Hoe ziet de verzorgingsstaat van Nederland eruit?
Je hangt niet alleen af van je familie als je hulp nodig hebt. Nederland is een verzorgingsstaat, met uitkeringen en bijstand als je zelf geen inkomen hebt.
Basis
Je kunt de economie in Nederland verdelen in twee sectoren: de particuliere (geregeld door mensen zelf) en de collectieve (geregeld door de overheid), die samen een gemengde economische orde vormen. In de particuliere sector bestaat een vrije ondernemingsgewijze productie, waar eigenaren bepalen welke nieuwe producten er op de markt worden gebracht en hoe de reclamecampagne eruit moet zien. Ze kunnen daarbij veel vrije beslissingen maken. In de collectieve sector vallen onder anderen uitkeringen, gezondheidszorg, onderwijs en wetgeving rond arbeidsomstandigheden en milieu.
Uitwerking
De overheid subsidieert oa welzijnsvoorzieningen (zoals onderwijs en gezondheidszorg), omdat ze belangrijk zijn voor het welzijn van de burgers. Ze betalen het grotendeels van belastinggeld. Maar omdat iets gefinancieert wordt door de overheid betekent het nog niet dat het gratis is als je er gebruikt van maakt. Soms moet je een klein bedrag betalen. Dit noemen we een profijtbeginsel. Het wordt deels betaald door de overheid en deels door degene die er gebruik van maakt.
Toepassing
In Nederland hebben wij een uitgebreid stelsel van sociale zekerheid. Daardoor krijg je wel inkomen als je daar zelf niet voor kunt zorgen. De mensen worden verdeeld in de actieven (de mensen die werken) en de niet-actieven (de mensen die niet kunnen werken), waarbij een deel van het salaris van de actieven wordt gebruikt om de niet-actieven te onderhouden.
Er zijn drie soorten uitkeringen:
Werknemersverzekeringen | Volksverzekeringen | Sociale vorzieningen |
Voor mensen met een arbeidsverleden, door werknemers | Voor iedereen, door werknemers | Voor iedereen die het echt nodig heeft en niets anders heeft, door iedereen die belasting betaald |
Werkeloosheid (NWW, Nieuwe WerkeloosheidsWet), arbeidsongeschiktheid (WIA, Wet werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen) | Persioen (AOW, Algemene OuderdomsWet), kinderbijslag | Bijstand (WWB) |
Equivalentiebeginsel (uitkering naar arbeidsverleden) | Solidariteitsbeginsel (premie naar draagkracht) | Behoeftebeginsel (voorziening naar sociaal minimum, dus waar je minimaal van kunt leven) |
Debat
De overheid houdt zich ook bezig met de kwantiteit en de kwaliteit van het werk. Als meer mensen (kwantiteit) kunnen werken, is de verzorgingsstaat veel beter te betalen. De overheid is ook voor een goede situatie (kwaliteit) op de werkplek. Wat de kwaliteit betreft spelen twee groepen een belangrijke rol: de overheid die elk jaar een minimumloon instelt, en sociale partners die jaarlijks de cao's vaststellen. Die cao's moeten wel eerst goedgekeurd worden door de overheid, anders gelden ze niet.