Wat is ethiek en moraal?

Het begrip ethiek definiëren is geen makkelijke opgave. Ethiek heeft namelijk door de eeuwen heen veel verschillende betekenissen. Het woord ethiek is afgeleid van het Griekse woord ethos. Het woord moraal komt van het Romeinse woord 'mos'. Ethiek en moraal betekenen in oorsprong hetzelfde. Met ethiek of moraalwetenschap proberen ze een criteria vast te stellen om te kunnen beoordelen of een handeling als goed of fout kan worden beoordeeld.

Moraal

Door de tijd heen heeft het woord moraal meer betekenis gekregen van het geheel van de geaccepteerde gedragsregels, en ethiek werd gereserveerd voor een nadere bezinning op moraal; 'moraalleer'.

Ethiek

Ethiek is de systematische reflectie op de moraal.

Moraal

Moraal is het geheel van opvattingen, beslissingen en handelingen waarmee mensen uitdrukken wat zij goed of behoorlijk vinden.

Moraal als het geheel van normen en waarden

We verstaan dus onder ethiek de systematische reflectie op moraal. En moraal wordt hier gedefinieerd als het geheel van opvattingen, beslissingen en handelingen waarmee mensen uitdrukken wat zij goed of behoorlijk vinden. Als je dit in grote zinnen bekijkt komt dit overeen met de tegenwoordige veelvuldig gebruikte definitie van moraal als het geheel van normen en waarden die feitelijk bestaan in een samenleving.

Ethiek is als ware een zoektocht naar de juiste moraal

Systematische reflectie op de moraal vergroot de vaardigheid om met morele problemen om te gaan, dus ook met morele problemen die samenhangen met techniek. Ethiek is echter geen handeling met antwoorden; ze bezint zich op vragen en argumenten betreffende de morele keuzes die mensen (kunnen) maken. Ethiek is als ware een zoektocht naar de juiste moraal.

Descriptief & prescriptief

Je kunt binnen de ethiek nog onderscheid maken in descriptief en prescriptief. Descriptieve ook wel beschrijvende ethiek houdt zich bezig met de beschrijving van de heersende moraal, met de beschrijving van zeden en gewoonten, opvattingen over goed en kwaad, verantwoord en onverantwoord gedrag. Zij bestudeert de moraal in bepaalde culturen of in bepaalde perioden van de geschiedenis.

De prescriptieve ook wel normatieve ethiek gaat een stap verder. Normatieve ethiek is per definitie geen waardevrije wetenschap, zij oordeelt over de moraal. Daarbij staat de volgende vraag centraal: beantwoorden de feitelijke gehanteerde normen en waarden wel aan de opvattingen over hoe mensen zich behoren te gedragen? De normatieve ethiek geeft geen eenduidig antwoord op deze vraag maar geeft in haar morele oordeelsvorming verschillende soorten argumentaties weer die gebaseerd zijn op verschillende ethische theorieën.