Bosch - verdwenen Waddeneiland bij Schiermonnikoog

Enkele eeuwen geleden was de rij Waddeneilanden een aantal eilanden rijker. Tot in de late Middeleeuwen lag voor de kust van Groningen, tussen Schiermonnikoog en Rottumeroog, het eiland Bosch. Met de Allerheiligenvloed van 1 november 1570, de ergste watersnood ramp uit de Nederlandse geschiedenis, verdween het eilandje goeddeels in de golven. In 2005 ligt de oostelijke punt van Schiermonnikoog op de locatie van de westelijke kant van het voormalige eiland Bosch.

Het overspoelde eiland Bosch

• Allerheiligenvloed en het verdwenen eiland
• Volle maan voor Waddeneiland Bosch
• Schiermonnikoog
• Piraten
• Kapersbrief
• 'Stormvloed' van Ynske Penning

Allerheiligenvloed en het verdwenen eiland

Het eiland Bosch overleefde de stormvloed van 1570 niet. De duinenrij was weggeslagen en het eiland werd speelbal van wind en water. De zandplaat zakte langzaam in de zee. Een kleine eeuw later was het van de kaart geveegd. Op de plek van Bosch ligt nu ongeveer de zandplaat Simonszand.

Oliebult

Bosch werd ook wel Oliebult genoemd naar een Spaans olieschip dat er in de 19e eeuw verging.

Volle maan voor Waddeneiland Bosch

Een team van geologen, historici, archeologen, biologen, museummedewerkers en jutters maakte een studie van het eiland Bosch. Om te weten te komen wat het voor een eiland was, door wie het werd bewoond en gebruikt en of het nu wel of geen pirateneiland was werd op gezette tijden onderzoek verricht. Dat is lang niet gemakkelijk in het waddengebied. Ze moesten rekening houden met eb en vloed waardoor er maar een paar uur overbleef om een locatie te onderzoeken.

Wadarcheologen

De beste tijd om naar interessante lagen te zoeken is na volle maan of nieuwe maan en het liefst na een storm. Als al deze ingrediënten bij elkaar kwamen ging de wadarcheoloog op zoek naar Bosch.

Schiermonnikoog

Onderzoekers vonden niet veel, maar wel wat: overblijfselen van eerdere bewoning onder de duinen van Schiermonnikoog. De restanten dateren uit de 16e eeuw. Deze overblijfselen werden met een grondradar ontdekt.

Piraten

De tekenen wijzen erop dat Bosch nauwelijks bewoond werd. Waarschijnlijk werd het voornamelijk gebruikt om vee te laten grazen. Het eiland is in handen geweest van het klooster van Aduard, van verschillende rijke Groningse families en van Karel V. Onderzoek wijst ook op een rol in de piraterij. Het eiland lag aan een drukbevaren handelsroute en met enige regelmaat strandde er een schip, slachtoffer van de elementen of van misleidende strandrovers.

Kapersbrief

Het onderzoek in 2006 van het multidisciplinaire team mondde uit in een expositie in openluchtmuseum Het Hoogeland in Warffum. Daar was 16e eeuws kaartmateriaal te zien waaruit valt af te lezen hoe het eilandje eruit zag. Via een kapersbrief van de toenmalige vorst aan een kapitein konden we lezen over de piratenpraktijken in het waddengebied en een kopie van een gekloofde piratenschedel liet zien dat het slecht kon aflopen met een strandrover.

'Stormvloed' van Ynske Penning

Bosch ten tijde van de Allerheiligenvloed is het decor van een spannende liefdesgeschiedenis waar Ynske Penning en roman over schreef. Uitgeverij Noordboek presenteerde het eerste exemplaar bij de opening van de tentoonstelling in 2007. Het boek heet ‘Stormvloed.’

Over Stormvloed

De spectaculaire ondergang van het Waddeneiland Bosch in het begin van de 80-Jarige oorlog. Tijdens de renovatie van een oud pand in de binnenstad van Groningen worden twee eeuwenoude dagboeken gevonden, samen met een geheimzinnige brief. De schrijfster van de brief bevindt zich op 1 november 1570 op het Waddeneiland Bosch, terwijl een orkaan met veel geweld om haar blokhut raast...
Stormvloed: de spectaculaire ondergang van het Waddeneiland Bosch in het begin van de 80-jarige oorlog

• Auteur Y. Penning
• Uitgever Kok, 2007
• ISBN 9033005662, 9789033005664

Lees verder

• Restoration Island - Eiland van kapitein Bligh en de Bounty
• Waddeneiland Ameland is de maat
• Bevende Berg - Tijdelijk vulkanisch eiland bij Pakistan
• Paaseiland – het eiland met de Moai-beelden
• Rømø – Deens Waddeneiland in werelderfgoed Waddenzee