Ameland en de haat-liefde met Aardgas

Onder Ameland liggen zandsteenlagen op drie kilometer diepte waar aardgas in de poriën van de zandkorrels zit. Diverse maatschappijen hebben op het eiland geboord. De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) is daarin het meest succesvol. De NAM boort naar gasvelden en wint het gas in opdracht van de Nederlandse staat. Ameland heeft een haat-liefde verhouding met de NAM en de aardgaswinning. Het eiland profiteert van de werkzaamheden en is tegelijk bevreesd voor de negatieve effecten.

Haat en liefde om de aardgaswinning op Ameland

De industriële activiteit van de NAM op Ameland roept gemengde gevoelens op bij de eilanders en de eilandbezoekers. Er wordt aardgas gewonnen uit een aardlaag van honderden miljoenen jaren oud onder een eiland dat nauwelijks duizend jaar geleden zijn eerste bewoners kreeg. De eilanders genieten op diverse manieren van de mijnbouw en het hindert hun tegelijkertijd.

Liefde

Werkgelegenheid

De NAM biedt werkgelegenheid aan diverse eilanders. Om een paar voorbeelden te noemen: een eilander kok kookt op het productieplatform en anderen werken er als engineer of technician. Bovendien worden eilander bedrijven ingehuurd om werk te verrichten, zodat de NAM zich bezig kan houden met haar kerntaak: het winnen van aardgas. De taxi vervoert personeel en vrachtbedrijven en loonbedrijven worden ingeschakeld voor klussen.

Proefprojecten

Baanbrekend onderzoek door de NAM naar het effect van lampen op vogels bracht aan het licht dat vogels gebaat zijn bij ander licht. Vogels vlogen naar het felle licht en bleven rond het boorplatform cirkelen tot ze uitgeput in zee stortten. De NAM verlicht de boorplatforms inmiddels minder fel. De NAM is na et onderzoek niet overgestapt op het groene licht, dat het beste is voor vogels, omdat de kleur minder geschikt is in verband met de veiligheid van de medewerkers. Philips ontwikkelde de QL lampen die het groene licht verspreiden, energiezuinig zijn en minder hinder geven aan vogels. De QL lampen kwamen in de plaats van het minder zuinige en vogeltrekverstorende witte licht. De pier bij Nes op Ameland gold als proefproject.

Aanleg wegen
De NAM draagt bij aan de aanleg van wegen op Ameland. De soms zware transporten van en naar de locatie Ameland–Oost noopten tot nieuwe wegenaanleg. Eilander automobilisten profiteren mee.

Sponsoring evenementen

De NAM sponsort diverse eilander evenementen met grote bijdragen of advertenties in het programmaboekje. Ook steunt de NAM regelmatig uitgaven over Ameland.

Bijdragen

De NAM heeft regelmatig bijgedragen in de aanschaf van dure apparaten. Scholen kregen bijvoorbeeld computers.

Warmte

Ameland heeft een aardgasnetwerk en alle huishoudens kunnen verwarmen en koken op aardgas. Het eiland is niet aangesloten op de aardgasvoorraad in haar eigen bodem.
In 1980 legde Gasbedrijf Noord-Oost Friesland een gasleiding door de Waddenzee en konden de eilandbewoners worden aangesloten op het aardgasnetwerk.

Haat

Ontsiering
De boorplatforms en productieplatforms zijn horizonvervuilend. De omheinde gesloten boorput in de duinen bij Hollum ontsiert het landschap.

Bodemdaling

De winning van aardgas onder Ameland brengt een daling van de bodem op gang. Bodemdaling verandert de biotoop van plant en dier.

Aardbevingen

Sinds 1986 doen zich regelmatig aardbevingen voor in Noord-Nederland die veroorzaakt worden door de gaswinning. De meeste vinden in het Groningenveld plaats, maar af en toe trilt ook de bodem van de Waddenzee. Op 9 augustus 2013 werd er 1,8 op de schaal van Richter gemeten, op 3 kilometer diepte onder de bodem van de Waddenzee bij Ameland. Op 31 januari 2015 werd er weer een aardbeving gemeten in de bodem van de Waddenzee. Ten noordoosten van Vierhuizen werd een kracht van 1,7 op de schaal van Richter gemeten en bij Delfzijl in de Eemsmonding was er ook een. Dat is precies op de rand van het aardgasveld van Groningen.

Vervuiling

Vroegere boringen hebben vervuiling van een duingebied opgeleverd.
De Zwanewaterduinen zijn in de jaren 60 vervuild door Caltex die er een proefboring deed. In de grond zit giftig barium, lood en koper. De milieuregels waren in die tijd minder streng dan tegenwoordig: Caltex mocht de boorspoeling destijds gewoon in de duinen laten lopen.
Rijkswaterstaat meldt dat het grondwater niet is verontreinigd. Aan de bovenkant was de laag afgedekt met schoon zand, waardoor er al die jaren geen gevaar is geweest voor mens en dier.

Actie

Enkele actiegroepen hebben zich met woord en daad ingezet om tegenstand te bieden tegen de industriële activiteiten op en rond het eiland.

Actiegroep GLC Nee
In 1981 is Comité GLC-Nee actief. GLC-Nee strijdt tegen boring vanaf het land op Ameland. De NAM wil op Oost-Ameland een boortoren plaatsen om van daaruit een laag met gas aan te boren. Het gas dat onder Oost-Ameland zit is gas waar heel Nederland een maand op kan stoken. Dat is niet een industriële activiteit van 25 jaar waard, meent GLC-Nee. Het comité kalkt ‘GLC-Nee’ op de weg tussen Nes en Ballum en houdt ludieke acties met ‘GLC-nee-taarten’ die aan NAM hotemetoten en bestuurders worden uitgedeeld.
De boortoren komt uiteindelijk niet op het land maar in zee voor de kust te staan.

Prankster
In 2009 protesteerde Prankster tegen het plan om een 75 meter hoge boortoren nabij Buren in de duinen te zetten. De groep maakte een mini-toren en plaatste die bij de pier te Nes. "Stop! Gasboring op Ameland!" en "Trek de stop niet uit Ameland" plaatste de groep op borden.

Comité Amelands Tegengas
Comité Amelands Tegengas strijdt in 2009 tegen de plannen van de NAM om drie boortorens op het eiland te plaatsen: bij Ballum, bij Nes en bij Buren. Uiteindelijk wijzigt de NAM de plannen met als argument dat er gewijzigde inzichten zijn over het rendement van de drie velden. De kosten ten opzichte van de baten zijn te hoog.

Comité Waakvlam
Comité Waakvlam is een voortzetting van de Comité Amelands Tegengas dat in 2009 tegengas gaf toen de NAM bij Ballum, Nes en Buren wilde gaan boren. Comité Waakvlam komt bijeen zodra er weer iets speelt op het gebied van gaswinning en boortorens. Waakvlam volgt de activiteiten van de NAM op de voet en ageert wanneer zij dat nodig achten.
Op het plan (2012) van de NAM om de winning van het aardgas onder Ameland te rekken tot 2035 in plaats van het afgesproken jaartal 2018, schrijven ze een zienswijze.
De NAM kreeg desondanks in augustus 2013 goedkeuring van het ministerie van Economische Zaken om langer te winnen bij Ameland.

Lees verder

• Ameland en haar Bodemdaling
• Prankster Ameland - een groep grappenmakers op een eiland
• Aardbeving – Aardgaswinning in Groningen
• Schaliegas – aardgas in schalies
• Gaswinning – gaswinning in Werelderfgoed Waddenzee