mijn kijk op

Ouderbetrokkenheid bij opvoeding en scholing kind

In haar brief van 29 november 2011 aan de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten –Generaal pleit de minister van Onderwijs en Wetenschappen, mevrouw Marja van Bijsterveldt-Vliegenthart voor een grotere betrokkenheid van ouders bij de opvoeding en scholing van hun kind.

Verantwoordelijkheid voor een goede schoolontwikkeling

De minister is van mening, dat ouders prioriteit behoren te geven aan de opvoeding en aan de overdracht van waarden en normen en dat ze, wanneer hun kinderen naar school gaan, tijd maken om deze cruciale fase zo goed mogelijk te begeleiden. De verantwoordelijkheid voor een goede schoolontwikkeling ligt niet alleen bij de school, maar even goed bij de ouders. Zij vindt dit zo belangrijk, dat ouders desnoods maar minder moeten gaan werken om tijd te vinden voor hun kind.

In grote lijnen kan ik me vinden in de stelling van de minister. Wanneer het je gegeven is kinderen te krijgen, dan is het je taak als ouder om ze te voeden, op te voeden en te begeleiden totdat ze het leven zelfstandig aan kunnen. Een goede scholing is daarbij onontbeerlijk.

De minister noemt in haar brief een aantal speerpunten.

• ouders en scholen moeten zich samen inzetten voor betere leerprestaties
• Ouders en scholen moeten zich gezamenlijk inzetten bij loopbaanoriëntatie en schooluitval
• Ouders zijn niet alleen betrokken bij hun eigen kind, maar bij de school als gemeenschap

Verbetering leerprestaties

Om de leerprestaties te verbeteren zouden ouders tijd moeten maken om hun kind voor te lezen. Het kind moet gelegenheid krijgen om met de ouders te praten over zijn belevenissen. Over maatschappelijke thema’s zou gezamenlijk gediscussieerd kunnen worden.
Ouders weten wat er (op school) speelt of waar het kind mee zit. En het kind leert om zelf een mening te vormen. Niets mis mee, natuurlijk. Wanneer er tijd en rust is om dit te doen (bijvoorbeeld bij een kopje thee, onder het eten of tijdens het naar bed gaan ritueel,) is het een goede zaak, die de band tussen ouders en kind alleen maar sterker maakt.

Hoe zal dit in de praktijk uitpakken

Of dit in de praktijk ook gebeurt valt moeilijk te bezien. Er zullen gezinnen zijn waarin de mening van kinderen niet wordt gevraagd. Er zullen ook gezinnen zijn waar beide ouders werken. Wanneer iedereen eindelijk thuis is, moet er nog van alles gebeuren voordat de maaltijd is gebruikt en de kinderen onder de wol liggen. Of er dan voldoende tijd en rust is voor een goed gesprek? De ervaring leert, dat wanneer kinderen hun verhaal kwijt willen, en ze dat op dat moment niet kunnen, het verhaal vaak ook niet meer komt. Het moment is voorbij.

Het feit, dat de overheid meer mensen op de arbeidsmarkt wil zien, staat haaks op het verhaal van deze minister.

Afspraken met gemeenten ten aanzien van voor- en vroegschoolse educatie

Omdat vooral de taalontwikkeling bij jonge kinderen van belang is, heeft de minister afspraken gemaakt met gemeenten, dat zij meer gaan doen om ouders te betrekken bij de voor- en vroegschoolse educatie. Gemeenten gaan stimuleren dat ouders thuis ontwikkelactiviteiten doen en ouders gaan participeren in de activiteiten op de voor- of vroegschool. Er zijn afspraken gemaakt over betere toeleiding van kinderen naar vve.

Hoe ziet de minister dit voor zich?

Ook dit klinkt erg positief. Het lijkt me een zeer arbeidsintensief proces, dat op het individuele kind gericht moet zijn. Ouders zullen thuis ontwikkelactiviteiten moeten gaan doen en zelf meedraaien op de voor – of vroegschool. Naast tijd speelt hier ook nog een ander aspect. Wat te doen als ouders zelf de Nederlandse taal onvoldoende beheersen. Wie begeleidt het kind dan?

School moet ouders aanspreken op hun betrokkenheid bij de school

De school dient de ouders aan te spreken op hun betrokkenheid door de ouders actief te betrekken bij de school en de ontwikkeling van het kind met extra aandacht voor ouders die vanwege cultuur of achtergrond minder bij de school betrokken zijn. Daarnaast moet de school inzicht geven in de leerprestaties en de studievoortgang van het kind, en in de kwaliteit van het onderwijs op school.

Volgens mij is dit ook nu al een taak van de school en wordt dit al zo veel mogelijk gedaan.

Loopbaanoriëntatie en schooluitval

Ouders en scholen moeten zich gezamenlijk inzetten bij loopbaanoriëntatie en schooluitval

Dat houdt in dat de school de ouders goed informeert over vervolgopleidingen. Daarnaast wil de minister ouders als stagebegeleiders of coach gaan inzetten. Het laatste zal mijns inziens niet gauw op grote schaal gebeuren.

Ouders moeten worden ingezet om schoolverzuim en schooluitval te voorkomen (sms bericht aan ouders bij afwezigheid kind). Het lijkt me niet nieuw, dat een school de ouders inlicht als het kind zonder reden afwezig is. Althans dat zou de school ook nu in alle gevallen moeten doen.

Betrokkenheid bij de school als gemeenschap

Betrokkenheid van ouders gaat niet alleen om betrokkenheid bij het eigen kind maar bij de school als gemeenschap;

• Hierbij gaat het om het maken van niet-vrijblijvende afspraken die vastgelegd worden in overeenkomsten tussen ouders en scholen die beide tekenen.
• b.v. over omgaan met conflicten
• Ouders hebben een voorbeeldfunctie als het gaat om het respecteren van waarden en normen. Maar ze hebben ook een belangrijke taak in het ondersteunen en respecteren van het gezag van de leraren en nemen dit mee in hun opvoeding.
• Volgens mij is dit van alle tijden. Het is onderdeel van de opvoeding.

De minister wil ook andere organisaties als gemeenten en opvoedinstituten en andere maatschappelijke organisaties die direct verbonden zijn aan het onderwijs betrekken bij het vergroten van de ouderparticipatie.

De associatie die ik hierbij krijg is de zogenaamde “Brede school”. Dat is een samenwerkingsverband tussen partijen die zich bezighouden met opgroeiende kinderen met als doel de ontwikkelingskansen van de kinderen te vergroten. Een ander doel kan zijn een doorlopende, en op elkaar aansluitende opvang te bieden. Hieronder valt in ieder geval onderwijs, maar ook kinderopvang, crèche, peuterspeelzaal, soms zelfs consultatiebureau, sport, fysiotherapie, cultuur, bibliotheek kunnen er deel van uit maken. Het kind kan in principe de hele dag “onder dak” zijn. Volgens mij ooit bedacht om werkende ouders te ontlasten onder het mom van “verbetering ontwikkelingskansen van het kind”.

De brede school wordt echter in het pleidooi van de minister niet genoemd.

Mijn conclusies:

• De minister heeft veel idealen.
• De praktische haalbaarheid is niet altijd even realistisch.

Naar mijn mening is de eerste prioriteit van de school, kennisoverdracht. In tweede instantie kijkt de school naar hoe het kind het doet op school. Hierover worden ouders geregeld ingelicht. Wanneer een van beide partijen het nodig acht vindt er overleg plaats over het kind; School en ouders samen begeleiden de leerling naar het vervolgonderwijs en eventueel al de beroepskeuze.
Nieuws en aandachtspunten kan de school via een Nieuwsbrief aan ouders meedelen.

Ouders die actief willen zijn op school bij activiteiten of in de medezeggenschap doen dat ook nu. Ouderbetrokkenheid kan niet van hogerhand worden opgelegd. Volgens mij werkt dat niet. Scholen zouden die betrokkenheid ook niet dwingend moeten opleggen. Er zijn genoeg andere, meer creatieve manieren te bedenken om ouders op een leuke wijze bij de school te betrekken. Een school kan ouders uitnodigen om samen met hun kind het rapport in ontvangst te nemen. Zo kunnen direct de puntjes van aandacht worden besproken. Op een school wordt ieder jaar een openbaar muziektentamen georganiseerd. De leerlingen treden op voor ouders en familie. Naast de beoordeling van de leerlingen is dit in feite voor ouders een (gratis) avondje uit. De presentatie van de profielwerkstukken door de leerlingen idem dito. Ook zo krijg je ouders in de school.