Wat is een natte redding?

Als je zelf niet in het water hoeft om iemand te redden, noemt men dat een droge redding. Wanneer er sprake is van een zichtbare drenkeling binnen bereik, proberen lifeguards de drenkeling namelijk altijd naar de kant te krijgen met de beschikbare hulp- en reddingsmiddelen. Dit is namelijk het meest veilig omdat er dan geen lijfelijk contact is met de drenkeling. (hij kan jou in paniek onder water trekken). Pas als 'droog redden' niet mogelijk is, kies je ervoor te water te gaan. Dit noemt men een natte redding. Ook hier moet je denken aan je eigen veiligheid. Als het even mogelijk is, maak je geen lijfelijk contact met de drenkeling. Gebruik de hulp- en reddingsmiddelen die beschikbaar zijn.

Het belang van zwemmend redden

De cijfers liegen er niet om. Elk jaar verdrinken er in Nederland zo'n 500 mensen. Voor een waterrijk land waar veel aandacht wordt besteed aan het leren zwemmen (zwem ABC), zijn deze cijfers zorgwekkend. Kennelijk zijn er in ons land nog te veel mensen, die ondanks dat, niet of nauwelijks kunnen zwemmen. In veel gevallen zijn dit allochtonen. In een zwembad moeten zij extra in de gaten worden gehouden omdat ze de zwemkunst vaak minder goed beheersen dan de Nederlanders.
Het personeel in een zwembad moet gekwalificeerd zijn en waar nodig mensen uit het water kunnen redden. Je mag tegenwoordig ook niet 'zomaar' toezicht houden, maar moet eerst een opleiding volgen, waarbij je vaardigheden leert om mensen te kunnen redden. Daarbij is er in elk zwembad een toezicht- en calamiteitenplan, waarin precies staat wat je moet doen bij een bijna verdrinking. Voordat je te water gaat, moet je namelijk altijd iemand (je collega's) inseinen, zodat de hulpdiensten gewaarschuwd kunnen worden en snel ter plekke kunnen zijn.

Natte reddingen en soorten drenkelingen

Natte reddingen van drenkelingen in zwembaden zijn onder te verdelen in verschillende categorieën:

1. Zichtbare drenkeling aan het wateroppervlak, buiten bereik van de kant, die hulp nodig heeft, maar niet in paniek is.
2. Zichtbare drenkeling aan het wateroppervlak, buiten bereik van de kant, die hulp nodig heeft en in paniek is.
3. Niet of slecht zichtbare drenkeling die onder water is verdwenen.
4. Drenkelingen die gewond zijn geraakt na een ongeval in het zwembad

Bij de eerste twee categorieën kun je nog de overweging maken tussen een natte redding met hulp- of reddingsmiddel of een natte redding zonder reddingsmiddelen. Wanneer de drenkeling onwel is geworden en hij niet zelfstandig op de kant kan komen, kun je naar hem toe zwemmen met een band of mat. Deze kan de drenkeling vastpakken, waarna jij hem al zwemmend aan de kant brengt. Let er wel op dat de drenkeling jou niet (in paniek) kan vastpakken. Op de opleiding voor lifeguard heb je, als het goed is, allerlei bevrijdingsgrepen geleerd, maar het is niet leuk deze te moeten gebruiken. Bovendien zou je zelf ook in paniek kunnen raken, als een drenkeling jou omklemt en onder water trekt.
Wanneer je ervoor kiest, iemand zonder hulp- of reddingsmiddelen te redden, spreek je hem eerst geruststellend toe en vertel je hem wat je gaat doen. Er zijn een flink aantal vervoersgrepen waarin je de drenkeling naar de kant kunt vervoeren. Het is de kunst, de drenkeling zo vast te pakken, dat hij stabiel ligt en jij hem veilig naar de kant kunt vervoeren. Belangrijk is dat je gedurende de hele redding contact blijft houden met de drenkeling. Hoe minder hij in paniek is, hoe meer hij zal meewerken, zodat jij hem op de goede manier aan de kant kunt brengen.

Iemand uit het water redden vraagt om deskundigheid

Wanneer je iemand, die dreigt te verdrinken vanaf de bodem naar boven moet halen, moet je snel kunnen handelen. Je weet immers niet hoe lang iemand daar al ligt. Gelukkig is het beleid van de meeste zwembaden erop gericht, deze situatie te voorkomen. Dit doet men, door goed opgeleide lifeguards aan het bad te zetten, die de hen toebedeelde zone voortdurend in de gaten houden. Verdrinken kan echter snel gebeuren en gaat doorgaans geluidloos. Vooral bij grote drukte is het gevaar aanwezig, een zwemmer zomaar 'kwijt te raken'.

Lifeguards die een natte redding aangaan moeten dan ook de volgende items beheersen

• met een kopsprong te water gaan
• een fors eind onder water zwemmen
• zich onder water kunnen oriënteren en onder water zoeken
• met een schredesprong te water gaan (je hoofd gaat daarbij niet onder water)
• snel met een borstslag (polocrawl of schoolslag) kunnen zwemmen
• weten hoe je een drenkeling benadert
• met een hoekduik naar het diepste deel van het bassin duiken
• onder water naar een drenkeling zoeken en deze boven halen
• goed watertrappen
• een drenkeling snel naar en op de kant brengen.

Het snel naar de kant brengen van een drenkeling gaat met stevig rugzwemmen met de drenkeling in een vervoersgreep. Dit vraagt om het toepassen van de juiste vervoersgreep. Welke vervoersgreep je gebruikt, hangt o.a. af van of de drenkeling bij bewustzijn is en of hij al dan niet in paniek is.

Slachtoffers van een ongeval

Een aparte categorie drenkelingen zijn mensen die gewond zijn geraakt na een ongeval in het zwembad. Denk daarbij aan mensen die in ondiep water zijn gedoken en daarbij hun nek hebben gebroken. Of kinderen die achter elkaar van de glijbaan zijn afgegleden en op elkaar in het plonsbad terecht zijn gekomen. Ook gebeuren er regelmatig ongelukken bij onjuist gebruik van de springplank of komt iemand vanaf de springplank op een zwemmer terecht, die in het landingsgebied zwemt.
Wanneer er sprake is van rug- of nekletsel, kun je iemand niet 'zomaar' aan de kant halen. In dat geval kan er namelijk nog meer (onherstelbare) schade ontstaan. Het is dus zaak de drenkeling als nodig, stabiel om te draaien (hij kan bij bewustzijn zijn, maar zich door het ontstane letsel, niet meer kunnen bewegen). De rug en de nek van het slachtoffer moeten gefixeerd worden, daar iedere beweging de schade nog groter kan maken en zelfs fataal kan zijn. Er zijn een aantal technieken, bestaande uit grepen waarmee je de rug en de nek van het slachtoffer stabiel kunt houden. Vaak wordt er in het water gewacht op de toesnelde hulpdiensten. Soms kan een wervelplank worden gebruikt om het slachtoffer alvast op de kant te brengen, al mag dit alleen door gekwalificeerd personeel gebeuren. Ook moeten er voldoende lifeguards in het bad aanwezig zijn, daar er vier nodig zijn om dit op een goede manier te kunnen doen.

Conclusie

Iemand uit het water redden is niet gemakkelijk. Het beste is als dit gebeurt door goed opgeleide lifeguards, die toezicht houden in een zwembad. Het diploma voor zwemmend redden is een must, een EHBO diploma is welkom. Hoe meer mensen deze technieken beheersen, hoe minder verdrinkingsdoden er te betreuren zullen zijn. Verstand van zaken is daarbij onontbeerlijk.
Natuurlijk is voorkomen beter dan genezen. Goed zwemonderwijs aan alle lagen van de bevolking, is daarom heel belangrijk. En verantwoord te water gaan, een goede tweede. Spring bijvoorbeeld niet in diep water als je geen diploma hebt.