachten, percepties, interpretaties, mentale attitudes en overtuigingen van personen beïnvloeden hoe deze persoon zich bij een bepaalde situatie voelt. Hierbij wordt binnen cognitieve coaching de situatie als neutraal behandeld. Cognitieve coaching helpt coachees om onaangepaste en inaccurate gedachten te veranderen.

Adult learning perspectief

Binnen dit perspectief wordt coaching gebruikt om dieper leren te stimuleren. Vanuit dit perspectief wordt belang gehecht aan het reflectieve vermogen van volwassenen op ervaringen; vanuit deze reflectie leert men. Coaching wordt hierbij dan ook gezien als een leerproces om personen aan te leren zichzelf te ontwikkelen en zelf doelen te behalen. Op deze wijze kan men ervaringen uit het verleden gebruiken om nieuwe ervaringen aan te pakken.

Coaching vanuit de positieve psychologie

Vanuit de positieve psychologie gaat men er vanuit dat een positieve houding, met een accuraat beeld van de omgeving/werkelijkheid, ook positieve gevolgen heeft voor punten als werkprestaties, gezondheid e.d. Door middel van coaching zouden de sterktes van de coachee geïdentificeerd moeten worden om vervolgens te focussen op het versterken van hoop en geluk. Het versterken van een positieve houding, of attitude, is hierbij essentieel. Juist deze positieve emoties verbreden de mogelijkheden van een persoon, waardoor deze beter gebruik kan maken van zijn/haar eigen eigenschappen om hiermee hogere prestaties te realiseren.

Het avontuurlijke perspectief op coaching

Bij coaching die gebaseerd is op avontuur tracht men de grenzen van personen te verleggen en nieuwe grenzen te verkennen. Coachee's wordt hierbij geleerd dat bepaalde risico's en onzekerheden deel uitmaken van het leven en dat het verkennen van de grenzen van de eigen comfort-zone ook voordelen kent. Hierdoor ontstaat persoonlijke groei volgens dit perspectief.

Het systemisch perspectief

In dit perspectief wordt de coachee bewust gemaakt van bepaalde gedrags- en feedbackpatronen, waardoor ze hun eigen ervaringen in een ander licht gaan zien. Dit is een holistische manier van coaching, waarbij het geheel van de persoon aan coaching wordt onderworpen. Vanuit dit perspectief wordt belang gehecht aan kleine veranderingen; deze kunnen immers grote gevolgen hebben. Openheid, groei en creativiteit zijn kernwoorden bij dit traject.

Doelgericht coachen

Bij doelgericht coachen draait het met name om het behalen van bepaalde doelen. Deze manier van coachen is, relatief gezien, vaak dan ook kort van duurt. De coach tracht hierbij coachees te ondersteunen bij het reguleren en dirigeren van hun persoonlijke sterkes om op die wijze hun doelen te behalen. Allereerst zal de coach hiervoor met de coachee samen de te behalen doelen opstellen, om vervolgens een actieplan op te stellen met de coachee. In principe doet de coachee deze handelingen zelf, waarbij de coach hierop stuurt. De coach zorgt er dan ook voor, en ziet er op toe, dat de gekozen doelen consistent zijn met de normen en waarden van de coachee en dat het pad dat de coachee kiest ook daadwerkelijk richting het te behalen doel leidt. Coaching is hierbij gericht op het behalen van prestaties en het ondersteunen van actie, in plaats van de focus op gevoelens of gedachten zoals bij veel andere perspectieven op coaching