Regeerakkoord 2017-2021: wat verandert er voor studenten?

Op 10 oktober 2017 is het regeerakkoord 2017-2021 gepresenteerd door de VVD, het CDA, D66 en de ChristenUnie. Ook voor studenten zijn er de nodige veranderingen opgenomen in het regeerakkoord. Zo is onder andere het collegegeld voor het eerste jaar gehalveerd met ingang van 2018/2019. De basisbeurs komt niet terug, wel wordt de rente op de studieschuld verhoogd.

De veranderingen voor studenten

Collegegeld eerste jaar wordt gehalveerd

Eerstejaars studenten hoeven met ingang van het collegejaar 2018/2019 de helft van het collegegeld te betalen. Dit geldt voor het gehele hoger onderwijs, dus voor zowel hbo als wo. In 2018/2019 is het collegegeld 2.060 euro en in 2019/2020 2.083 euro. Na het eerste studiejaar moeten studenten het volledige collegegeld betalen.

Om het lager onderwijs aantrekkelijker te maken en het lerarentekort in te perken, wordt het collegegeld voor studenten aan de lerarenopleiding Pabo en de universitaire lerarenopleiding gedurende de eerste twee jaar gehalveerd. Ook deze korting is gestart met ingang van het collegejaar 2018/2019.

Het leenstelsel wordt niet afgeschaft en de basisbeurs komt dan ook niet terug. Dit is opvallend, omdat het CDA en de ChristenUnie in hun verkiezingsprogramma pleitten voor de terugkeer van de basisbeurs. Een herinvoering zou de overheid 800 tot 900 miljoen euro per jaar kosten. Door het collegegeld te halveren, hoopt het kabinet de drempel om te gaan studeren te verlagen.

Rente op studieschuld wordt verhoogd

De rente die een student jaarlijks betaalt op zijn studieschuld wordt "in de toekomst" gebaseerd op de 10-jaarsrente. Anno 2019 wordt de rente gebaseerd op het rendement van openbare leningen die de Nederlandse overheid uitgeeft. Deze leningen hebben een gemiddelde resterende looptijd van drie tot vijf jaar en zijn toegelaten tot de officiële beurs van Amsterdam. Omdat een 10-jaarsrente hoger is dan de voorheen gehanteerde rente, gaan studenten meer rente betalen. Door de rente te verhogen, hoopt het kabinet dat studenten zich minder in de schulden steken vanwege een lage rentestand.

Studeren in het buitenland wordt gestimuleerd

Er komt een internationaliseringsaanpak die het voor zoveel mogelijk studenten mogelijk maakt een studie te volgen in het buitenland. Het is ten tijde van de presentatie van het regeerakkoord onduidelijk wat het kabinet hier precies mee voor ogen heeft. Ook wil het kabinet de aantrekkelijkheid van het Nederlands onderwijs voor buitenlandse studenten versterken, met behoud van de toegankelijkheid.

Opleidingen zoveel mogelijk in het Nederlands

"Het kabinet ziet scherper toe op de naleving van de wet dat opleidingen alleen Engelstalig zijn wanneer dit een toegevoegde waarde heeft, de kwaliteit van voldoende niveau is en er in voldoende mate Nederlandstalige opleidingen zijn" (regeerakkoord 2017-2021). Dit gaat om artikel 7.2 van de wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek, waarin is bepaald dat dat het onderwijs en de examens in het Nederlands dienen te zijn, tenzij er sprake is van een gastcollege of "indien de specifieke aard, de inrichting of de kwaliteit van het onderwijs dan wel de herkomst van de studenten daartoe noodzaakt".

Op 28 juni 2017 heeft de vereniging Beter Onderwijs Nederland een petitie uitgebracht tegen taalverschraling door verengelsing. Deze petitie is ten tijde van de presentatie van het regeerakkoord meer dan 6000 keer ondertekend. Het kabinet heeft het initiatief serieus genomen en in het regeerakkoord verwerkt.

Reactie Landelijke Studentenvakbond

De Landelijke Studentenvakbond (LSVb) heeft het regeerakkoord kritisch ontvangen. In hun officiële reactie geven ze aan "diep teleurgesteld" te zijn. Volgens de LSVb blijkt uit onderzoeken dat er sinds de invoering van het leenstelsel minder studenten zijn gaan studeren vanwege leenangst. De korting op het collegegeld voor eerstejaars studenten ziet LSVb als een sigaar uit eigen doos, omdat uit onderzoek van het Centraal Planbureau (CPB) blijkt dat dit geen enkel effect zal hebben. De eenmalige verlaging van duizend euro zorgt er niet voor dat meer mensen durven te gaan studeren, aldus de LSVb.

Aanvullend geeft de LSVb aan dat Studenten die in 2015, 2016 en 2017 zijn begonnen met studeren, extra de pineut zijn: "zij hebben nooit een basisbeurs gekregen, niet kunnen profiteren van de investeringen in de onderwijskwaliteit en hebben daarnaast nooit de 1000 euro ‘korting’ gekregen".