De decembermoorden en Desi Bouterse

De dag 8 december 1982 gaat de geschiedenisboeken in als een zwarte bladzijde in de geschiedenis van Suriname. Op die dag vonden 15 mensen de dood. Van hen werd gezegd dat ze de vermeende tegenstanders waren van het militaire regime. Desi Bouterse was de leider van de coup die werd gepleegd op de regering. In 2012 zou hij terecht moeten staan, maar een Amnestiewet besliste anders.

De decembermoorden zijn bij veel Surinamers onbekend

Jonge Surinamers weten vaak niet eens wat de decembermoorden inhouden. Zij vinden dat hun leider Desi Bouterse niets te verwijten valt en dat hij hun land nu op een goede manier leidt. Voor de nabestaanden van de vermoorde mensen is het echter niet te verteren dat niemand is gestraft voor die moorden. In april 2012 besloot het parlement van Suriname dat een amnestiewet de daders (maar vooral Desi Bouterse) niet gestraft zouden worden.

8 december 1982 – de decembermoorden

Op 8 december 1982 vonden 15 mannen de dood toen ze werden gemarteld en gedood door het militaire regime onder leiding van Desi Bouterse. De mannen die werden vermoord waren hoog opgeleide mensen die veel voor het land konden betekenen: advocaten, journalisten, wetenschappers en jonge intellectuelen. Zij werden vermoord omdat ze zich verzetten tegen het toenemende machtsvertoon van de coupplegers die in 1980 het bewind in Suriname omver wierpen. Deze groep bestond uit onderofficieren onder leiding van Desi Bouterse. Volgens Bouterse waren de moorden nodig om een coup tegen zijn regime in de kiem te smoren. De mannen zouden op de vlucht zijn doodgeschoten.

Wie werden er vermoord tijdens de decembermoorden in Suriname?

Op 18 december 1982 werden er 16 mannen opgepakt en naar Fort Zeelandia gebracht. Van hen werden er 15 doodgeschoten in de nacht van 8 op 9 december. Fred Derby werd om onbekende reden wel vrijgelaten. Hij is man nummer 16. Derby overleed in 2001, maar heeft wel op band gezet wat hij in die nacht heeft meegemaakt. De mannen die werden vermoord zijn:

• John Baboeram
• Bram Behr
• Cyrill Daal
• Kenneth Goncalves
• Eddy Hoost
• Andre Kamperveen
• Gerard Leckie
• Suchrin Oemrawsingh
• Leslie Rahman
• Soerendre Rambocus
• Harold Riedewald
• Jiwansingh Sheombar
• Jozef Slagveer
• Robby Sohansingh
• Frank Wijngaarde

De feiten op een rij

1. Nadat de onderofficieren onder leiding van Desi Bouterse in 1980 een coup hadden gepleegd, deed militair Seroendre Rambocus (die dus werd vermoord tijdens de decembermoorden) op 11 maart 1982 een mislukte couppoging. Een paar maanden later leidde Cyrill Daal het verzet dat steeds groter werd tegen het bewind van Bouterse. (Ook Daal werd dus vermoord in de nacht van 8 op 9 december).
2. Op 19 november 1982 werd Rambocus tot 12 jaar cel veroordeeld. Zijn advocaten zijn John Baboeram (ook vermoord), Eddy Hoost (eveneens vermoord) en Harold Riedewald (eveneens vermoord).
3. Pas op 25 november 1987 vinden de eerste verkiezingen plaats sinds de coup van 1980. In dat jaar werd een burgerregering geïnstalleerd, maar Bouterse bleef een behoorlijke vinger in de pap houden in het politieke en zakelijke leven in Suriname. Zijn drugspraktijken zijn bekend. In 1999 werd hij in Nederland bij verstek veroordeeld tot 11 jaar cel wegens drughandel. Ondanks dat en de decembermoorden werd Bouterse in 2010 toch lid van het parlement als lid van de Nationale Democratische Partij. Hij werkte samen met andere partijen en werd zo in 2010 zelfs president van het land.

Bouterse leefde en woonde in Nederland

Wat veel Nederlanders niet weten is dat Desi Bouterse jarenlang in Nederland heeft gewoond en gewerkt. Bouterse werd op 13 oktober 1945 in Domburg in Suriname geboren. In 1968 ging hij naar Nederland omdat hij bij zijn vriendin wilde blijven. Hij werkte bij Lips in Dordrecht en volgde daarna een militaire opleiding tot onderofficier en sportinstructeur. Hij was gelegerd op diverse basissen in Nederland waaronder:

• Den Bosch
• Havelterberg
• Steenwijk
• Weert
• Seedorf in Duitsland

Onafhankelijkheid van Suriname

Op 25 november 1975 werd Suriname onafhankelijk. Een maand voor die datum keerde Bouterse terug naar zijn geboorteland. In 1980 pleegde hij met andere sergeanten een staatsgreep. Nederland en Suriname leken daar niet eens rauwig om, tot bleek dat de militairen er een wel heel machtswellustig beleid op na hielden dat uiteindelijk uitmondde in de decembermoorden. Bouterse had bovendien altijd beloofd dat er verkiezingen zouden komen, maar die kwamen er niet tot 1987. In de tussenliggende jaren hadden de coupplegers het land in een ijzeren greep. Toen er verzet kwam tegen het regime werd dat dan ook op gruwelijke wijze de kop ingedrukt. Zestien tegenstanders werden opgepakt, vijftien van hen vonden de dood.

Bouterse erkende de politieke verantwoordelijkheid voor de decembermoorden

De decembermoorden zijn nooit bestraft. De justitie in Suriname liet de daders tientallen jaren gewoon lopen. Bouterse heeft wel de politieke verantwoordelijkheid voor de moorden erkend, maar houdt vol dat hij zelf niemand heeft doodgeschoten. Ruben Rozendaal, een andere couppleger heeft echter aangegeven dat Bouterse zelf Cyrill Daal en Soerendre Rambocus heeft doodgeschoten. In 2007 is dan eindelijk wel het proces gestart over de decembermoorden, maar in 2012 is de amnestiewet aangehouden waardoor de daders ongestraft blijven. Volgens velen hoeft dat echter niet in te houden dat de daders niet alsnog ooit zullen worden gestraft. Als een nieuwe regering besluit de wet weer in te trekken, kunnen Bouterse en de zijnen alsnog bestraft worden.