Passend onderwijs: twijfels over de passendheid van school

Wat als je als ouder denkt dat de school niet de juiste onderwijsomgeving biedt voor je kind? Of dat je kind zelf aangeeft zich niet op zijn plek te voelen op school? Wat als je als school denkt dat je een kind niet voldoende kunt bieden? Sinds de invoering van passend onderwijs in 2014 zijn scholen verplicht om gezamenlijk binnen een regionaal samenwerkingsverband van deelnemende scholen ieder kind op te vangen. Dit is de zorgplicht. Als het kan in het reguliere onderwijs, anders op een basisschool voor speciaal onderwijs en lukt ook dat niet dan in het speciaal onderwijs.

• Twijfels? Kom in actie
• In gesprek met school
• Het samenwerkingsverband erbij
• De juiste ondersteuningsbehoefte
• De beste begeleiding en ondersteuning
• Passend onderwijs is samenwerken
• En als je er samen niet uitkomt?

Twijfels? Kom in actie

Wanneer je merkt dat er twijfels zijn of een school de juiste onderwijsomgeving biedt voor een kind is de eerste stap om met elkaar in gesprek te komen. Doe dit liever vroeg dan laat. De geringste twijfel rechtvaardigt al een gesprek met de leerkracht/leraar of Intern / Ambulant Begeleider. Wanneer al eerder sprake was van een speciale of extra begeleiding van het kind, om wat voor reden dan ook, kan een leidraad voor dit gesprek het Ontwikkelingsperspectiefplan, het zogenaamde OPP, zijn. Is er nog geen OPP, dan is dit misschien een goede gelegenheid om er een op te stellen. Ook een school kan in gesprek met de ouders hierover gaan. Voor ouders kan het schrikken zijn wanneer zij horen dat er zorgen zijn over hun kind op school. Maar dat is geen reden om het langer aan te zien. Uiteindelijk is iedereen gebaat bij tijdig ingrijpen.

In gesprek met school

Een school stelt een Ontwikkelingsperspectiefplan (OPP) op wanneer een kind meer nodig heeft dan standaard wordt aangeboden. Hierin staan als het goed is de mogelijkheden en kansen van het kind, ook qua niveau, en de uitdagingen en helpende factoren voor het kind om dit te bereiken. Het is dan ook allereerst de vraag of dit OPP (nog) voldoende aansluit bij het kind. Herkent het kind zichzelf erin? Is het bijvoorbeeld praktisch genoeg opgesteld, zodat de leerkracht er ook echt mee aan de slag kan? Dit OPP kan houvast geven in het gesprek met school over het welzijn en welbevinden en de voortgang van je kind. Een kind ontwikkelt zich dus het is belangrijk om het OPP regelmatig te evalueren.

Het samenwerkingsverband erbij

Kom je er met de school niet uit, dan kan het Samenwerkingsverband uitkomst bieden, als eerste stap in het traject wanneer het gesprek met school alleen niet helpt. Gezamenlijk, dus alle drie partijen (school, samenwerkingsverband, ouders) kunnen dan kijken naar de beste begeleiding en zorg zodat de talenten en kwaliteiten van het kind het meest tot hun recht komen. Ook externe partijen, zoals de jeugdzorginstelling waar mogelijk het kind onder behandeling is kunnen helpen. Juist zij denken in mogelijkheden en niet in moeilijkheden en daar gaat het hier om. Met de juiste begeleiding en ondersteuning is er veel mogelijk. Uiteindelijk dient er een heldere ondersteuningsbehoefte te worden geformuleerd.

De juiste ondersteuningsbehoefte

Op basis daarvan kan, zo mogelijk in samenwerking met het samenwerkingsverband, in het kader van passend onderwijs, ook bepaald worden wat de beste begeleiding is en wat mogelijke goede scholen zijn. Welke dat zijn hangt van de specifieke ondersteuningsbehoefte van het kind af en van de mogelijkheden van de diverse scholen binnen het samenwerkingsverband. Gaat het om een fysieke beperking van het kind? Heeft het kind een leerstoornis, zoals dyslexie of dyscalculie? Of is er sprake van gedragsproblematiek, zoals ADHD of autisme? Voor het speciaal onderwijs is een zogenaamde toelaatbaarheidsverklaring nodig die afgegeven kan worden door het samenwerkingsverband.

De beste begeleiding en ondersteuning

Eventuele extra begeleiding, al dan niet in de klas, kan een uitkomst zijn. Hierdoor hoeft bijvoorbeeld niet al het schoolwerk klassikaal te worden gedaan. Maar ook een extra training over autisme, hoogbegaafdheid of ADHD van de leerkracht en/of het hele schoolteam, de inzet van een weekkalender, een speciaal afgestemd beloningssysteem of de aanschaf van bepaalde hulpmiddelen, variërend van een friemel ‘tangle’ tot een study buddy of koptelefoon kunnen helpen. Veel van de (bekostiging van de) extra ondersteuning is te regelen via (het ouder-kindteam of zorgadviespunt) de gemeente (in het kader van de Jeugdwet). Het belang van het kind en zijn of haar onderwijskansen staat voorop. Om alles goed te regelen gaat er vaak wel (veel) tijd overheen. Soms moet er daarom ook naar min of meer onorthodoxe manieren van ondersteuning worden gezocht. Zoals intervisie, waarbij leerkrachten/leraren informatie uitwisselen over leerlingen en stoornissen/problemen (binnen school of het samenwerkingsverband), of co-teaching, waarbij een leerkracht/leraar samen met een collega lesgeeft, of het opdelen van groepen in twee of meer combinatiegroepen (met eventueel wisselende grootte). Soms vraagt het veel om de juiste oplossing te zoeken, omdat iedere leerkracht/leraar en ieder kind, en de interactie ertussen, uniek zijn.

Passend onderwijs is samenwerken

Vanzelfsprekend is het van belang dat thuis, school en bovenschoolse organisaties zoveel mogelijk hierbij samenwerken, met de ouders als spil. De regie, de verantwoordelijkheid en de zeggenschap liggen immers bij de ouders, maar de zorg, de coördinatie en de kennis over het onderwijslandschap liggen bij de professionals. En dat mag ook. De taak van de ouders is al zwaar genoeg. Het is ook daarom van belang dat niet alleen de aandacht uitgaat naar het kind, maar dat ook de ouders zich ondersteund weten in hun zorgen. Er zijn landelijk en per regio verschillende instanties die zich daarmee bezighouden. Zowel school, jeugdzorginstelling als het samenwerkingsverband kennen de weg.

En als je er samen niet uitkomt?

Er is een landelijke geschillencommissie voor primair onderwijs (po), voorgezet onderwijs (vo) en (Voortgezet) speciaal onderwijs ((v)so) gezamenlijk. Deze commissie oordeelt over meningsverschillen als het gaat om het ontwikkelingsperspectief en toelating en verwijdering van leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben. Op de website van geschillen commissie passend onderwijsstaat meer informatie.

Het is ook mogelijk om bezwaar te maken bij de school, het College van de Rechten van de Mens of beroep aan te tekenen bij de rechter.