Rivaliteit en jaloezie tussen broers en zussen

Rivaliteit en jaloezie tussen broers en zussen, of sibling rivalry in het Engels, is iets van alle tijden en culturen. In de Bijbel komt het al voor, met het conflict tussen Kaïn en Abel. Maar dat doet niets af aan het feit dat het knap vervelend kan zijn. In dit artikel aandacht voor het hoe en wat van de problemen en eventuele tips om het probleem binnen de perken te houden.

Gevecht om aandacht en liefde

Wat is de oorzaak van het probleem van jaloezie en rivaliteit? Dat is heel eenvoudig: het is een probleem dat draait om de strijd om de aandacht, tijd, liefde en goedkeuring van de ouders. Een eerste kind staat in het middelpunt bij de ouders en hier spelen dus geen problemen. Maar zo gauw er een broertje of zusje bij komt moet de aandacht en tijd van de ouders verdeeld worden en dit leidt tot problemen. Het oudste kind voelt dat het minder aandacht en tijd krijgt en zal de nieuwkomer als vervelende indringer gaan zien. Het jongere kind zal veelal te maken krijgen met een oudere broer of zus die hem/haar plaagt of pest. Uiteraard maakt het hierbij verschil hoe groot het leeftijdsverschil is en of het gaat om kinderen van dezelfde of verschillende sekse. Bij elk nieuw kind dat erbij komt zal de aandacht en tijd van de ouders verder verdeeld moeten worden en zal het probleem dus toenemen.

Schuld

Een ouder kind kan vrij gemakkelijk worden voorbereid op de komst van een nieuw broertje of zusje, maar bij een kind jonger dan drie is dat erg moeilijk. Hier spelen vooral onderbewuste factoren een belangrijke rol en het kind voelt vooral dat het minder aandacht en tijd krijgt en gevoelsmatig misschien zelfs minder liefde. Dit is niet de schuld van de kinderen en ook niet de schuld van de ouders, maar een logisch gevolg van de situatie, waarbij tijd en aandacht verdeeld wordt over meerdere kinderen.

Oplossingen en hulpmiddelen

Ondanks deze misschien zwaar klinkende gegevens zijn er een aantal dingen die ouders kunnen doen om te zorgen dat er niet al te veel onenigheid ontstaat. Op de eerste plaats is het goed wanneer de ouders hun kind(eren) informeren over de komst van een nieuw broertje of zusje en het positieve daarvan benadrukken. Bij kleine kinderen kan dit moeilijk zijn, maar leg de nadruk op de rol van grote broer/zus als hulp en steun van papa of mama. Dit geldt natuurlijk helemaal wanneer het nieuwe broertje of zusje er eenmaal is. Daarnaast is het van groot belang dat ouders/verzorgers geen voorkeur laten blijken voor een kind. Dit kan zorgen voor een groei van jaloezie. Mocht er sprake zijn van voorkeur spreek die dan nooit of te nimmer uit en probeer die ook niet te laten blijken. Laat kinderen niet alleen waarbij de oudste op de kleinere(n) moet letten, hiermee wordt de indruk gewekt dat de oudste een voorkeurspositie inneemt.

Probeer indien mogelijk met elk kind apart af en toe tijd door te brengen. Tijd die echt alleen voor dat specifieke kind bedoeld is. Dit is erg belangrijk voor de ontwikkeling van het kind. Zorg daarnaast ook voor activiteiten voor het hele gezin, waarbij het niet gaat om spelletjes waarbij iemand kan winnen, maar om dingen die de band als gezin versterken. Houd er altijd rekening mee dat elk kind een apart individu is, met een eigen karakter, wat dus ook een eigen aanpak vereist. En probeer de kinderen zo min mogelijk met elkaar te vergelijken (bijv. Jan kon zijn schoenen al strikken toen hij vier was, Mieke nog niet).

Probeer het niet tegen te gaan dat kinderen kwaad zijn op elkaar af en toe, maar geef aan dat het normaal is en leg uit dat kwaad zijn nog geen slaan vergoelijkt. Laat de kinderen zelf een oplossing zoeken voor een ruzie indien mogelijk, dit is vaak moeilijk omdat er verschillen zijn in leeftijd, kracht, etc. Maar de eeuwige ouder die de zaak oplost zonder precies het fijne van de ruzie te weten kan de problemen vergroten.

Bekende vergissingen die ouders/verzorgers begaan

Zorg ervoor niet de kant van een kind in een conflict te kiezen. Vaak gaat het hier om een kind dat geslagen wordt, maar vaak is de ouder/verzorger zich niet bewust van wat er aan het slaan vooraf is gegaan. Geef niet alleen aandacht bij negatief gedrag, maar zorg ervoor dat positief gedrag (bijvoorbeeld gewoon lekker samen spelen) ook geprezen wordt.