De islamisering in Nederland

Wat heeft gezorgd voor de angst voor juist Islamisering in Nederland en wat kan hieruit worden geconcludeerd?

Nederland

Uitspraken van politici in de media, opkomende discussies over bijvoorbeeld burka’s en anti-islam demonstraties door de straten van Amsterdam maken duidelijk hoezeer de kwestie van angst van Islamisering speelt. Geert Wilders roept bijvoorbeeld op tot een immigratiestop voor moslims en agressief beleid voor het aanpassen van minderheden aan de Nederlandse cultuur. Tegenwoordig vindt tachtig procent van de Nederlands dat Nederland te tolerant is tegenover etnische minderheden. De veranderende natie-staten voor onzekerheid en daardoor de opkomst van nationalistische sentimenten. Maar er zijn nog meer gebeurtenissen die de Nederlandse samenleving heeft veranderd.

Cultuur relativisme

Vóór Pim Fortuyn leek de angst voor de Islam niet overheersend aanwezig in de Nederlandse samenleving. Hij zag dit echter wel als een probleem en schreef het boek “De Islamisering van Nederland”. Hierin noemde Pim Fortuyn de collectieve instelling van Nederlanders ´cultuur relativisme´, wat betekent dat Nederlanders niet meer geïnteresseerd zijn in het culturele erfgoed en de erflaters. Ze kennen de vaderlandse geschiedenis slecht en weten zodoende niets over onze culturele identiteit en zijn nagenoeg onbewust van onze verworvenheden. Een van deze verworvenheden noemt hij ons staatsrechtelijk systeem: de scheiding van kerk en staat, en de daarop gebaseerde democratie en mensenrechten. Volgens Fortuyn komen in onze zogenaamde ´multiculturele samenleving´ de islamitische cultuur en de traditionele Nederlandse cultuur dagelijks met elkaar in aanraking. Hierbij dreigt, als gevolg van de Nederlandse desinteresse voor de eigen identiteit en voor het wezen van de samenleving, de oorspronkelijke cultuur geheel ten onder te gaan.

Schokkende gebeurtenissen

In de laatste paar jaren hebben volgens Carle niet alleen deze visie van Fortuyn, maar meerdere schokkende gebeurtenissen ervoor gezorgd dat steeds meer Nederlands zijn gaan twijfelen aan hun ‘liberale’ overtuigingen. 11 september en de moord op Theo van Gogh is volgens Carle ook een van de keerpunten in Nederland. Deze gebeurtenissen hebben ruimte gegeven voor de groeiende populariteit van extreemrechtse partijen. Ook het opkomende individualisme en de sociale fragmentatie (steeds meer culturen verspreiden zich) in Nederland hebben geleid tot individueel, regionaal en nationaal egoïsme waardoor de gedachtegangen van nieuw extreem rechts steeds aantrekkelijker worden. Door de nieuwe “cultural mood” ontstaat er polarisatie, meer ideologisch verschil en meer afstand tussen ideologieën. Radicalisering geeft legitimering voor meer radicale standpunten, maar de conservatieve partijen hebben zich niet geïdentificeerd met deze standpunten. Extreem rechtse partijen claimen deze standpunten beter uit te dragen. Onder andere door agressief nationalisme, een vorm van sociaal darwinisme, het terugbrengen van traditioneel moralisme, autoritaire staat en een xenofobische houding naar buitenlanders.

Opkomst nationalisme

Door de veranderingen van de laatste decennia kun je de groei van nationalistische ideologieën verwachten. Nederland is een goed voorbeeld waarbinnen nationaliteit steeds belangrijker lijkt te worden. Mondialiseringsprocessen en wat meer op zichzelf staande gebeurtenissen zoals 11 september hebben in Nederland gezorgd voor de (weder)opkomst van het nationalisme. Onzekerheid speelt hierin een belangrijke rol.

Behoefte aan zekerheid

Door versnelde economische en sociale processen worden grenzen steeds vager en komen steeds meer culturen met elkaar in contact. Natie-staten zijn tegenwoordig niet meer in staat om een culturele en nationale eenheid te vormen. Dat komt door de verschillende cultuurstromingen die de wereld tegenwoordig kent. Er bestaan veel verschillende meningen over deze stroming van culturen. Aan de ene kant vinden een aantal sociale wetenschappers dat de wereld homogeniseert wat ook wel cultureel imperialisme wordt genoemd. De Westerse cultuurstroom is zo sterk, dat hij de rest van de wereld gaat overheersen. Aan de andere kant zeggen wetenschappers dat er veel meer stromingen zijn dan alleen de Westerse en dat de wereld hierdoor juist heterogeniseert. Ook andere cultuurstromen als Jihad en McWorld zijn een punt van discussie. Maar eigenlijk is de wereld niet makkelijk in te delen in verschillende stromingen. De wereld is zo complex dat het niet realistisch zou zijn dat de doen. Toch doen verschillende wetenschappers mee aan deze stereotype beelden van verschillende stromingen. Een verklaring hiervoor kan zijn dat deze nieuwe indeling van de wereld, orde schept in de chaos. Het brengt zekerheid waar onzekerheid heerst en aan deze vorm van zekerheid is behoefte.

Ontstaan van de zekerheidsbehoefte

Deze behoefte komt voort uit het feit dat natie-staten geen eenheid meer kunnen vormen, wat ervoor zorgt dat migranten én de ´native´ bevolking moeite heeft met het thuis voelen binnen die staten. Migranten worden door de ´native´ bevolking bestempeld als anders. Ze horen er niet helemaal bij. Hierdoor wordt het moeilijker voor migranten om zich thuis te voelen in een land als Nederland waardoor het ontstaan van nationalistische sentimenten bemoeilijkt wordt. En uiteindelijk ook het vormen van een nationale eenheid. Voor Geert Wilders, en met hem meerdere Nederlanders lijkt ‘thuis’ verschoven te zijn van een niet vijandige wereld, naar een wereld waarin machtsrelaties een belangrijke rol spelen. Dit proces zorgt juist voor nationalistische ideologieën. Nationalistische ideologieën komen volgens Eriksen op als een natie verandering ondergaat. Een belangrijk doel van de nationalistische ideologie is de herleving van het gevoel van eenheid en continuïteit met het verleden om de verwijdering tussen individuen en de natie die de moderniteit met zich heeft meegebracht te verkleinen. Aan de ene kant houden migranten zich vast aan de banden met het land van herkomst, en houdt de ´native´ bevolking vast aan nationalistische sentimenten.

Concluderend

Het vasthouden aan nationalistische sentimenten heeft ook als doel om zekerheid te creëren in een onzekere wereld. Door 11 September, de moord op Pim Fortuyn, de moord op Theo van Gogh en de processen van mondialisering hebben extreem nationalistische sentimenten de ruimte gekregen. Er heerst namelijk onzekerheid in de Nederlandse samenleving door de veranderende wereld. Wilders maakt bijvoorbeeld gebruik van stereotyperingen. Zo maakt hij de wereld voor zichzelf, en voor andere Nederlanders eventueel overzichtelijker. Ook andere auteurs maken gebruik van deze ´makkelijke´ weergave van de wereld. Door deze stereotyperingen is er in Nederland sprake van een groeiende segregatie tussen Moslims en Nederlanders. Deze processen, die ontstaan door de veranderende wereld, kunnen mogelijk de angst voor de Islamisering verklaren. De Islamisering van Nederland hoeft dus niet te bestaat maar kan worden gezien als een angst die is gebaseerd op onzekerheid door het ontbreken van ordening in de wereld. Geert Wilders bedoelt met de Islamisering dat Nederland stukje bij beetje Islamitisch wordt wat kan zorgen voor nationalistische ideologieën omdat nationalisme houvast met zich meebrengt.