Het gemeentebestuur

Nederland telt 415 gemeentes. De gemeente is de kleinste zelfstandige bestuurseenheid in het Nederlands staatsbestel. Met de gemeente kom je op allerlei manieren in aanraking, zoals bij het verlengen van een paspoort of rijbewijs, een geboorteaangifte of als het vuil wordt opgehaald. De ambtenaren, gemeenteraadsleden, wethouders en burgemeester zijn er verantwoordelijk voor dat de zaken in de gemeente goed lopen.

Ander beleid

Een aantal landelijke regels wordt in alle Nederlandse gemeenten op dezelfde manier toegepast, maar toch zijn er tussen de gemeentes ook weer verschillen. Elke gemeente voert het beleid weer anders uit. Zo kent een grote gemeente heel andere problemen, dan een kleine. Ook worden de verschillen tussen de gemeentes weer veroorzaakt door de voorkeuren van de bevolking.

De gemeenteraad en het college van B&W

Het gemeentebestuur wordt gevormd door de gemeenteraad en het college van de burgemeester en wethouders (het college van B&W). Het maken van de juiste keuzes is een belangrijke taak van het gemeentebestuur. Je hebt hier als inwoner van een gemeente ook invloed op. Zo zijn er om de vier jaar gemeenteraadsverkiezingen, maar je kunt ook tussentijds je stem laten horen. Alle inwoners vanaf 18 jaar mogen stemmen. Bij deze verkiezingen mogen ook buitenlanders die al vijf jaar in Nederland worden en een verblijfvergunning hebben, hun stem uitbrengen.

De gemeenteraad

De gemeenteraad wordt rechtsreeks door de burgers gekozen. Deze bestaat dus uit leden van diverse politieke partijen. De partijen met de meeste stemmen kijken vervolgens of er leden zijn die met elkaar een college van B&W kunnen vormen. De leden van het college van B&W moeten het met elkaar eens zijn over zaken waar zij een beslissing over nemen of waarover de gemeenteraad een beslissing neemt. Dit wordt dan weer vastgesteld in het collegeprogramma. De gemeenteraad en het college van B&W hebben allebei weer verschillende verantwoordelijkheden. Voor heel veel zaken moet het college de gemeenteraad inschakelen en deze neemt dan uiteindelijk een beslissing. De gemeente beslist dus over zaken die het college hen voorlegt. Over een aantal zaken neemt het college van B&W zelf een beslissing. Wanneer de raadsleden signaleren dat er binnen hun gemeente iets fout gaat, dan kunnen zij dit weer aangeven bij het college van B&W. Dit kunnen ze schriftelijk doen, maar ook in de rondvraag van een raadsadviserende commissievergadering of raadsvergadering. De raad stelt kaders voor het handelen van de gemeente. Verder controleert deze het college, keurt financiële zaken goed en geeft ze opdrachten. Zo kunnen de gemeenteraadsleden de opdracht geven voor het uitvoeren van een onderzoek.

Maandelijks vergaderen

De gemeenteraden vergaderen meestal een keer in de maand. De voorzitter is de burgemeester. Als deze afwezig is, dan wordt de vergadering voortgezet door een daartoe door de gemeenteraad aangewezen raadslid.

Raadscommissies

Het werk van de raadsleden bestaat niet alleen uit het bijwonen van vergaderingen. Een heel belangrijk deel van het werk wordt al in de raadscommissies gedaan. Deze worden ingesteld door de gemeenteraad. Meestal vergaderen de commissies veel vaker dan de gemeenteraad. Burgers en belangengroepen die invloed uit willen oefenen richten zich vaak op de raadscommissies. Er zijn heel veel verschillende soorten commissies. Deze bestaan uit de raadsleden en soms ook uit burgers.
De commissies richten zich op een bepaald beleidsterrein, zoals cultuur, onderwijs of financiën. In deze commissies worden onderwerpen besproken, voordat deze in de gemeenteraad aan de orde komen.