Wat is een gezinshuis?

In Nederland bestaan er verschillende vormen van jeugdhulpverlening. De meest voorkomende vorm is ambulante hulp. Hierbij ontvangen jongeren en het gezin hulp en ondersteuning in de thuissituatie. Helaas is ambulante hulp niet altijd voldoende om een kind goed te kunnen helpen. Als de ontwikkeling van het kind ernstig wordt bedreigd, dan worden intensievere vormen van jeugdhulpverlening ingezet. Een kind komt dan bijvoorbeeld terecht in een crisisopvang of een leefgroep. Als een kind langdurig niet thuis kan wonen, dan kan ook plaatsing in een gezinshuis worden ingezet. Wat een gezinshuis precies inhoudt, staat hieronder.

Het gezinshuis

Een gezinshuis is een kleinschalige vorm van jeugdhulpverlening. Vaak wonen hier kinderen die door omstandigheden langdurig, dat wil zeggen langer dan twee jaar, uit huis zijn geplaatst en geen mogelijkheid hebben om door te stromen naar familie of een pleeggezin. In een gezinshuis wonen meestal vier tot zes kinderen, samen met een echtpaar die de zorg en begeleiding voor de kinderen op zich hebben genomen. Van het echtpaar heeft minstens één persoon een relevante opleiding gevolgd om te kunnen werken binnen de jeugdzorg en zijn één of beide partners in dienst van de jeugdzorgorganisatie onder wie het gezinshuis valt. Een gezinshuis is gevestigd in een woning van de jeugdzorgorganisatie of in de woning van de gezinshuisouders, die dan een vergoeding ontvangen voor het gebruik van hun huis.

Wat is het verschil met een leefgroep?

Zoals al geschreven is een gezinshuis een kleinschalige vorm van jeugdhulpverlening. Het verschil met een leefgroep is dat in het gezinshuis maximaal zes kinderen wonen en in een leefgroep meestal acht tot tien. Een ander belangrijk verschil is dat in het gezinshuis een inwonend echtpaar verantwoordelijk is voor de verzorging en begeleiding van de kinderen. Het echtpaar werkt in principe zeven dagen per week, vierentwintig uur per dag. Zij ontvangen daarbij meestal wel ondersteuning van een of twee vaste pedagogisch medewerkers die hen vervangen op vrije dagen en vakanties. Door de regelmatige en intensieve begeleiding van twee vaste gezinshuisouders, kan een gezinshuis de kinderen meer een thuis bieden en hen het gevoel geven in een gezin op te groeien.
Het team van een leefgroep is over het algemeen groter dan zes personen, die wisseldiensten draaien van acht uur. Op één dag zijn er dan meerdere pedagogisch medewerkers verantwoordelijk voor de verzorging en de begeleiding. Hierdoor is er minder continuïteit dan in een gezinshuis.

Wie kunnen gezinshuisouder worden?

Het beroep van gezinshuisouder is niet voor iedereen weggelegd. Allereerst is het belangrijk dat één van beide partners een relevante opleiding heeft afgerond, bijvoorbeeld SPW-4 of SPH. Daarnaast moeten beide partners volledig achter de beslissing staan. Het zijn van gezinshuisouder is eerder een manier van leven dan een beroep. Werk en privé lopen regelmatig door elkaar en het is belangrijk daarin goed de balans te kunnen bewaren en ook je grenzen te kunnen stellen. Verder wordt van de gezinshuisouders gevraagd hun huis open te stellen, dan wel om te verhuizen naar een woning van de jeugdzorgorganisatie. De meeste woningen beschikken niet over een privégedeelte en je deelt dus echt je leven met de inwonende kinderen. Daarnaast worden in de woning ook regelmatig bij het kind betrokken personen en instanties ontvangen, zoals Bureau Jeugdzorg en biologische familie. Het beschikken over goede sociale vaardigheden is daarom ook onmisbaar.

Waarom gezinshuisouder worden?

Gezinshuisouder word je vanuit je hart. Je stelt je leven immers min of meer ter beschikking aan de kinderen voor wie je gaat zorgen. De salarissen in de jeugdzorg liggen niet hoog en het aantal uur dat je met dit beroep kwijt bent staat niet in verhouding tot het aantal uur op je contract, dus er is passie en liefde nodig om dit beroep vol te kunnen houden. Wat een belangrijk argument is om gezinshuisouder te worden, is dat je van wezenlijke betekenis kunt zijn voor de ontwikkeling van kinderen. Je kunt kinderen die gestagneerd zijn in hun ontwikkeling heel direct helpen en ondersteunen en hen begeleiden tot aan zelfstandigheid. Doordat je heel intensief met de kinderen samenleeft en samenwerkt ontstaat een vertrouwensband van waaruit je veel kunt bereiken. Het werk geeft hierdoor een diepere betekenis en meer zingeving aan je leven.

Waarmee moet je rekening houden?

Wat belangrijk is om te beseffen is dat kinderen in een gezinshuis soms niet in staat zijn wederkerigheid in contact te bieden. Dat betekent dat je zelf wel een band met het kind kunt aangaan, maar het kind dit soms niet met jou kan. Affectie of liefde mag je dan ook niet verwachten van het kind. Je moet altijd aansluiten bij wat het kind nodig heeft en kan. Verder kan er soms sprake zijn van weerstand bij het kind en ook bij de biologische familie. Kinderen willen over het algemeen het liefst bij hun eigen ouders wonen en kunnen dan hun afkeer uitspreken over hun huidige woonsituatie, zonder daarbij rekening te houden met de gevoelens van de gezinshuisouders. Verder dragen de kinderen in een gezinshuis een verleden met zich mee, die kan zorgen voor ontwikkelings- en/of gedragsproblemen. Dit vraagt de vaardigheid om achter gedrag te kunnen kijken en hierop pedagogisch verantwoord te kunnen reageren. Tenslotte heeft het werk als gezinshuisouder natuurlijk ook invloed op de relatie met je partner en je eigen gezin. Partners zijn ineens collega’s van elkaar en moeten ook met elkaar samenwerken. Daarbij moeten zij altijd rekening houden met de aanwezigheid van de kinderen, bijvoorbeeld als zij een conflict hebben met elkaar. Als de gezinshuisouders eigen kinderen hebben dan kan dit het werk ook ingewikkelder maken. Het is belangrijk goed na te denken welke positie je eigen kinderen innemen binnen het gezinshuis en het verschil daarin met de kinderen van het gezinshuis en hoe ja daar vervolgens in de praktijk mee omgaat.