Niet meer multitasken, maar monotasken

Multitasken is voor sommige mensen een soort ideaal, want degene die kan multitasken kan meer voor elkaar krijgen in dezelfde tijd dan wanneer je niet kunt multitasken. Ogenschijnlijk klopt dit helemaal, maar is dat echt zo en zo ja, tegen welke prijs? Bovendien wordt juist het nut van (leren) monotasken steeds duidelijker naarmate je inzoomt op het onderwerp. Als monotasken echt zo nuttig is, hoe geef je dat dan weer vorm?

Multi versus mono

Het lijkt een ideale combinatie, meerdere dingen tegelijk in minder tijd doen. Toch wijst de praktijk steeds meer uit dat multitasken toch niet zo goed is. Multitasken vergt per saldo meer van je en brengt ook wat risico's met zich mee. Hoewel de risico's niet op ieder vlak even cruciaal zijn, is de foutkans groter. Fouten op ieder niveau en fouten die meer of minder impact hebben.

Enkele voorbeelden op heel verschillende vlakken. Je staat bijvoorbeeld de wekelijkse strijk weg te werken en tegelijkertijd kan je je favoriete serie blijven volgen. Het gaat als het ware in een moeite door. Het is een duidelijke tijdsbesparing en het strijken, wat veel mensen geen leuk werk vinden, lijkt ook nog eens sneller te gaan. Of denk ook eens aan het multifunctioneel in de auto zijn. Zo kan je bijvoorbeeld tijdens je lange autorit tussen wonen en werken mensen terugbellen die je eerder tijdens je drukke uren op de zaak misgelopen bent. Helemaal ideaal als je toch in een lange file staat.

Het spreekt voor zich dat dit op het eerste gezicht uiterst efficiënte ‘dubbeltaken’ zijn. Immers, die strijk moet toch gedaan worden en van het van werk naar huis rijden moet immers ook gebeuren. Echter, als je bewust en heel eerlijk inzoomt op die taken, zal je zien dat je die dubbele taak net wat minder bewust doet. Je geeft deze taken daarmee net wat minder aandacht, met als gevolg een grotere kans op fouten. Natuurlijk zijn het heel uiteenlopende zaken en is fouten maken bij de ene taak ernstiger dan bij de andere. Immers, een vouw verkeerd in een gestreken overhemd is minder erg dan op de weg je focus even ergens anders hebben en een aanrijding veroorzaken.

Een voorbeeld

Behalve dat er nogal eens onderzoeken gedaan worden naar efficiëntie en effectiviteit van multitasken, wijst je eigen persoonlijke praktijk het ook vaak uit. Een bekend voorbeeld voor mensen die veel op de weg zitten, betreft het telefoongesprek in de auto op weg naar huis. Als je belt tijdens het autorijden, sta je soms versteld van het gegeven dat je al thuis bent als je nog met iemand aan de telefoon hangt. Die bekende weg rij je op de automatische piloot en dit doe je als het ware vanuit het onderbewuste.

Dat wil in de praktijk zeggen dat je in feite minder bewust met het verkeer bezig bent geweest, maar ook met het telefoongesprek. Je hersenen moeten immers doorlopend switchen tussen het gesprek c.q. je gesprekspartner en het verkeer. Hoe dan ook, je navigeert door het verkeer op de automatische piloot op weg naar huis. Hoewel dat heel menselijk is, is de kans ook net iets groter dat je - door je verminderde alertheid in het verkeer - een in potentie gevaarlijke situatie niet opmerkt. Bovendien ontgaat je een deel van telefoongesprek.

Accepteren of toch monotasken?
Het gaat erom dat je accepteert dat je met multitasken minder bewust met iedere taak afzonderlijk bezig bent en daarmee dus bepaalde risico’s loopt. Waarbij gezegd moet worden dat het echt niet altijd met desastreuze gevolgen is. Toch is het ook niet leuk dat je een telefoongesprek maar half echt binnengekomen is. Soms een beetje knullig om er later nog op terug te moeten komen.

Je kunt er ook voor kiezen om toch voor het monotasken te gaan en dan wellicht iets minder van je to-do-lijst af te kunnen strepen, maar je taken wel met volle aandacht uitvoeren.

Kiezen voor monotasken

Monotasken zal voor menigeen in eerste instantie een stap terug in de tijd zijn. De 21ste eeuw is er een die voor veel mensen in de westerse cultuur gekenmerkt wordt door alles te willen en kunnen doen. Dat wil ook zeggen dat wil je alles doen, je ergens tijd moet maken. Daar is het multitasken dus uitermate geschikt voor.

Dat neemt niet weg dat als je ergens met je volle aandacht mee aan de slag wilt gaan en je dus alleen op die ene taak gaat focussen, je die stap ‘terug’ moet doen. Daar zitten voor- en nadelen aan en het is aan een ieder om dat te doen waar men zich goed bij voelt.

Voordelen monotasken, nadelen multitasken

De voordelen van monotasken zijn zeker te benoemen, zoals:

• Bij een volledige focus is de foutkans minder. Het is logisch dat wanneer je iets geconcentreerd doet, je minder kans hebt om steken te laten vallen.
• Hoewel je bij monotasken wellicht niet als eerste aan efficiëntie denkt, is dat per saldo wel het geval. Een duidelijke focus voorkomt switchen en is dus efficiënter.
• Door beter de juiste prioriteiten te kunnen stellen bij het monotasken, ben je uiteindelijk ook effectiever.
• Het veel moeten switchen tijdens het multitasken kost zowel tijd als energie en deze combinatie kan je onbewust stress opleveren.

Nadelen monotasken, voordelen multitasken

De nadelen zijn beperkt, maar ze zijn er wel. Te denk valt aan:

• Gevoelsmatig kost alles meer tijd. De praktijk wijst per saldo wellicht anders uit, maar zolang het gevoel en de praktijk geen match is, kan het als niet prettig ervaren worden. Dit kan demotiverend werken en je inschattingsvermogen kan van slag raken.
• Saaie en minder prikkelende taken blijven saai als je gaat monotasken. Dit kan leiden tot een verslechterde concentratie.

Leren monotasken

Als je bewust wilt gaan monotasken, is dat niet voor iedereen even simpel. Zeker als je een fervent multitasker bent. Het loslaten is een heel traject en vaak gaat het stapje voor stapje. Enkele zaken waar je je op moet richten om dit proces succesvol vorm te geven.

Leren concentreren

Het klinkt wellicht vreemd, maar voor veel mensen is het (weer) leren concentreren, niet iets wat je zomaar even doet. Het is een kwestie van opbouwen en dat wil zeggen, iedere keer iets langer proberen te focussen. Dat kan je doen door jezelf opdrachten te geven en je daar uiteraard aan te houden. Zo kan je met jezelf afspreken dat je zonder afleiding een x-aantal minuten gaat lezen in een boek of tijdschrift. Het aantal minuten voer je langzaam op. Het gaat hier niet om goed of fout, maar puur de gewenning van langer succesvol te leren focussen.

Ga bewust met simpele taken om

Als je meerdere dingen op je takenlijst hebt staan, begin dan met de stomme, saaie of uiterst simpele dingen op de lijst. Als je die van je lijst kunt strepen, worden de andere taken automatisch minder vervelend en is de kans groter dat je deze in volle concentratie achter elkaar kunt doen.

Zorg dat je nog één of twee simpele taken overhoudt, die kan je namelijk inzetten op het moment dat je met andere meer complexe zaken bezig bent (die ook meer tijd vergen). Je concentratie kan op enig moment wegebben, wat heel menselijk is. Door dan even een soort pauze te nemen (met bijvoorbeeld zo'n simpele taak), is de kans groot dat je daarna die veel complexere taak weer goed geconcentreerd vorm kunt geven en af kunt maken.

Voorkom storing

Storing op de lijn is nooit leuk, maar zeker niet als je je probeert te concentreren. Probeer bij dat wat je doet, de stoorzenders op ‘uit’ te zetten. Twee grote ‘stoorzenders’ in dit kader zijn internet en je telefoon met allerlei piepjes voor de apps. Dan is het beste, even alles uit te zetten om jezelf die concentratie te gunnen. Als je dit als moeilijk ervaart, hoef je jezelf alleen maar af te vragen wat er in de ‘uit’-periode kan gebeuren wat je als levensbedreigend kunt benoemen of wat je om een andere reden direct moet weten. Het is helder dat wanneer het niet levensbedreigend is, die telefoon best even uit kan.

Tot slot

Met monotasken lijkt het er soms op dat je een stap terug in de tijd zet en dat gaat tegen onze natuur in. Dat neemt niet weg dat soms dat ogenschijnlijke stapje terug doen, uiteindelijk meer oplevert c.q. meer stappen vooruit zet. Misschien een kwestie van (weer) wennen, maar uiteindelijk beter.