De etiquette van het huwelijksaanzoek

Het huwelijksaanzoek. Op tv, per ballon, het kan tegenwoordig niet meer gek genoeg. Dat doet je bijna vergeten dat er zoiets bestaat als de etiquette van het huwelijksaanzoek. Of je nu op een aanzoek broedt, in blijde afwachting bent van een aanzoek, of er - o jee - tot je diepe spijt één elegant moet zien te weigeren, dit is wat handig is om te weten van de bijbehorende etiquette. Een huwelijksaanzoek. Het is anno nu een persoonlijkere zaak dan ooit. En ook onderwerp van vrij extreme vormen. Goed, een ballon boven je hoofd met 'Jolanda wil je met me trouwen' is inmiddels nogal ingeburgerd. Maar wat te denken van al de goed bedoelende zielen die tegenwoordig hun nietsvermoedende (?) geliefde verrassen met een aanzoek.. op tv, met een toeschouwerspubliek van vele duizenden? Met al dat enthousiasme, zou je bijna vergeten dat er een bepaalde etiquette vastzit aan het huwelijksaanzoek. Wil je het goed doen, dan doe je het toch in stijl?

Een kort stukje geschiedenis

Het is niet anders: de geschiedenis van de verloving is niet per se romantisch. In een verre en barbaarse tijd werd de verlovingstijd niet gezien als de periode om je te verkneuteren op al het moois dat komt. Nee, het was een tijd waarin de prijs van de bruid werd onderhandeld door de familie die de werkende handjes van de bruid moest gaan missen, en de familie die de bruid ging verwelkomen. Een religieus en oud sociaal feit is dat vrouwen vanouds werden gezien als (jawel) bezit. Met alle beschamende gevolgen van dien (hoe dat in het heden zit, wil je wereldwijd hier en daar overigens ook niet weten, maar dat valt gelukkig buiten het onderwerp van dit artikel). Opmerkelijk is, dat er ook tijden waren waarin de toekomstige schoonzoon werd betaald voor het feit, dat deze voortaan de veronderstelde zorg voor de bruid overnam. Maar gelukkig, wij leven nu. Je verloven is wat het moet zijn: de wereld laten weten dat je in liefde voor elkaar kiest.

De etiquette van het prille begin

Broodnodig deel van de etiquette van het aanzoek, is dat je de ouders op de hoogte stelt. Zeker als de ouders de blije bui van de verloving niet allang zagen hangen, is het goed gebruik om hen te laten weten van het aanzoek vóór je het aanzoek doet. Als je het officieel 'goed' wilt doen, is het sowieso gebruikelijk dat degene die het aanzoek wil doen, de vader van de beoogde levenspartner om de hand van zijn dochter vraagt. Vroeger was dit onontkoombaar (zie: bruid = bezit), nu is het gewoon een teken van goede wil en respect. Als je echter een hoogst geeemancipeerde ziel bent met een diepe afkeer van oude symboliek, dan volstaat het echt ook prima om simpelweg de moeite te nemen om met de ouders van de toekomstige verloofde over de plannen te praten. Dat bijtijds doen biedt als voordeel dat je ze wellicht ook praktisch bij de bruiloft kunt betrekken. NB: alleen als jij in Siberie vertoeft en de ouders van de toekomstige verloofde in Mexico, ofwel als er een flinke afstand in kilometers bestaat, staat de etiquette je toe om te bellen of te schrijven. Mailen? Als je het maar laat!

Knielend of niet knielend?

Het is volgens velen jammer en triest. Hoe mooi dat traditionele gebaar ook was van de man die op één knie zinkt (het maakt niet uit welke, etiquettetechnisch): het gebruik is aan het verdwijnen. Het hoeft dan ook niet meer, als je op de goede stijl wilt letten. Wat wél moet, is zorgen dat je ofwel slinks via vrienden etcetera, ofwel als openheid hoogtij viert bij de verhoopte verloofde zelf, uitvogelt hoe zij of hij het wil hebben! Met het aanzoek willen we niet alleen onszelf plezieren maar ook het oogmerk van onze attenties. Het zal niet voor het eerst zijn dat iemand een aanzoek in ontvangst neemt met een diepe blos - niet van genoegen en geluk, maar van stille ergernis en schaamte.

Ja, yes, oui, si!

In het ideale geval wordt een huwelijksaanzoek aanvaard. In goede stijl betekent dat, dat je wellicht een vreugdetraantje wegpinkt maar zeker in het openbaar, geen grootse scène begint. Zelfs als je al weet wat er komt, is het belangrijk dat je je geliefde helemaal laat uitpraten. Moedig de mooie woorden aan door je open houding. Geen armen over elkaar, dus, en een glimlach - als het al gezegd moet worden - is wel zo passend. Overigens is het niet tegen de etiquette om een ring die onverhoopt niet zo heel gemakkelijk valt te plaatsen (en wel aan je linkerhand), delicaat te helpen op de juiste plek te komen.

Nee, no, njet, nein, non!

Wat echter, als je tot je grote schrik met een aanzoek komt te zitten dat je niet wilt? Ten eerste is het belangrijk dat iemand in een lange relatie met een medemens met een voorliefde voor het huwelijk, zich zo min mogelijk laat verrassen door het niet-gewenste. Zulke beslissende voorkeuren moet je naarmate een relatie serieuzer wordt, langzamerhand gaan bespreken: ben jij voor of tegen het huwelijk? Neutraal? Wil je, en zo ja, hoe graag? Dat zijn de dingen om te bespreken. Als je echter door pech of onvoorzichtigheid met een aanzoek te maken krijgt en voelt dat je er niet op in wilt gaan, houd het aanzoek zelf dan indien mogelijk tegen door in uiterst vriendelijke bewoordingen uit te spreken hoe je er tegenover staat. De etiquette gebiedt je om de waarheid te zeggen, maar zo delicaat mogelijk. Nu snel even liegen en later een bericht sturen in de trant van 'toch maar niet' is niet 'comme il faut'.

Eerlijkheid met mate

Dan nog wordt een aanzoek geweigerd met gedoseerde eerlijkheid. Benadruk de goede punten van jullie relatie, ervaringen, het karakter van de ander etcetera. Als de reden wat zachtheid meebrengt, zoals het feit dat je er niet aan toe bent of dat je gelooft dat een serieuze relatie net zo veel commitment inhoudt als een huwelijk, zeg dat dan. Als je echter eerlijk denkt 'ammenooitniet met jou', dan staat het je vrij om die waarheid wat vriendelijker te verpakken als: een huwelijk past niet in mijn huidige leven, plannen, etcetera. Overigens: als je een bui ziet hangen, zorg dan in elk geval dat jullie onder vier ogen zijn, als mogelijk. Wacht niet tot zich tientallen nieuwsgierige oogjes in een restaurant aan de scène aan jullie tafeltje hebben gehecht... Wat je ook niet moet doen is weghollen. Blijf nog even ter plekke. Als er al geen stof tot praten is of er dringende vragen te beantwoorden zijn, is het nog altijd een teken van respect en aandacht. Een afwijzing is een nare situatie, geen voorkomen aan. Maar het is de plicht van de afwijzende partij om de pijn ten koste van het eigen comfort zo goed mogelijk te verzachten.

Zij of hij?

Steeds vaker zijn het de dames die de vrij nieuwerwetse kans aangrijpen om een aanzoek te doen. Officieel en vanouds mag dat alleen in het schrikkeljaar, op 29 februari. Het aantal vrouwen dat dat goedgekeurde sluipweggetje kiest, vertoont een stijgende lijn. En over lijntjes gesproken..

Aan het lijntje

Een verloving heeft een variabele lengte. Maar, ook met het oog op praktische zaken, is het heel gewoon als een verloving tussen de zes en zelfs achttien maanden duurt!