Wat houdt de functie gemeenteraadslid in?

Een raadslid vertegenwoordigt als gekozen volksvertegenwoordiger een deel van de burgers in zijn gemeente. Hij krijgt hiervoor een vergoeding die gekoppeld is aan het aantal inwoners van die gemeente. De vergoeding varieert van een paar honderd tot ongeveer drieduizend euro per maand. Een oneerlijke verdeling want de baan raadslid kost in een grote gemeente niet noodzakelijkerwijs meer tijd dan in een kleine. Een gemeenteraadslid zal vooral vergaderen, veel vergaderen. Hieronder volgen de vergaderingen die hij minimaal zal bijwonen.

Fractievergadering

De partij bepaalt hierin gezamenlijk het politieke standpunt over de onderwerpen die aan de orde komen in de commissievergadering, het politiek café en in de raadsvergadering. Dit komt neer op twee vergaderingen per maand, alleen tijdens het zomerreces en in de maand januari worden er meestal geen vergaderingen gepland. Wanneer er verschil van mening is tijdens een fractievergadering, wordt er gestemd en ook hier geldt dat de meeste stemmen gelden. Het kan dus gebeuren (al is de kans niet heel groot) dat je als raadslid een standpunt moet verdedigen, waar je zelf niet achter staat.

Raadsvergadering

In de raadsvergadering wordt het debat aangegaan met de andere raadsleden van de diverse partijen. Dit debat bestaat per onderwerp uit twee termijnen.

• In het eerste termijn stelt het raadslid vragen en maakt hij zijn standpunt met argumenten bekleed duidelijk.
• In het tweede termijn wordt geprobeerd de argumenten van de anderen te weerleggen en duidelijk te maken waar de verschillen liggen.

In de vergadering wordt altijd via de voorzitter gesproken. Men spreekt elkaar nooit rechtstreeks aan.

Recht van initiatief

Soms wil een raadslid zelf een voorstel doen. Hiervoor kan hij gebruik maken van het recht van initiatief. Dit initiatief moet wel minimaal 24 uur voor de vergadering worden ingediend zodat de raad en de wethouder de mogelijkheid heeft zich hierop voor te bereiden. Ook hebben raadsleden ter aller tijden recht op ambtelijke bijstand. Zij mogen dus hulp vragen aan de ambtenaren bij het verzamelen van informatie, het formuleren van moties en het formuleren van het al eerder genoemde initiatiefvoorstel.

Recht van amendement

In het eerste termijn kan ook gebruik worden gemaakt van het recht van amendement. Een amendement is een moeilijk woord voor een wijzigingsvoorstel.

Moties

In het eerste termijn kunnen ook moties worden ingediend. Dit heeft een voornamelijk een politieke betekenis en wordt vaak gebruikt om het beleid bij te stellen. Hierin wordt een oordeel, wens of verzoek uitgesproken.

Recht van interpellatie

Een interpellatie is een discussie tussen het raadslid en meestal het college of soms de burgemeester over een onderwerp wat niet op de agenda staat. Een interpellatiedebat moet van tevoren worden aangekondigd en wordt gezien als een zwaar middel om een wethouder tot antwoorden te dwingen. Het verschil tussen een interpellatie en het stellen van een vraag is dat er tijdens een interpellatiedebat moties kunnen worden ingediend tegen de wethouder, zoals een motie van treurnis, motie van afkeuring en een motie van wantrouwen.

Presidium

Aangezien sommige raadsleden ook fractievoorzitter zijn zullen ze ook naar het presidium toe moeten. Hier worden de kaders gesteld, de jaaragenda vastgesteld en de procesmatige rollen besproken. De vergaderfrequentie van het presidium is in de meeste gemeenten zo'n negen tot tien keer per jaar.

Informatieve vergaderingen

Er worden voorlichtingsavonden gegeven over allerlei zaken variërend van een nieuw zorgcentrum tot jeugdzaken en het politie-apparaat. Niet alleen door de gemeente maar ook door de betrokken instanties. Dit zijn avonden waarop dieper wordt ingegaan op onderwerpen die later in de raad behandeld worden. Het is dus ook zaak deze bij te wonen als je goed beslagen ten ijs wil komen.

Naast dit alles heeft het raadslid ook nog een sociale functie en is het de bedoeling dat hij af en toe wat aan vrijwilligerswerk doet, interviews geeft en op sociale evenementen zijn gezicht laat zien.

Timemanagement

Ieder raadslid krijgt dagelijks bergen informatie onder ogen. Is het niet via de mail, dan zijn het wel stukken voor de raad of commissie die gelezen moeten worden of artikelen die op BIS (Bestuur Informatie Systeem) staan. Ook allerlei organisaties (variërend van vrijwilligersorganisaties, bouwfirma's tot ouderenzorg en maatschappelijk werk) willen het raadslid graag goed op de hoogte houden. Het raadslid kan niet alles zelf en moet kunnen delegeren en weet wat hij wel en vooral niet moet lezen. Hij heeft een achterban die hem op de hoogte houd, bestaande uit commissieleden, plaatsvervangende commissieleden en een fractie-ondersteuner. De commissieleden of burgerraadleden kunnen het raadslid vervangen bij informatieve en meningsvormende vergaderingen.