Wat is Deugdenethiek?
De deugdenethiek richt zich op het karakter als de drager van wat moreel goed of slecht is. In de deugdenethiek staat de handelende persoon centraal. Deze theorie (eigenlijk een levensfilosofie) geeft aan welke goede of gewenste eigenschappen mensen zouden moeten bezitten of ontwikkelen en hoe mensen daartoe kunnen komen. De deugdenethiek is dus meer een mengsel van ethiek en psychologie met de nadruk op de ontwikkeling van karaktereigenschappen.
Deugdenethiek
De deugdenetheik is gebaseerd op een mens visie die ervan uitgaat dat het karakter van de mensen te vormen is door de opvoeding en onderwijs en door het geven van goede voorbeelden. Het centrale thema is het vormen van mensen tot moreel goede verantwoordelijke wezen voor het leiden van een 'goed leven'. Daartoe is het ontwikkelen van goede eigenschappen, zowel intellectuele eigenschappen als karaktereigenschappen, noodzakelijk. Deze eigenschappen worden deugden genoemd. Deze geven niet alleen aan hoe men een 'goed leven' kan leiden, maar geven ook aan wat het 'goede leven' is.
Voorbeelden van deugden zijn:
- betrouwbaarheid
- eerlijkheid
- oprechtheid
- verantwoordelijkheid
- solidariteit
- moed
- humor
- rechtvaardigheid.
Deze deugden zijn vrij algemeen en de meeste zijn ook deugden die moreel verantwoordelijke ingenieurs zouden moeten bezitten. Willen we echter meer specifiek kijken welke deugden behoren bij verantwoordelijke ingenieurs, dan moeten we onze aandacht richten op de bovengenoemde deugden en die behoren bij moreel verantwoordelijke ingenieurs. Bij de deugdenethiek zijn de Deugden dus een belangrijke aannames voor de ethiek.
Er zijn binnen de verschillende religies verschillende deugden aanwezig
Om hiervan een beeld te geven soms ik hieronder drie verschillende religies met daarbij behorende deugden op:
- Thomas van Aquino: Geloof, hoop, liefde, wijsheid, sterkte, matigheid en rechtvaardigheid. ( 7 doodzonden: ijdelheid, afgunst, woede, traagheid, hebzucht, gulzigheid en lust)
- Hindoeïsme: geweldloosheid, intelligentie, spiritualiteit, vergiffenis, waarheid, vredelievendheid.
- Boeddhisme: vriendelijkheid, medeleven, geweldloosheid en waarheid.
Naast gewone deugden is er dus een morele deugd
Een morele deugd neem een evenwichtspositie in; is de gulden middenweg tussen twee extremen of kwaden; moed bevind zich tussen overmoed en lafheid ( vrijgevigheid tussen gierigheid en verkwisting) Morele deugden zijn niet aangeboren of bovennatuurlijk, zij kunnen alleen ontwikkeld worden door daden, door ze te beoefenen. Morele deugden zijn eigenschappen die een persoon tot een goed mens bestempelen of die mensen in staat stellen een goed leven te leiden.
Samengevat zijn deugden gewenste eigenschappen en drukken ze een waarde uit die de moeite is om na te streven
- Ze komen in uitdrukking door 't handelen van een persoon
- Ze zijn duurzaam en blijven. Ze vormen een structureel fundament voor 't handelen
- Ze zijn voortdurend aanwezig, maar worden alleen benut als het nodig is
- Ze zijn door personen te beïnvloeden
Er bestaat echter ook kritiek op de Deugdenethiek
- Niet alle handelingsverplichtingen zijn reduceerbaar tot deugden en omgekeerd.
- Deugden kenmerken de persoon en geven inzicht in de achtergronden van zijn handelen; een persoon met goede eigenschappen schept wel verwachtingen, maar schept geen maatstaf voor een oordeel over zijn handelen.
- De deugdenethiek geeft geen concrete aanwijzingen.
- kan een morele deugd zonder voorbehoud zomaar voor goed worden verklaard.