Wat er allemaal moet worden geregeld na overlijden

Als iemand is overleden moet er nogal veel geregeld worden. Vanzelfsprekend is het zaak om de mensen die de persoon in kwestie na stonden eerst op de hoogte te brengen. Gemakkelijk is dit niet. Als iemand ziek is en het overlijden verwacht was, is het ietwat eenvoudiger om anderen op de hoogte te stellen. Maar er moet veel meer geregeld worden als iemand is overleden.

Kom direct met het slechte nieuws

Komt het volkomen uit de lucht vallen, wees dan wel voorzichtig met het brengen van nieuws, maar draal ook niet te lang. Een slechtnieuws gesprek als dit kan niet voorafgegaan worden door koetjes en kalfjes. Geef aan dat je heel slecht nieuws hebt en vertel dan wat er aan de hand is. Vragen komen dan vanzelf. Ouders of kinderen, kleinkinderen, partners of anderen moeten vanzelfsprekend op de hoogte worden gebracht. Vervolgens moet een arts worden ingeschakeld die de dood moet vaststellen. Dit betekent dus ook dat (omdat veel mensen ’s nachts overlijden) dan naar een dokterswacht gebeld moet worden. Doe dit wel direct en wacht niet tot de volgende dag, want de arts moet constateren of iemand een natuurlijke dood is gestorven of dat er meer aan de hand is. Er van uitgaande dat het om een natuurlijk proces gaat (hoewel daar bij bijvoorbeeld een ongeval ook niet echt sprake van is) zal de arts aangeven dat de persoon in kwestie is overleden.

Uitvaart regelen

Als dit is gebeurd, moet de uitvaart in gang worden gezet. Dit lijkt snel, maar er moet best nog veel geregeld worden in de 4 tot 5 dagen die er voor staan voordat iemand gecremeerd wordt of begraven. Vaak is er een verzekering afgesloten die gebeld moet worden om aan te geven dat de persoon in kwestie is overleden. Vervolgens kan dan een uitvaartverzorger in de arm worden genomen. Veel dorpen hebben ook een soort vereniging met een bode die de zaken regelt. Bepaald moet worden vanzelfsprekend wanneer de crematie of begrafenis plaatsvindt. Pas dan kunnen de rouwkaarten worden geschreven, omdat mensen natuurlijk wel moeten weten wanneer de plechtigheid plaatsvindt. De bode of de uitvaartverzorger moet eerst uitzoeken wanneer crematie of begrafenis plaats kunnen vinden, want hoe raar het ook klinkt, het is soms best druk. Bepaal een moment dat voor u het beste uitkomt en bedenk ook dat sommige mensen van ver moeten komen. Om negen uur ’s ochtends is voor veel mensen erg vroeg, zeker als zij nog door een gebied met veel files moeten. Geef tevens aan wanneer de condoleance is (als dit gewenst is tenminste). Sommige mensen zien daar helemaal van af en hebben liever een gezamenlijk samenzijn zonder dat ze iedereen de hand moeten schudden. Wees daar duidelijk in en volg het gevoel. Doe dat overigens wel in overleg, want in tijd van sterven en dood kunnen de emoties en irritaties soms hoog oplopen en wil de communicatie onderling soms niet zo lukken. Wees aardig voor elkaar, slik nog eens een keertje extra, en leg niet op iedere slak zout. De dood doet vreemde dingen met mensen en brengt oergevoelens naar boven die soms onvermoed zijn.

Thuis of in een mortuarium

Is eenmaal vastgelegd waar en wanneer de plechtigheid zal worden gehouden, bepaal dan waar de overledene blijft tot aan crematie of begrafenis. Dat kan thuis in de veilige omgeving zijn of bijvoorbeeld in een mortuarium. In het eerste geval moet dan voor koeling worden gezorgd. De overledene komt dan op een soort koel element te liggen (in de kist). In een mortuarium is dat vanzelfsprekend geregeld. Is duidelijk waar de overledene is, dan moet ook nog bepaald worden of mensen hem of haar thuis of in de aula nog mogen bezoeken. Dat hangt overigens ook af van de omstandigheden. Ziet iemand er heel naar uit, dan is het misschien verstandig om dat niet te doen. Uit respect voor de overledene, maar ook uit respect voor de nabestaanden. Afscheid nemen is voor veel mensen aan de andere kant wel een manier om een rouwproces op gang te zetten. Bij de aanblik van de overledene is wel echt duidelijk dat iemand is gestorven en sommige mensen hebben dat nodig om daar van overtuigd te raken. Overigens vinden sommige mensen het ook aapje kijken als iemand ligt opgebaard. Probeer van mensen in uw omgeving te weten te komen wat zij zouden willen in het geval van overlijden. Is iemand al ziek, bespreek dat dan met elkaar, want niets is erger dan in het ongewisse te zijn over wat iemand wil na zijn sterven.

Tekst voor de rouwkaart

Is in kaart gebracht waar iemand verblijft tot de ter aarde bestelling of de crematie en op welke dag, dan moet een tekst worden bedacht voor de rouwkaart. Veel uitvaartverzorgers en boden hebben een soort standaard brief klaar liggen waar in feite alleen nog maar de naam ingevuld hoeft te worden. Wilt u het persoonlijker, denk daar dan goed met elkaar over na en laat u niet overdonderen. Als het niet goed voelt, zeg het dan en laat u niet opjagen. Natuurlijk is er haast bij geboden, maar een uurtje meer of minder doet er niet toe. Later tot de conclusie komen dat er een kaart is verstuurd die niet in overeenstemming was met het gevoel is geen goede uitkomst. Kijk ook naar lettertypes, foto’s en dat soort zaken. U kunt het zo persoonlijk maken als u zelf wilt. Veel verenigingen en uitvaartverzekeraars drukken de kaarten zelf en verdienen daar aan. Laat u niet overhalen tot het standaardwerk als dat niet goed voelt. Laat de kaarten in dat geval gewoon bij een drukker maken. Die is specialist en doet alles (zo mogelijk) wat u wilt. Schrijf op wat u zelf heeft gedaan en controleer dat naderhand. Het klinkt wat cynisch en u heeft echt belangrijker dingen aan uw hoofd, maar soms worden allerlei zaken in rekening gebracht die u zelf geregeld heeft en waarvoor u niet hoeft te betalen.

Meestal zijn de kaarten vrij snel klaar, want elke drukker geeft daar voorrang aan. Verzamelen de adressen en schrijf de kaarten. Op het postkantoor zijn speciale rouwzegels te koop die op de kaart kunnen. Overigens is het al lang niet meer zo dat een rouwkaart alleen nog maar in grijs of zwart gemaakt wordt. Soms past kleur veel meer bij iemand. Laat u niet overrompelen en doe wat bij hem of haar paste. Vervolgens moet bepaald worden of er ook een rouwadvertentie moet worden geplaatst. Daarin wordt het overlijden natuurlijk aangekondigd, maar ook wanneer de plechtigheid is en wie daar bij aanwezig mogen zijn. Houdt u het besloten, maar wilt u wel kond doen van het sterven geef dat dan duidelijk aan.

Uitzoeken van kist

Als dit is geregeld, moet een kist worden uitgezocht. Vaak hebben uitvaartverzorgers hele boeken vol van goedkoop tot duur. Zoek weer eentje uit die bij de persoon in kwestie past, maar het is vanzelfsprekend ook belangrijk om het budget in de gaten te houden. Achteraf in financiële problemen komen is ook niet prettig. Vraag verzekering of vereniging hoeveel geld er beschikbaar is en kijk wat u zelf eventueel nog bij kunt passen. Een kist wordt vanzelfsprekend snel geleverd, zodat de overledene daar al vrij vlug zijn of haar laatste rustplaats in kan vinden. Overigens zijn er ook mensen die niet in een kist willen worden begraven, maar bijvoorbeeld in een laken. Bespreek dat met de uitvaartverzorger.

Graf huren of kopen

Als iemand begraven wil worden, moet een graf worden aangevraagd. Dezen zijn in bezit van de gemeente en moeten worden gehuurd of gekocht. Meestal regelt ook de uitvaartverzorger dit gedeelte, maar wie dat zelf wil doen zal contact op moeten nemen met de gemeente. Besloten moet dan worden of het om een enkel of dubbel graf gaat. In een enkel graf kan 1 persoon komen te liggen, in een dubbel 2 mensen. Vaak wordt een graf voor een langere periode (vanaf 15 jaar) gehuurd.

Regelen van de plechtigheid

Vervolgens moet de plechtigheid worden geregeld. U bent inmiddels wel al een dag of twee verder, want al deze bovengenoemde zaken kosten heel veel tijd. Als u met meerderen bent bespreek dan met elkaar hoe alles er uit gaat zien. Wordt het een uitvaart in de kerk of in een crematorium of andere openbare ruimte? Besloten of zo dat iedereen die dat wil er bij mag zijn. Wie gaat er wat zeggen? Mogen ook andere mensen spreken? Gaat u zelf spreken en er zijn anderen bij betrokken overleg dan met elkaar wat u wilt dat gezegd mag worden. De waarheid geweld aan doen is niet aan de orde. Vertel gewoon over de persoon in kwestie hoe zij of hij is geweest. Vertel ook vooral de leuke anekdotes en bespreek ook de wat minder goede kanten. Niet extreem vanzelfsprekend, maar ieder mens heeft zo zijn onhebbelijkheden waardoor ze juist zijn wie ze zijn. Laat dat niet achterwege. Zet dit verhaal wel op papier en oefen het een paar keer. Dat er emoties gepaard gaan met dergelijke zaken is logisch. Wees daar niet bang voor. Het is wel gemakkelijk om een achtervang te hebben als het echt niet gaat. En weet u van uzelf dat u dit niet aankunt, dan kunt u het toch ook gewoon laten? Bovendien zijn er ook professionals die het verhaal van de overledene willen vertellen. Zij gaan dan met u om tafel, schrijven alles op wat u weet te vertellen en maken daar een verhaal van. Ga op uw gevoel af in die zaak. Heeft u het idee dat er met die professional geen klik is, doe het dan niet. Het is een gevoelszaak en u moet wel door één deur kunnen. Ook moet muziek worden uitgezocht. Dat kan muziek zijn die bij de persoon in kwestie paste of iets dat meer het karakter van de plechtigheid draagt. Belangrijk is altijd wel om weer de overledene in gedachten te houden.

Bloemen

Vervolgens moeten bloemen besteld worden. Bepaal wat u wilt. De hele kist bedekt of ruimte voor allerlei boeketten? Zoek een kleur uit of geef het helemaal vrij. Zet ook op de rouwkaart wat u in dat geval wilt.
Is dit allemaal geregeld dan is de dag van de plechtigheid ook bijna aangebroken. Lees daarover meer in: De dag van de crematie of begrafenis