Empathie stimuleren bij kinderen

In Japan is Meester Kanamori beroemd geworden en heeft een prijs gekregen voor de manier waarop hij omgaat met zijn klas, groep 6. Kanamori leert zijn kinderen van het leven te genieten. Naast het waarderen van het leven in al zijn facetten leert hij kinderen empathie te hebben voor zichzelf en anderen. Op indringende wijze laat hij ze schrijven in hun zg. 'notebookletters' over hun gevoelens. Vervolgens delen ze deze emoties met de anderen in de klas. Dat verbindt de kinderen aan elkaar.

Een Japanse les

Je verwacht het niet echt in Japan dat bekend staat om zijn gedisciplineerdheid en éénrichtingsverkeer in het onderwijs: een klas met leerlingen die vrij bewegen en gestimuleerd worden om zichzelf te laten zien. Meester Konamori stimuleert dat juist. Als hij zijn klas binnenkomt na een zomer vakantie vraagt hij wat het doel is van het leven. De kinderen roepen:' Happy!' Dat is wat Konamori ze wil leren: gelukkig te zijn. Dat geluk en cognitie twee verschillende dingen zijn is voor hem duidelijk. Geluk ontstaat als kinderen zichzelf leren kennen en zich leren te verplaatsten in anderen. Hij maakt van zijn klas een leefgemeenschap waar gehuild en gelachen mag worden, waar kinderen nadenken over wat belangrijk is in het leven met zichzelf en anderen. Elke dag schrijven drie kinderen in hun 'notebook' over wat ze ervaren en voelen. Over het leven zelf.

Schrijven over je leven

Renn, één van zijn leerlingen, leest voor over de dood van zijn oma. De klas luistert ademloos toe. Konamori bedankt hem en laat de andere kinderen reageren die ook met de dood te maken hebben gehad. Het maakt veel los. Een meisje staat op en vertelt dat ze als sinds haar derde jaar weet wat dood zijn betekent. Haar vader stierf en met dat ze Renn hoorde vertellen voelde ze haar oude verdriet. Je ziet dat andere leerlingen met haar te doen hebben en haar verdriet begrijpen. Als ze begint te huilen tijdens haar verhaal gaat Konamori achter haar zitten en als ze is uitverteld houdt hij haar even vast om haar te steunen. Hij vraagt de klas te gaan staan en zo eerbied te tonen voor het feit dat eindelijk na jaren het verdriet binnen gehouden te hebben, ze erover durft te vertellen. Later neemt ze het schilderij mee dat haar vader had gemaakt; zijn laatste werk. Ze is trots als ze erover vertelt. Ze lacht en zo brengt ze haar vader weer tot leven. Op een dag moet Konamori de klas vertellen dat de vader van één van de leerlingen die nacht is overleden. Samen bedenken ze een plan om hun klasgenoot en vriend op te vrolijken. Als hij weer op school komt bieden ze hem brieven aan die ze gemaakt hebben. Warme woorden die blijk geven van echt begrip. Aan het einde van het schooljaar bedenken twee vrienden een plan om de vader van deze jongen te laten weten dat het goed gaat met zijn zoon. Ze schrijven Japanse tekens in het zand. Zo kan zijn vader van boven lezen dat het goed met hem gaat.

Kijken naar jezelf

Konamori vraagt de klas te schrijven over pesten, omdat hij begrepen heeft dat sommige kinderen doelwit zijn geworden van pesterijen. Hij laat hen de vraag beantwoorden: waarom behandel je je vriend met minachting? Iedereen gaat aan de slag. Nadat de kinderen hun bevindingen hebben voorgelezen wordt de meester boos. 'Jullie verschuilen je achter mooie woorden' zegt hij. Het blijkt dat iedereen schrijft over de ander, niemand schrijft over zijn eigen aandeel. Hij vraagt ze opnieuw te schrijven en daarna kan Konamori bespreken wat het aandeel van een ieder is. Dan blijkt ook dat sommigen pesten die het zelf aan den lijve ondervonden hebben.

Opkomen voor elkaar

De klas wordt verdeeld in groepjes en ze krijgen de opdracht een vlot te bouwen. Als het klaar is mogen ze het gaan uitproberen buiten in het zwembad. Er wordt hard gewerkt. Echter, als het zover is berispt Konamori één jongen zodanig dat hij niet mee mag doen met het experiment. De klas komt in opstand. Het begint met één jongen die bespreekbaar tracht te maken met zijn meester dat hij het niet eerlijk vindt. Dan volgen er meer en uiteindelijk geeft de klas aan dat niemand meedoet als deze jongen zo gestraft wordt. Konamori is onder de indruk van de oprechtheid en de wijze waarop ze opkomen voor een klasgenoot. Hij kan niet anders dan groen licht geven en de straf laten vervallen. Het is het resultaat van twee jaren waarin hij de kinderen geleerd heeft empathie te hebben voor anderen.

Inlevingsvermogen

Inlevingsvermogen is iets dat gestimuleerd moet worden. Van nature zijn kinderen op zichzelf gericht. Daar is niets mis mee, maar door kinderen zichzelf te leren kennen en vervolgens de stap naar de ander te laten nemen, ontstaat begrip en saamhorigheid. Zo kweek je verbondenheid. Zo krijgt het leven meer glans. Konamori is in staat dit te bewerkstelligen. Een prijs waard!