mijn kijk op

Broeikaseffect? Ook dat probleem lost de mens op

Het broeikaseffect veroorzaakt door de toename van CO2 en methaan in de atmosfeer is een feit. Veel berichten in het nieuws en wetenschappers bevestigen deze conclusie. Een grote groep sceptici verzet zich nog tegen dit idee, toch heeft de mens deze fase van een vervuiling op mondiaal niveau al eerder beslecht. Klimaatverdragen die de landen samen aangaan om de CO2-belasting te reduceren geven aan dat het probleem serieus wordt genomen. De mens zal ook dit probleem oplossen en overleven, eerder in de geschiedenis zijn zulke problemen ook overwonnen en is die vervuiling niet meer actueel.

Vervuiling door de mens

De geschiedenis bewijst dat de mens zijn eigen vervuiling overwint. Er zijn voorbeelden uit de tijd van de Romeinen en de middeleeuwen waar de mens veel problemen rond milieuvervuiling niet zag. De recente geschiedenis laat zien dat de moderne mens zijn milieuproblemen inmiddels oplost. Het patroon van vervuiling en milieuproblemen constateren, aan de man brengen en oplossingen aandragen is nagenoeg altijd hetzelfde. De politieke oproer die wordt veroorzaakt doordat de mens zich dient aan te passen om de verslechtering van leefomstandigheden tegen te gaan is ook van alle tijden. Het kost geld, inzet en een verandering van houding om de milieuvervuiling tegen te gaan. De mensen en producenten willen uit zichzelf hieraan geen gehoor geven. De handel, die de vervuiling veroorzaakt, komt in het geding. De prijs voor de producten wordt duurder omdat het vervuilende element moet worden vervangen, of de wijze van productie wordt duurder om niet meer vervuilend te zijn. Wetgeving en politieke maatregelen dwingen fabrikanten en de samenleving de vervuilende producten aan te passen. Zo geldt dit ook voor het huidige broeikaseffect.

Loodvergiftiging door de mens zelf

Loodvergiftiging is sinds de jaartelling van de mens al een aantal keer een milieu-issue geweest. In de tijd van de Romeinen stamt het eerste verhaal. De Romeinen gebruikten veel lood om hun watersystemen lekvrij te maken. In de loodmijnen waar lood werd gedolven werkten mensen die uit de gemeenschap waren verdreven, ook slaven van andere landen en steden werden hier te werk gesteld. De loodvergiftiging die deze mensen opliepen was enorm. Loodvergiftiging uit zich als een ziekte van gekte, het tast de hersenen aan. Een vroege dood is dan ook het gevolg.

Ook de edelen in de Romeinse tijd waren blootgesteld aan lood, de badhuizen en de drinkwatersystemen waren met lood bekleed. Er wordt wel vermoed dat het Romeinse imperium ten onder is gegaan door deze loodvergiftiging, de Romeinen verzwakten en werden ziek. De barbaarse houding van de Romeinen lijkt gepaard te gaan met deze loodvergiftiging. De Romeinen zelf wisten dit waarschijnlijk niet, zij bezaten niet de meettechnieken en wetenschappers om te kunnen constateren dat de bevolking leed aan loodvergiftiging. De huidige mens kan dat wel, het monitoren van ziektegevallen en bepalen wat de oorzaak daarvan is heeft geleid tot verbetering van de leefomstandigheden. Dat gaat niet zonder slag of stoot, een veronderstelling dat een vervuiling de oorzaak is van een volksziekte wordt niet gemakkelijk onderkend. De vervuilende omstandigheden die de oorzaak zijn sluipen het leven binnen, dat gaat mondjesmaat. Het aantonen hiervan vergt veel en lang onderzoek en volhardende wetenschappers.

Lood in benzine

Loodvergiftiging is ook in de recente geschiedenis terug te vinden. Tijdens de jaren zestig repte een geochemicus, Clair Patterson, zich over het gebruik van lood in benzine die door auto's werd gebruikt. De benzine had door toevoeging van lood een hoger klopgetal wat ten goede kwam aan het vermogen van de auto. In de uitlaatgassen kwamen de loodverbindingen vrij die ingeademd werden door de mens, een loodvergiftiging lag voor de hand. Toch wilde niemand hem geloven op een hand vol mensen na. De politiek wilde zich daar niet in mengen en de olie-industrie verzocht Patterson zijn onderzoek te stoppen. Patterson heeft de rest van zijn leven bewijzen verzameld die aantoonden dat loodhoudende benzine de veroorzaker was van de loodvergiftiging. Hij boorde door eeuwenoud ijs heen om aan te tonen dat de lucht toen der tijd niet vervuild was met lood, en dat de loodtoename in de lucht samen viel met de toevoeging van lood in benzine. In 1970 werd lood in benzine verboden en de loodvergiftiging verdween. Dit voorbeeld laat zien dat de moderne mens zijn eigen vervuilende houding kan corrigeren.

Fosfaatvervuiling in water

In wasmiddelen zijn fosfaten verwerkt. De Nederlandse regering had met de wasmiddelenfabrikanten afgesproken na 1987 geen fosfaat meer te gebruiken, dat is niet helemaal gelukt. Vrijblijvend het product door fabrikanten laten aanpassen lukt dus niet. Het Europees Parlement heeft het verbod op fosfaat in wasmiddelen in 2013 ingesteld. In vaatwasmiddelen wordt anno 2016 nog steeds fosfaat verwerkt, het Europees Parlement zal in 2017 ook hierop een verbod instellen. Over fosfaat in het afvalwater heeft de mensheid veel discussie en politieke oproer gehad voordat werd onderkend dat fosfaten in was- en vaatwasmiddelen grote vissterfte veroorzaken. Fosfaten veroorzaken flinke algengroei die het zuurstofgehalte in oppervlaktewater drastisch doen verlagen, het leven in dit water verstikt. Fosfaten komen van nature al als voedingsstof voor planten in het water voor, de fosfaten uit wasmiddelen trekken deze balans om. Fosfaten uitwassen bij zuiveringsinstallaties gebeurt maar op enkele plaatsen, de zuiveringsinstallatie zal hiervoor specifiek moeten worden ingericht, dat kost veel geld. Deze vorm van vervuiling is al heel lang bekend, veel drink- en zwemwater is er ook zwaar mee verontreinigd, omdat het verbod pas in 2013 werd opgelegd zal het nog een tijd duren voordat het oppervlaktewater weer in balans is. Zachte heelmeesters maken stinkende wonden. Toch heeft de mensheid zijn gedrag van vervuiling in deze kwestie overwonnen.

Het gat in de ozonlaag

Het gat in de ozonlaag is ook een goed voorbeeld dat de mensheid zijn vervuilende problemen op tijd kan oplossen. Het gat in de ozonlaag wordt veroorzaakt door halogene gassen, zoals CFK's, die gebruikt werden in spuitbussen, koel-, vries- en aircomachines. Deze gassen stapelen zich op in de hoogste lagen van de atmosfeer, breken de ozonlaag af door in reactie te gaan onder invloed van de zon. Het gat is nog niet dicht, er zijn nog steeds te veel van deze gassen in de bovenste atmosfeer aanwezig. Maar het gebruik van deze gassen is inmiddels door wetgeving verboden. Ook dit probleem werd in den beginne niet onderkend, het was onzin dat de ozonlaag verdween door toedoen van de mens. De politiek heeft er lang over gedaan om hier iets aan te doen. Wetenschappers die al vroeg aan de bel trokken en de oorzaak al lange tijd konden duiden werden niet geloofd. Het duurt nog tot 2050 voordat de ozonlaag is hersteld tot het niveau van 1975. In 1987 werd het gebruik van CFK's verboden. We kunnen als mensheid, betreffende milieuvervuiling, echt wel iets bereiken.

Het broeikaseffect stoppen? Yes, we can!

De voorbeelden blijven te over om aan te geven dat de mensheid zichzelf corrigeert als er dingen fout gaan, soms duurt het wat langer dan nodig is. De economische belangen van de vervuilende partijen zijn ook erg groot. Zo is het ook gesteld met het broeikaseffect, dit heeft te maken met de olie-industrie die miljarden verdient en dat niet wil opgeven. Veel landen zijn ook afhankelijk van deze industrieën omdat inkomsten door autogebruik en vrachtvervoer hieraan zijn gekoppeld. Als iemand het tegendeel beweert betreffende 'global warming' zullen deze afhankelijke partijen dit aangrijpen om hun bestaan en handelswijze te rechtvaardigen. Van de olie-industrie kun je niet verwachten dat zij zomaar zullen stoppen met de verkoop ervan.

De Westerse beschaving is afhankelijk geworden van olie en gas. Auto's moeten blijven rijden en huizen dienen warm te zijn in de winter. Als morgen de olie op is zakt onze beschaving weg. Alternatieve energie is de oplossing, maar die overstap kost veel geld. Een elektrische auto aanschaffen kost de burger veel geld, de gasketel vervangen naar elektrische verwarming kost de burger ook veel geld. De oorzaak van de klimaatverandering ligt door onze beschaving heen verweven. Toch leert de geschiedenis van onze beschaving dat deze kwesties worden overwonnen, dat zal ook nu gaan lukken. De alternatieven voor opwekking van energie die het milieu niet belasten zijn al bekend, ze moeten alleen nog ingezet worden. Dat kan niet in een keer, deze omwenteling zal geleidelijk aan plaatsvinden. De windmolens en zonnepanelen worden al grootschalig ingezet, energiecentrales die op fossiele brandstoffen werken worden steeds minder ingezet.

Volgens de wetenschappers is de tijd die de mens voor deze omkeer heeft niet lang meer. Er is een punt in de klimaatverandering dat de opwarming van de aarde onomkeerbaar maakt. Voor die tijd zal de huidige mens, zoals de geschiedenis laat zien, zijn houding hebben gecorrigeerd. De fosfaatproblematiek laat zien dat afspraken alleen niet voldoende zijn, de loodvergiftiging door benzine laat zien dat een mondiaal verbod effectief werkt net zoals het verbod op CFK's om de ozonlaag te herstellen. De wereldpolitiek begint anno 2016 al op een lijn te staan betreffende reductie van CO2, strikte maatregelen zijn op korte termijn te verwachten.