Terreur: fasen van angst, gemengde gevoelens en nieuwe hoop

Een terreurmisdaad of een aanslag is een verschrikkelijke gebeurtenis. Bij een aanslag sluipt er heel wat twijfel en angst in de maatschappij. Op het moment van een aanslag ontstaat er een logische reactie van angst en paniek. Komen er nog meer aanslagen? Zijn er veel slachtoffers? In een eerste fase primeert de angst. Na verloop van tijd ontstaan er gemengde gevoelens. Waarom hebben deze terroristen dit gedaan? Hebben we gefaald als maatschappij? Het medelijden is meestal van korte duur. Heel snel blijkt dat de daders bewust onschuldige slachtoffers wilden maken. Enkele weken of maanden na de aanslag verdwijnt geleidelijk de angst en twijfel. Het leven gaat verder en de hoop in een betere maatschappij neemt opnieuw de overhand, ook al is de terreurdreiging nooit echt ver weg.

Wat is terreur?

Het woord terreur is afkomstig van de Latijnse term ‘terror’, wat paniek betekent. Terreur kan men omschrijven als ernstig geweld zonder wettige grond, heel vaak met een politiek doel. Anno 2018 is er echter ook veel terreurgeweld met een religieus doel. Bij terreur vallen er vaak onschuldige burgerslachtoffers. Na een nieuwe terreurdaad wordt in de meeste gevallen de actie opgeëist door een bepaalde terreurgroepering. Bij een aanslag heeft de aanslagpleger vaak een politiek of ideologisch doel. Is er echter geen doel op een specifiek persoon, dan kan men spreken van een terreuraanslag.

Terreurdreiging maakt deel uit van de Westerse maatschappij

De Westerse wereld, en in het bijzonder ook de Lage Landen, zijn sinds 2015 opgeschrikt door religieuze aanslagen. De aanslagen in Parijs (Charlie Hebdo - centrum Parijs) en in Brussel brachten de terreuraanslagen heel dichtbij. Er vielen heel wat slachtoffers en telkens werden de aanslagen opgeëist door de Islamitische Staat (IS of Daesh). Mogelijke terreurdreiging zal onderdeel blijven van het maatschappelijk leven. Echter de hierbij gepaard gaande angstgevoelens mogen iemands leven niet gaan overheersen.

Terreurdaden of aanslagen met forse impact tekenen de Westerse maatschappij

Aanslag bij Charlie Hebdo (Parijs)

Op 7 januari 2015 pleegden moslimextremisten een dodelijke aanslag op de leden van het satirische weekblad Charlie Hebdo in hartje Parijs. Tijdens deze aanslag vielen er twaalf doden en elf gewonden.

Parijs

Op 13 november 2015 vonden er een serie geplande aanslagen plaats in hartje Parijs, onder meer dichtbij het Stade de France en tijdens een concert in de Parijse concertzaal ‘Bataclan’. Er vallen tijdens deze zeer bloedige aanslagen 130 doden. De aanslagen werden heel snel opgeëist door de Islamitische Staat.

Brussel en Zaventem

Op 22 maart 2016 vonden er terreuraanslagen plaats in het metrostation Maalbeek in Brussel en op de luchthaven van Zaventem (Brussels Airport). Er vielen 32 onschuldige slachtoffers en ongeveer 340 gewonden. De aanslagen werden eveneens opgeëist door IS.

Fase 1: angstgevoelens overheersen na terreur of een aanslag

Een aanslag is een vreselijke gebeurtenis. Je loopt vrolijk op de straat of je bent op een leuke activiteit, en plots ontploft er een bom of wordt er zonder gegronde redenen geschoten. Op dat moment staat de wereld even stil en ben je bang. Je bent bang voor het vervolg. Komen er nog meer aanslagen? Wie kan ik vertrouwen? Kom ik hier veilig weg? Het zijn op dat moment de vragen die door jouw hoofd spoken, maar waar je geen antwoord op zal krijgen. De tijd zal het uitwijzen of je de aanslag zal overleven. Tijdens de aanslag en de eerste uren en dagen erna, ben je bang. Je wil een dergelijke gebeurtenis nooit meer meemaken en je zoekt steun binnen je naaste familie- of vriendenkring. Angst is een slechte raadgever. Je moet de angst zo snel mogelijk overwinnen en je normale activiteiten weer opnemen. Rouwen mag en moet, maar het leven gaat verder en de angstgevoelens moeten geleidelijk verdwijnen. De eerste uren doe je er goed aan om je gevoelens te beschrijven aan je naasten, indien je ertoe in staat bent. Indien het verwerkingsproces te moeilijk is, dan kan je te rade gaan bij een psycholoog. Deze experten weten perfect hoe ze personen met zulke traumatische ervaringen moeten begeleiden. Niet alleen het slachtoffer heeft angst, maar ook de maatschappij is doordrongen van angstgevoelens na een bloedige en onschuldige aanslag.

Fase 2: gemengde gevoelens na de angst

Vergeten doe je een dergelijke gebeurtenis nooit, maar geleidelijk aan kan deze traumatische ervaring een plaats krijgen in je leven. Dit gaat steeds gepaard met gemengde gevoelens. Waarom liep ik op dat moment op die bewuste plaats? Heb ik iets verkeerd gedaan dat ik een van de gewonden ben? Hebben wij gefaald als maatschappij door bepaalde groepen uit te sluiten? Al deze vragen spoken door je hoofd maar een echt antwoord krijg je er niet op. Er zijn gemengde gevoelens van pure haat en geleidelijk aan ook de zoektocht naar het waarom van deze vreselijke daden. De feiten zijn wat ze zijn en daar valt niets aan goed te praten. Aanslagen zijn een laffe daad en dit mag de westerse maatschappij nooit tolereren. De zoektocht naar redenen van een aanslag is wel iets dat onderzocht moet worden. Het kan helpen bij het vaststellen van de motieven, en vervolgens bij de bestrijding van aanslagen in de toekomst.

Fase 3: Nieuwe hoop in de toekomst en het geloof in de maatschappij

Afhankelijk van de traumatische ervaring krijg je na verloop van tijd weer zin in het leven. Een terreurdaad vergeet je echter nooit. Toch zal je weer de kracht vinden om je leven in handen te nemen. De veerkracht van de mens is immers groot en het iedereen moet verder met zijn leven. Nieuwe hoop en geloof in de medemens maken het mogelijk om weer uit het diepe dal te kruipen. Een positieve ingesteldheid is eveneens belangrijk om de negatieve ervaringen die je hebt meegemaakt, te kunnen vergeten.