Hoe gaat het? Goed is vaak een leugen

Op de vraag "Hoe gaat het met je?" wordt bijna nooit geantwoord "slecht". Waarom lijkt het alsof mensen nooit durven zeggen dat het slecht met ze gaat? Is het angst, overheerst het gevoel van desinteresse, en zijn deze gevoelens terecht? Is het antwoord "goed" gewoon een makkelijke uitweg? Misschien nog belangrijker: hoe krijg je iemand toch zo ver om te vertellen wat er dwars zit?

De vraag is te algemeen

De vraag "Hoe gaat het?" is uitgegroeid tot een gewoonte. Het is een standaard vraag, en het wordt geassocieerd met beleefdheid. Als je aan iemand vraagt hoe het gaat wil je overkomen als geïnteresseerd, sociaal en betrokken. De vraagstellers zijn maar zelden echt geïnteresseerd en betrokken. Het antwoord op deze vraag is ook erg standaard, en een gewoonte. Iedereen verwacht dat je "goed" antwoordt. Als je "slecht" zegt, schrikken mensen vaak. Het antwoord is erg onverwacht. Als je iemand zegt dat het slecht gaat, worden mensen vaak afstandelijk.

Persoonlijke belevenis

Het stellen van deze vraag is net zo’n gewoonte geworden als het geven van het standaard antwoord. Het standaard antwoord geven is makkelijk en simpel. Je kunt dan snel veranderen van onderwerp en het over leuke dingen hebben. Bovendien voorkom je dat andere mensen zich met jou gaan bemoeien op een ongewenste manier. Als je toegeeft dat het slecht met je gaat, stel je je heel kwetsbaar op. Ten eerste verlies je makkelijker de controle over je emoties. Daar zit je de meeste gevallen niet op te wachten.

Reactie van omstanders

Ten tweede kan de reactie van andere mensen een negatieve invloed op je hebben. Daarom is het zelfs soms een goede eigenschap om te zeggen dat het goed met je gaat, zelfs in het geval waarin dit niet zo is. Wanneer je zegt dat het slecht met je gaat, zullen mensen je vaak troost bieden. Veel mensen proberen je ellende te relativeren, of te denigreren, om te zorgen dat je er niet in blijft hangen. Dit is heel slecht voor je herstellingsproces: je krijgt het gevoel dat je je aanstelt, waardoor je je nog slechter gaat voelen. Je zal sneller behandeld worden als de "zielepoot". Je wordt als zwak beschouwd en je wordt onderschat. Mensen denken dat je door je situatie tot minder in staat bent, minder taken kunt verrichten, etc. Reacties zoals "laat haar maar met rust, ze heeft het zo lastig" zijn slecht voor je zelfvertrouwen.

Het is voor omstanders vaak heel lastig om begrip te tonen voor de slechte situatie van een ander. Dit komt omdat de omstanders vaak geen idee hebben hoe het probleem precies in elkaar steekt, wat jouw positie in dat probleem is en welke emotionele gevolgen dit voor je heeft. Dit komt ook omdat iedereen anders reageert op negatieve zaken in zijn of haar omgeving. Als het niet snel weer goed met je gaat, gaan mensen zich aan je irriteren. Dit kan zelfs het geval zijn bij mensen die je normaal gesproken gewoon als goeie vriend of vriendin beschouwd. Ze drijven spot met jouw problemen en doen alsof het niks is. Zijn zulke personen dan nog vrienden? Het klinkt misschien gek, maar soms het is verstandig om op deze vraag "ja" te antwoorden. Deze vriend of vriendin snapt jouw probleem gewoon niet, en dit kun je hem of haar eigenlijk niet kwalijk nemen. Ieder mens is anders, ieder mens reageert anders op situaties. Jouw reactie op een bepaalde situatie is niet begrijpelijk voor mensen die nooit in die situatie gezeten hebben en voor mensen die slecht zijn in het inbeelden van andermans emoties. Dit is natuurlijk geen excuus om dit gedrag goed te praten, want het is gewoon onbeschoft. Je tolerantie wordt hier erg op de proef gesteld, zeker omdat dit soort spottende reacties van "vrienden" slecht te verdragen zijn boven op andere problemen die al de overhand in je leven hebben.

Wat kun je doen als je ziet dat iemand liegt over zijn of haar situatie?

Het feit dat je kan zien dat het slecht met iemand gaat, betekent niet altijd dat je het recht hebt om te weten waarom het slecht met iemand gaat. Als mensen zeggen dat het goed gaat, terwijl dit niet het geval is, is dit eigenlijk gewoon simpelweg een beleefde manier om te zeggen dat ze geen antwoord willen geven op je vraag. Dit komt meestal omdat ze vinden dat het je niks aangaat, of omdat ze vinden dat je toch niet kunt helpen.

Er heerst een idee in deze maatschappij dat mensen zelfstandig moeten zijn of worden. Elk mens krijgt te maken met moeilijkheden. Moeilijkheden worden als kansen gezien om sterker en wijzer te worden. Mensen hebben vaak het gevoel dat je zelf uit die put moet klimmen. Dit moet uiteindelijk ook, maar omstanders kunnen op zijn minst een blijk van medeleven geven. Een knuffel of een luisterend oor doet vaak al wonderen.

Soms willen mensen niet vertellen dat het slecht met ze gaat, omdat ze niet het idee hebben dat jij goed genoeg kan luisteren. Kijk eens bij jezelf, kom je over alsof je volledige aandacht toont? Ben je niet ondertussen naar buiten aan het kijken, ben je niet tussendoor op je telefoon aan het spelen of heb je een oortje met muziek in? "Hoe gaat het met je?" is zo'n algemene vraag geworden, dat het niet altijd vanzelfsprekend is dat je echt geïnteresseerd bent in het antwoord. Niemand zal zijn leed op tafel gooien als de omgeving niet overkomt als veilig, beschermd en meelevend. Als het om een goede vriend of vriendin gaat, kun je proberen om door te vragen. Probeer een stapje terug te nemen, en een specifieke vraag te stellen naar het antwoord dat je op dat moment écht wilt weten: kun je er niet over praten of wil je er niet over praten?

Er is nog hoop

Natuurlijk zijn er mensen die wel echt betrokken willen zijn en iemand willen steunen die in de problemen zit. Hoe herken je dit soort mensen? Dat is een hele lastige vraag. Het is makkelijker om jezelf kwetsbaar op te stellen bij mensen die je vertrouwd. Je moet het gevoel hebben dat de informatie die jij verstrekt niet misbruikt of doorverteld wordt. Waar vind je zo'n veilige omgeving? Als je mensen kent, die je vertrouwd en waar je goed mee kunt praten, is het makkelijker. Als je zo iemand niet kent, wil dit niet perse zeggen dat je geen vrienden hebt. Niet iedereen die jouw vriend of vriendin is, is in staat jou op dat moment te helpen. Dit is helaas bij veel mensen het geval. Het is af te raden om praat-personen te zoeken op sociale instanties, zoals een random klasgenoot of collega. De meeste mensen zijn niet in staat te begrijpen hoe belangrijk het voor jou is, dat informatie niet doorverteld wordt. Vaak zeggen mensen wel dat ze niets doorvertellen en doen ze het toch. Vaak wordt als optie een vertrouwenspersoon genoemd. Vertrouwenspersonen komen vaak erg onpersoonlijk over. Ze maken per dag heel veel gevalletjes mee en je wordt snel een nummer. Vaak houden ze dossiers bij en dit geeft vaak geen fijn gevoel. (Bovendien: wil je wel dat deze informatie op papier komt?)

Je kunt je steun ook zoeken op plaatsen waar jij volledig anoniem en onbekend bent, bijvoorbeeld het internet. Niemand kan jouw informatie doorvertellen, want niemand weet wie jij bent en niemand heeft (intensief) contact met jouw kennissen. Houd er rekening mee dat je al je gegevens afschermt (naam, achternaam, woonplaats, etc.) en dat je nooit volledig anoniem bent. Via je IP-adres kan de politie altijd achterhalen wie je bent en waar je woont. Dit is in de meeste gevallen alleen een probleem als jouw dip over illegale zaken gaat. Houd er ook rekening mee dat jouw posts waarschijnlijk nooit van het internet verwijderd worden. Je kunt veel op internet plaatsen, maar je krijgt het er nooit meer helemaal af. Er worden vaak back-ups gemaakt, artikelen worden soms verspreid als bron, etc. Als je zorgt dat je geen persoonlijke informatie weggeeft geeft dit meestal weinig moeilijkheden.