Adviezen en inzichten omtrent terreurorganisatie Boko Haram
Bij de terroristische dreiging in Nigeria anno 2016 staan twee grote partijen centraal: enerzijds Nigeria als soevereine staat en anderzijds de terreurorganisatie Boko Haram. Boko Haram is een terroristische groepering die zijn oorsprong vindt in het noorden van Nigeria. Aanslagen, ontvoeringen, slavernij en andere criminele feiten zijn slechts enkele voorbeelden van de gruweldaden die deze terreurorganisatie begaat. Aangezien de oorsprong van Boko Haram zich bevindt in diepgewortelde problemen van de Nigeriaanse samenleving, is het aangewezen een antwoord proberen te vinden op de volgende vraag: In welke mate is Nigeria als soevereine staat in de mogelijkheid om autonoom een antwoord te bieden op de actuele situatie aangaande Boko Haram, en hoe dient de regionale en internationale gemeenschap hierop te reageren?
Nigeria en Boko Haram
Aangezien de oorsprong van het ontstaan van
Boko Haram zich grotendeels vindt in de verdeeldheid tussen het islamitische noorden en het christelijke zuiden, lijkt het aangewezen de nationale toestand van
Nigeria eerst te analyseren. De politieke, sociale, religieuze en regionale problemen waarmee het land worstelt, dragen immers bij tot de escalatie van geweld. Het falen van het Nigeriaanse bestuur, de aanwezigheid van extremistische operaties en de onmogelijkheid om de veiligheid te verzekeren zorgen er dus voor dat er in Nigeria dus sprake is van een lage subjectieve en objectieve veiligheid en de bevolking enorm lijdt onder het geweld.
Bij het nagaan of Nigeria in staat is om autonoom een antwoord te bieden op het geweld van Boko Haram, is het niet gemakkelijk om eventuele oplossingen te formuleren. Aangezien de terreur voortvloeit uit diepgewortelde problemen van de Nigeriaanse samenleving, is het aangewezen om oplossingen te zoeken waarin de Nigeriaanse regering centraal staat en de internationale steun bijdraagt tot het verstevigen van Nigeria als soevereine staat. Ze zullen echter impact hebben op alle vlakken van het leven van de Nigeriaanse bevolking. Deze voorgestelde oplossingen zullen voortvloeien uit de adviezen van de International Crisis Group en de inzichten van Weber en Meagher.
Adviezen van de International Crisis Group (ICG)
International Crisis Group (ICG)
De International Crisis Group is een internationale niet-gouvernementele organisatie die streeft naar het voorkomen en oplossen van zowel internationale als regionale conflicten. De organisatie analyseert niet enkel de veiligheidsproblematiek van crisissituaties, maar publiceert ook waarschuwingen voor dreigende conflictsituaties en geeft advies aan regeringen, intergouvernementele organisaties en andere actoren om conflicten te voorkomen, op te lossen alsook over de opvolging en heropbouw achteraf. Uiteraard is de imminente dreiging van Boko Haram in Nigeria eveneens een onderwerp waarover de ICG reeds verscheidene verslagen over heeft gepubliceerd. Het doel van deze verslagen is om nieuwe strategische en tactische inzichten te bieden aan de Nigeriaanse regering en de internationale spelers om deze crisis het hoofd te kunnen bieden.
Verkiezingen Nigeria 2015
Naar aanleiding van de verkiezingen in Nigeria, die zowel op nationaal vlak (presidents- en parlementsverkiezingen) als op regionaal vlak (gouverneursverkiezingen) gepland waren voor februari 2015, had de ICG het verslag “Nigeria’s Dangerous 2015 Elections: Limiting the Violence” gepubliceerd. Hierin stelde men dat deze verkiezingen een grote weerslag kunnen hebben op de situatie aangaande Boko Haram. Zowel de uitslag als het verloop zou de spiraal van geweld en de invloed van de terreurorganisatie kunnen vergroten. Dit was effectief ook het geval, met een geschat dodental van 800 mensen. Men vreest er echter ook nog steeds voor dat Boko Haram gebruik zou kunnen maken van de politieke onstabiliteit om hun macht uit te breiden. De inadequate voorbereidingen van de verkiezingscommissie, gecombineerd met het stijgende regionaal geweld ten gevolge van de spanningen en onenigheid tussen de twee grote politieke partijen, zorgden ervoor dat een aanpak van het interne beleid hoognodig was. Dit werd echter niet bereikt na de verkiezingen. Aangezien een stabiele politieke toestand een voorwaarde is om Nigeria in staat te stellen een doeltreffend antwoord te kunnen bieden aan de bedreiging van Boko Haram, formuleerde de ICG adviezen die diverse actoren aanbelangen.
Advies aan de regionale, etnische en religieuze leiders
Allereerst formuleerde de ICG het volgende advies aan de leiders van regionale, etnische en religieuze groepen: “Organiseer nationale, regionale, etnische en religieuze publieke fora om openlijk en tezamen zich te verbinden tot vrede, en richt communicatie- en interactieplannen op om te reageren op grootschalig geweld.” (8) Hiermee duidt de ICG op het belang van overleg tussen de verschillende bevolkingsgroepen aan de hand van fora die kunnen bijdragen tot een betere benadering van de interne problemen en aanpak omtrent Boko Haram. De noodzaak van een publiek forum wordt tevens aangehaald in het artikel “Beyond terror: adressing the Boko Haram challenge in Nigeria”, waarin men de rol van de Nigeriaanse overheid benadrukt.
Advies aangaande het gebruik van media
Het gebruik van fora en invloedrijke personen in de Nigeriaanse maatschappij, zoals de religieuze/regionale leiders, zal volgens ICG echter niet voldoende zijn om een signaal te sturen naar de bevolking. De ICG adviseert dan ook dat de massamedia ingeschakeld moet worden in de bestrijding van Boko Haram. Het desbetreffende advies luidt als volgt: “Bevestig feitelijke en gebalanceerde verslaggeving van alle ontwikkelingen omtrent verkiezingen en vermijd het publiceren van oproerende en haatopwekkende berichten/verklaringen.” (9) Het aantonen van de gruweldaden van Boko Haram, gecombineerd met een duidelijk signaal van verschillende belangrijke instellingen, kunnen gebruikt worden om de werving van Boko Haram te bestrijden.
Advies over de veiligheidsinstellingen
De ICG roept ook op om de werking van de Nigeriaanse politie en andere veiligheidsinstellingen te verbeteren. Dit houdt echter in dat men eveneens de corruptie en het misbruik van geweld door deze diensten zal moeten bestrijden. Een goede naleving van de mensenrechten is noodzakelijk om de steun en het vertrouwen van de bevolking in deze diensten te bekomen.
Advies aan de internationale gemeenschap
De internationale gemeenschap (VN, EU en andere internationale organisaties) wordt door de ICG ook een grote verantwoordelijkheid toegedeeld aangaande het beleid tegen Boko Haram. Aangezien Nigeria de grootste economische speler van Afrika is, heeft de expansie van Boko Haram een enorme weerslag op de internationale markt. De ICG stelt dat de reeds verkregen financiële steun van de EU (19,1 miljoen euro) en de VN (15 miljoen dollar) voor het verzekeren van democratische verkiezingen echter niet volstaat om de juiste politieke draagkracht te ontwikkelen in de strijd tegen de terreurorganisatie. Men adviseert om een gemeenschappelijk donorforum op te richten om een efficiënte opvolging van de verkiezingen en veiligheidsdiensten mogelijk te maken, dit alles om de regering in staat te stellen een stabiel politiek klimaat te creëren waarin men de veiligheid van de bevolking kan bewerkstelligen.
Politieke en militaire inzichten van Weber
"Beating Boko Haram" van Weber
Het standpunt dat er op politiek vlak veel verbeterd kan worden, wordt bijgestaan door Annette Weber, auteur van het artikel “Beating Boko Haram”. Ze stelt dat een betere integratie van de Nigeriaanse politici uit het noordoosten in de nationale politiek een noodzakelijke voorwaarde is om een effectieve representatie van de belangen van alle Nigerianen te bekomen. Als men dit nastreeft bij de vorming van de nieuwe regering, zou dit volgens de auteur vertrouwen wekken bij de bevolking omdat dit een juiste representatie zou zijn van het Nigeriaanse volk, ongeacht de religieuze en etnische achtergrond.
Comprehensive approach
Het feit dat Boko Haram zijn grootste aanhang vindt in de noordelijke regio van Nigeria, heeft deels te maken met de onstabiliteit en de ongelijkheid tussen het noorden en het zuiden (de Niger-delta). Men stelt dat een comprehensive approach vereist is. Hiermee wil de auteur zeggen dat een betere verdeling van de welvaart en betere kansen tot ontwikkeling, werk en onderwijs nodig zijn om deze verschillen weg te werken en het pad vrij te maken naar een gecoördineerde strijd tegen Boko Haram. Deze maatregelen worden eveneens aangehaald door Meagher K. in “Beyond terror: adressing the Boko Haram challenge in Nigeria” en men legt de nadruk hierin op het invoeren van een soort van sociale steun aan de werklozen en ongeschoolden. Ook de oprichting van ontwikkelingsprogramma’s in het noorden, gepaard met technisch gerichte opleidingen, lijken voor de auteur noodzakelijk om Boko Haram op sociaal vlak te bestrijden.
Misdaadproblematiek
Weber kaart in "Beating Boko Haram” ook de problematiek van de georganiseerde misdaad aan. Deze is namelijk de grootste financieringsbron van Boko Haram. Ontvoeringen, overvallen, slavernij en andere criminele feiten zorgen voor de inkomsten waarmee Boko Haram zijn activiteiten financiert. Er dienen dus nieuwe strategieën en instellingen opgericht te worden om smokkel en kidnapping te bestrijden, alsook om de bestaande instellingen te optimaliseren. Indien men Boko Harams bron van inkomsten kan minimaliseren, zal de terreurorganisatie het moeilijker hebben om haar acties uit te voeren en ook minder aantrekkelijk worden bij haar potentiële en bestaande leden.
Militaire actie
Opvallend is dat de ICG vooral interne maatregelen adviseert voor het verstevigen van het politieke klimaat en de veiligheidsinstellingen. Weber richt zich echter ook specifiek op militaire actie. Ze stelt dat militaire interventie enkel succes kan hebben indien er zowel op intern als op internationaal vlak wordt samengewerkt. De reeds opgerichte Multi-National Joint Task Force (MNJTF) bestaande uit troepen uit Nigeria, Tsjaad en Niger zal volgens haar echter niet volstaan om Boko Haram een halt toe te roepen. Om dit te illustreren gebruikt de auteur een voorbeeld van een aanval van Boko Haram op het hoofdkwartier van de MNJTF waarbij enorm veel wapens werden gestolen. Het gebrek aan wapens en deftig materiaal om Boko Haram te bestrijden is al zeer lang een groot probleem. Volgens Weber is dit echter niet het fundamentele probleem waarmee deze taskforce worstelt, maar liggen de wortels van de problematiek veel dieper:
“Het falen valt te verklaren door het gebrek aan interesse en doorzettingsvermogen van het leger in het najagen van de missie, wanneer de humanitaire crisis van meer dan een miljoen ontheemde mensen meer dan reden genoeg zou moeten zijn.” (10)
Een gecoördineerd optreden van regionale krachten tegen het directe gevaar van Boko Haram en de expansie van terreur is dus meer dan nodig. Ook een militair optreden van de Afrikaanse Unie en/of de internationale gemeenschap is een mogelijke denkpiste. Deze kan Nigeria namelijk voorzien van zowel troepen alsook de broodnodige militaire expertise om Boko Haram te verslaan.
Adviezen en inzichten
Verbeteren van het politiek klimaat
Het is zeer duidelijk dat de oplossing voor deze gecompliceerde conflictsituatie meerdere gezichten zal moeten hebben. Niet enkel zal men ervoor moeten zorgen dat men een gunstig (lees: stabiel en evenwichtig) politiek klimaat bekomt, men staat ook voor zeer grote uitdagingen zoals het wegwerken van ongelijkheid, het ontwikkelen van strategieën om op politiek, sociaal en religieus vlak consensus te vinden en de staatsinstellingen te verbeteren. De eerste stap richting het bestrijden van Boko Haram is het herstellen van het politiek klimaat in Nigeria. Er zullen maatregelen op intern vlak genomen moeten worden en dit onder controlerend toezicht van de internationale gemeenschap. Hierdoor zullen de problemen op sociaal vlak ook beter aangepakt kunnen worden. Het oprichten van publieke fora om overleg en samenwerking te bevorderen kan een goede bijdrage leveren voor een eventuele oplossing van de sociaal-politieke problemen waarmee het land worstelt. Een betere politieke representatie van de verschillende belangengroepen in de regering kan eveneens bijdragen aan de vermindering van het geweld.
Verbeteren en controleren van de veiligheidsinstellingen
Een optimalisering en betere controle op de werking en acties van het leger en de andere veiligheidsinstellingen zijn ook dringend aan de orde. Deze kunnen er immers voor zorgen dat men de georganiseerde misdaad beter kan bestrijden en men zo Boko Harams bron van inkomsten rechtstreeks kan aanvallen, wat desastreuze gevolgen zal hebben voor de terreurorganisatie. Niet alleen zal er een aanpassing moeten plaatsvinden van strategie en tactiek om Boko Haram te bestrijden, ook het militaire instrument zal beter de mensenrechten moeten respecteren om de steun en het vertrouwen van de bevolking terug te winnen, wat essentieel is.
Verbeteren van de economie
Op economisch vlak zullen er investeringen moeten plaatsvinden en er zullen nieuwe strategieën en programma’s opgericht moeten worden om de werkloosheid en het gebrek aan onderwijs te bestrijden. Zodoende kan de regering de vlucht naar lidmaatschap van Boko Haram tegengaan.
Militaire interventie
Uiteraard is militaire interventie onontbeerlijk als men het over de vernietiging van Boko Haram heeft. Deze interventie zal echter internationale samenwerking vereisen om een efficiënt en doeltreffend optreden mogelijk te maken. Aangezien Boko Haram een bedreiging is voor de hele Afrikaanse regio, hebben de internationale gemeenschap en de Afrikaanse Unie een zekere verantwoordelijkheid ten opzichte van Nigeria. Deze verantwoordelijkheid kan zich vertalen in het oprichten van een internationale taskforce, het leveren van financiële en materiële steun en het delen van militaire expertise door het sturen van militaire adviseurs.
Besluit
Het veiligheidsvraagstuk aangaande Boko Haram heeft klaarblijkelijk meerdere facetten en het is duidelijk dat Nigeria als soevereine staat Boko Haram niet alleen zal kunnen verslaan. Een internationale begeleiding en controle van het interne systeem, alsook een internationale militaire samenwerking, lijken vereist om Nigeria in staat te stellen een antwoord te bieden op het geweld van Boko Haram.