Baas in eigen buik betekent dat een vrouw ook rechten heeft

Rond 1970 veranderen heel langzaam de opvattingen over de rol en de inhoud van het moederschap in Nederland ten opzichte van de jaren daarvoor. De vrouw moet baas zijn over haar eigen buik. Gelijke rechten voor man én vrouw. Mede onder de invloed van het feminisme komt dit bewustzijn en heel langzaam verschuift de maatschappij van gedachten en met wettelijke regels. Het is in de 20ste eeuw de tijd van de vrouwen en van dolle mina’s, die het straatbeeld vulden met ontblote buiken waarop geschreven stond: baas in eigen buik.

• Feminisme
• Gelijke rechten
• Baas in eigen buik
• Resultaat
• Maatschappelijke verschuivingen

Feminisme

Feminisme is een algemene aanduiding voor een verzameling maatschappelijke stromingen, politieke stromingen of bewegingen die ongelijke machtsverhoudingen tussen mannen en vrouwen kritisch analyseren. Verschillen tussen mannen en vrouwen die ertoe leiden dat mannen direct of indirect werden bevoordeeld ten opzichte van vrouwen, dienden te worden opgeheven. Deze verschuiving van denken begint na 1970 langzaam gemeengoed te worden in Nederland. Met dank aan de voortrekkers, met dank aan de feministen. Met dank aan al die vrouwen die hun hoofd boven het maaiveld durfden te steken. Dank aan al die vrouwen die wisten en voelden dat de opvatting over vrouwen toen, een opvatting was die niet klopte. Die niet correct was, wanneer je ervan uitgaat dat ieder mens gelijk is.

Gelijke rechten

De feministen streden voor gelijke rechten. Als iedereen gelijk is geldt voor iedereen hetzelfde. Zijn er geen verschillen. Maar verschillen waren er wel. Tot eind jaren 60, verloor een vrouw namelijk haar baan zodra ze in het huwelijk trad. Vrouwen mochten geen universitair onderwijs volgen. Gehuwde vrouwen hadden minder rechten in de sociale zekerheid. Een geweldsdaad als verkrachting was niet strafbaar wanneer dit door de echtgenoot gebeurde en er bestond voor vrouwen geen recht op gelijk loon. Wat zullen deze vrouwen die voor gelijke rechten streden, deze feministen, veel onbegrip gehad hebben.

Onbegrip
Onbegrip van werkgevers, onbegrip van (semi)- overheid maar bovenal onbegrip van de familie. Ouders die zich distantiëerden, broers en zussen die een feministe uit de familie gooiden. Die niets meer met haar te maken wilden hebben. Ruzie met de partner die zich bedreigd voelde door de gedachten van zijn vrouw. Een partner die misschien juist daardoor nog meer zijn recht op ging eisen als man. Tegen de wil in van zijn vrouw? Die met losse handen en bruut geweld zijn vrouw de gedachten uit haar hoofd wil slaan?

Dank zij al deze feministe vrouwen kwam begin jaren '80 de vrouwenhulpverlening op gang.

Baas in eigen buik

In december 1969 wordt de actiegroep Dolle Mina’s in het leven geroepen. Met ludieke acties willen de Dolle Mina’s de aandacht vestigen op de verschillen tussen man en vrouw. De actie ‘Baas in Eigen Buik’, waarmee het zelfbeschikkingsrecht voor vrouwen inzake abortus werd geëist. Abortus mocht niet in Nederland.

Beeldvorming bij een verkrachting
Dat deze vrouwenhulpverlening hard nodig was blijkt uit verhalen. Klachten van vrouwen uit deze periode werden afgedaan als gezeur en met medicijnen onderdrukt. Kwam een vrouw bij de dokter of bij de politie met het feit dat ze verkracht was door, of een vreemde of een familielid, dan had ze het zelf uitgelokt. Ja, het rokje was ook veel te kort en het decolleté veel te laag. En wie met zo’n boezem geboren is vraagt er toch om? Wie zijn lippen stift en zijn ogen met oogschaduw bewerkt, die wil toch seks? Die moet niet zeuren. Die krijgt waar ze om vraagt! Of er werd gezegd bij aangifte: mevrouwtje, je fantasie slaat op hol. Zoek een echte vent en val ons niet lastig!

Resultaat

De daadkrachtige resultaten van die tijd door de feministen, werden zichtbaar in de:

• blijf van mijn lijfhuizen;
• vrouwentelefoon;
• opvang- en informatiedienst voor vrouwen tegen verkrachting.

Maatschappelijke verschuivingen

Deze vrouwen die in het geweer kwamen tegen onrecht, bereikten maatschappelijke verschuivingen. Het resultaat is dat deze verschuivingen zelfs worden vastgelegd in wetten. In Nederland zijn de maatschappelijke verschuivingen nu dus in de volgende wetten vastgelegd.

• het verbod op het verkrijgbaar stellen van enig middel ter voorkoming of ter verstoring van de zwangerschap werd opgeheven (1969)
• de wet afbreking zwangerschap (1980)
• het verbod op ontslag bij zwangerschap
• het recht op toegang tot hoger onderwijs, inclusief universitair onderwijs voor vrouwen.
• afschaffing van het woord "juffrouw" of "mejuffrouw". Vroeger werd dit gebruikt voor ongetrouwde vrouwen, de uitdrukking werd door de feministen als denigrerend gezien want eenzelfde soort onderscheid bestond niet bij mannen. Tegenwoordig wordt elke vrouw ‘mevrouw’ genoemd.
• strafrechtelijk verbod op verkrachting binnen het huwelijk (1984)
• het recht op gelijke beloning voor gelijk werk voor mannen en vrouwen. Om dit recht te kunnen uitoefenen wanneer een werkgever niet conform de wetgeving handelt, is er in 1994 in Nederland een Commissie Gelijke Behandeling opgericht, waar vrouwen konden aankloppen om hun recht te verkrijgen.
• meer deelname van vrouwen in allerlei maatschappelijke organisaties zoals politieke partijen, kerken en besturen.

De maatschappij in Nederland was vroeger zo ingericht dat de vrouw niet gelijk was aan de man. Een zienswijze die helaas in veel landen nog heerst. Waar ook nu nog vrouwen moeten strijden.