Diplomaten: wat is hun taak in de diplomatie tussen landen

Diplomatie betreft een geformaliseerde relatie tussen bijvoorbeeld twee lidstaten of landen, met als doel via overleg tot een oplossing of akkoord te komen. In belangrijke dossiers spelen diplomaten een cruciale rol. Amerikaanse diplomaten zijn bijvoorbeeld erg actief bij de onderhandelingen over de denuclearisatie van Noord-Korea. Een diplomaat heeft als taak om steeds te handelen in het kader van het algemeen staatsbelang. Zij genieten diplomatieke onschendbaarheid, waardoor zij door de lokale autoriteiten niet kunnen vervolgd worden. De hoogste diplomaat is een ambassadeur. De rol van diplomatie wordt vaak onderschat. Het zijn de diplomaten die vaak voor een doorbraak zorgen in een diplomatiek gevoelig dossier. De staatshoofden ondertekenen als formaliteit.

Wat is diplomatie?

Diplomatie kan omschreven worden als het overleg tussen twee groepen, heel vaak lidstaten, om een gesteld doel te bereiken. Via diplomatie gaat men zaken regelen. Diplomaten, die afhangen van het ministerie van Buitenlandse Zaken, bereiden gesprekken en overlegmomenten tussen staatsleiders minutieus voor. Zij maken door middel van hun diplomatieke aanpak, de weg vrij voor een mogelijk akkoord. Diplomatie kan gebeuren tussen landen die in oorlog verkeren, bij handelsovereenkomsten (bijvoorbeeld het afsluiten van een Trans-Atlantisch handelsakkoord) of bij gesprekken rond de ontwapening van een land (kernwapenprogramma’s van Noord-Korea en Iran). Diplomaten staan niet in de kijker, maar doen gewoon hun werk, volgens het vastgestelde protocol en het wetgevend kader.

Wat is de taak van een diplomaat?

Diplomaten zijn er om het staatsbelang te dienen. Bepaalde diplomaten worden ook ingezet in een consulaat. Wanneer dit gebeurt, staat de diplomaat ook in voor de belangen van zijn eigen staatsburgers in het gastland. Diplomaten regelen zaken van een hoog niveau tussen twee lidstaten, met als doel een uiteindelijk akkoord te kunnen sluiten tussen beide landen. Het staatshoofd sluit dan formeel het akkoord af. Het voorbereidende werk gebeurde door de diplomaten. Ook worden diplomaten ingezet om spanningen tussen landen te verminderen. Diplomaten kunnen genieten van politieke onschendbaarheid. Dit wil zeggen dat zij door de lokale autoriteiten niet vervolgd kunnen worden voor hun daden. Bij zware overtredingen kan de ambassadeur de onschendbaarheid teniet doen. Bij een grootschalig conflict kan de ambassadeur door de ontvangende staat ter verantwoording worden geroepen. Een groot dispuut kan ertoe leiden dat diplomaten worden uitgewezen. Indien dit gebeurt, dan staan de diplomatieke relaties tussen twee lidstaten op een bijzonder laag pitje.

Impact op familiaal leven van diplomaten

Daar waar de diplomatie een tiental jaren geleden enkel weggelegd was voor mannen, zijn er meer en meer vrouwen die opduiken als diplomaat. Diplomaat worden betekent enkele opofferingen maken. Ten eerste zal je zware examens moeten afleggen. Tests zijn er voor je persoonlijkheid, sociale vaardigheden, talenkennis en algemene kennis van het wereldtoneel. Familiaal is er ook enige impact. De partner van de diplomaat geniet eveneens diplomatieke onschendbaarheid, maar moet wel vrede nemen met een rol in de schaduw. Als partner werken in het buitenland is ook niet evident. De volledige familie achterlaten is ook niet gemakkelijk. Het komt vaak voor dat een diplomaat na enkele jaren terugkeert naar het moederland.

De ambassadeur is de hoogste diplomaat

De diplomatie wordt vastgelegd in internationale conventies. Het belangrijkste verdrag is het Verdrag van Wenen inzake het diplomatieke verkeer. De ambassadeur is de hoogste diplomaat en fungeert als de hoofdvertegenwoordiger van zijn eigen staatshoofd en zijn regering bij de regering waar hij is geaccrediteerd. Dit komt tot uiting in de zogenaamde geloofsbrieven. Via deze geloofsbrieven wordt bevestigd dat de diplomaat is uitgestuurd door het respectievelijke staatshoofd. De hoofdtaak van de ambassadeur is om leiding te geven aan de ambassade. De ambassade verdedigt in het lokale land de nationale belangen op vlak van economie, handel, politiek, enzovoort.

Waarom zijn diplomaten zo belangrijk tussen lidstaten?

Diplomatie is er steeds, maar wordt weinig in de kijker gezet. Het zijn de staatshoofden die telkens de pluim op hun hoed steken bij een handelsakkoord, of een ander belangrijk succes in het kader van een diplomatiek overleg. Echter aan een succesvol akkoord gaat maandenlang of zelfs jarenlang diplomatiek overleg aan vooraf, en dit op het allerhoogste niveau. Diplomaten toetsen af wat mogelijk is voor een andere lidstaat, om op deze manier – door geven en nemen – tot een akkoord te komen. Dat is juist de kunde van de diplomatie: op een doordachte en diplomatieke wijze tot een akkoord kunnen komen. Men kan gerust stellen dat het werk van diplomaten zeker zijn nut bewijst. De gevoelige punten in een dossier worden er vooraf op diplomatieke wijze uitgehaald, waardoor men sneller en efficiënter een akkoord kan sluiten. Heel wat mensen denken dat diplomaten onnodig zijn. Men beweert dat diplomaten enkel gaan dineren en heel veel geld verdienen, om weinig te realiseren. Het is door het ‘verborgen’ werk achter de schermen, dat deze perceptie ontstaat. Een belangrijk succes in een diplomatiek dossier komt er door het goede werk van de diplomaten.

Diplomatie in België en Nederland

De diplomatie levert heel wat functies op, en dit zowel in het eigen land als in het buitenland. België en Nederland hebben heel wat diplomatieke posten in het buitenland.

België

België beschikt over 85 ambassades en 14 consulaten-generaal in het buitenland. Bij organisaties zoals de EU, de VN en de NAVO, is er een permanent vertegenwoordiger. In Kaboel is er een diplomatiek bureau. Op nationale feestdagen worden landgenoten uitgenodigd op de ambassade.

Nederland

Nederland beschikt over een 170-tal diplomatieke en consulaire posten in het buitenland. Deze posten bestaan uit 108 ambassades, 4 consulaten-generaal en 58 consulaten. Er zijn 14 permanente vertegenwoordigingen bij internationale organisaties. De Nederlandse permanente vertegenwoordigingen bij de NAVO, de VN en de Wereldbank vertegenwoordigen naast Den Haag ook Willemstad en Oranjestad.