Wat is een minderheidskabinet?

Voor Nederland is het vrij ongebruikelijk, terwijl het in een aantal andere landen heel normaal is: een minderheidskabinet. Er komt meer bij kijken dan alleen het "hebben van een minderheid" in de Tweede Kamer. Wat is een minderheidskabinet, wat is gedoogsteun en wat zijn de voor- en nadelen ervan?

Wat is een minderheidskabinet?

Een minderheidskabinet is een kabinet dat geen meerderheid aan zetels heeft in de Tweede Kamer, een meerderheidskabinet heeft dat wel. De Tweede Kamer heeft 150 zetels, dus de term kan pas worden gebruikt als de politieke partij(en) die het kabinet vormen bij elkaar 75 of minder zetels hebben.

Een minderheidskabinet heeft net als een meerderheidskabinet een regeerakkoord: hierin staat in hoofdlijnen wat het kabinet in de kabinetsperiode van 4 jaar gaat doen.

Wat is gedoogsteun?

Een oppositiepartij kan gedoogsteun geven aan een minderheidskabinet, zodat deze toch het regeerakkoord (sneller) kunnen uitvoeren.

In een gedoogakkoord staat aan welke afspraken in het regeerakkoord deze partij zeker steun moet verlenen. De gedogende partij is wel vrij om andere voorstellen te steunen of juist niet te steunen, en is niet verantwoordelijk voor het uitvoeren van het regeerakkoord.

Wat zijn de voor- en nadelen?

Een minderheidskabinet heeft voordelen, maar zeker ook nadelen.

Voordelen

• Het kabinet moet actief steun zoeken in de Tweede Kamer, en kan dus niet zomaar dingen besluiten
• Oppositiepartijen krijgen hierdoor een grotere kans om hun standpunten te vertegenwoordigen.
• Een kabinet kan sneller worden gevormd, want er is geen meerderheid nodig. Hierdoor kunnen ook relatief kleinere politieke partijen meedoen, bijvoorbeeld in de vorm van gedoogsteun.

Nadelen

• Bij een krappe meerderheid is er een grotere kans op het vallen van het kabinet
• Doordat het kabinet steun moet zoeken in de Tweede Kamer, kan dat tot grote vertraging leiden
• De gedogende partij heeft wel meer macht dan andere oppositiepartijen, maar hoeft uiteindelijk geen verantwoording af te leggen.
• Een minderheidskabinet heeft meestal ook een minderheid in de Eerste Kamer, waardoor het uitvoeren van het regeerakkoord nog moeilijker wordt.

Buitenland

In landen als Canada, Denemarken, Noorwegen en Zweden komen minderheidskabinetten veel vaker voor dan in Nederland. In Nederland is het gebruikelijk om een meerderheidskabinet te vormen, met het idee dat het kabinet het regeerakkoord sneller kan uitvoeren. In de bovengenoemde landen kan er vaak geen meerderheid worden gevormd door de verschillende standpunten van politieke partijen.