Hoe voer je een goed gesprek met je kind?

Alle ouders voeren gesprekken met hun kind. Met het ene kind loopt dat makkelijker dan met het andere kind. Vaak zijn de gesprekken wat oppervlakkig. Al praten we met ons kind, we weten toch nog niet altijd wat er in hem of haar omgaat. En de gesprekken zijn nogal eens korter dan we zouden wensen. Hoe komt dat, en wat kunnen we daaraan doen? Een gesprek met je kind kan waardevolle inzichten opleveren over hoe je kind denkt. Daardoor versterkt de band met je kind, dus alleszins de moeite waard om na te gaan hoe je een goed gesprek kunt voeren met je kind.

Hoe komt het dat de gesprekken soms korter zijn dan we wensen?

Het onderwerp van gesprek

Waar praat je over met je kind? Ouders praten vaak over school, over pesten, huiswerk en gezondheid. Deze onderwerpen komen voort uit zorg. Gaat het wel goed met mijn kind op school? Komt mijn kind op school wel goed tot zijn recht? Wordt het gepest? Komt mijn kind wel goed mee? Heeft mijn kind het te warm, te koud, wordt het verkouden of is het te moe? Als je je gesprekken met je kind eens goed onder de loep neemt, blijkt het onderwerp meer dan eens ingegeven te worden door je eigen zorg en belangstelling. Voor kinderen zijn deze onderwerpen niet altijd interessant.

Kenmerken van de communicatie van kinderen

Vooral voor jonge kinderen is de wereld nog magisch. Alles kan in hun fantasie en fantasie en werkelijkheid kunnen vloeiend in elkaar overgaan. Volwassenen spreken dan vaak over liegen, onwaarheid of onbetrouwbaar zijn, voor kinderen is fantasie voor hen realiteit. Daarnaast willen kinderen graag voldoen aan de wensen van de ouder. Daarom geven ze vaak een antwoord waarvan ze denken dat de volwassene het graag wil horen. Een sociaal wenselijk antwoord dus. Een ander kenmerk is, dat kinderen tot een jaar of 10 nog niet goed hun gedachten onder woorden kunnen brengen. Ze voelen en ervaren de situatie en begrijpen de situatie ook vaak goed, maar het verwoorden ervan is nog moeilijk.

Valkuilen

Als ouders hebben we de neiging om meteen te reageren als ons kind iets vertelt. We geven onze mening en proberen er zo een opvoedkundig moment van te maken. Als we denken dat er iets niet klopt in het verhaal, staan we vaak klaar met een ontkenning. Of we vertellen meteen dat het allemaal wel meevalt. Ook het tegenovergestelde gebeurt: als het kind iets naars vertelt willen we het te snel zelf wel even gaan oplossen. Het kind niet de tijd geven om rustig uit te praten is dus ook een valkuil. Het gesprek wordt ook belemmerd als de tv of de radio aanstaat, omdat de aandacht van kind of ouder snel is afgedwaald.

Hoe het een goed gesprek wordt

Rust en tijd

Van belang is natuurlijk een rustige omgeving. Even niet gestoord worden, zelfs niet door je telefoon. Laat je kind blijken dat je tijd en aandacht hebt. Niet alleen door het te zeggen, maar vooral ook door het uit te stralen. Rust in je lichaamshouding en in de toon van je stem.

Veel kinderen vinden het prettig om tijdens het praten iets te doen. Samen knutselen, fietsen, of tijdens een autoritje bieden spontane momenten voor een goed gesprek. Je bent dan minder nadrukkelijk samen aan het praten en minder direct op het kind gericht. Dat is voor kinderen niet zo beladen.

Wees duidelijk

Je kind weet niet altijd waar het gesprek voor bedoeld is. Geef dat van te voren duidelijk aan.
Als je zegt: 'Ik ben benieuwd wat je ervan vindt, wat jouw mening is, dus er is geen goed of fout antwoord', voorkom je een sociaal wenselijk antwoord.

Andere mogelijkheden: 'Ik ben benieuwd hoe je (de school, de sport, het uitje) vindt'. Of: 'Ik wil graag precies weten wat er echt gebeurd is'. Dit kan voorkomen dat de fantasie de overhand gaat nemen.

Echte interesse

Toon je kind dat je echt geïnteresseerd bent in het verhaal. Dat doe je bijvoorbeeld door:

• Je kind aan te kijken. Pas op voor staren, dat geeft juist een onveilig gevoel.
• Let op je hoogte. Je kunt op je hurken gaan zitten of in ieder geval op een stoel. Toorn niet hoog boven je kind uit. Dat kan heel imponerend overkomen.
• Geef je kind de tijd om uit te praten. Reageer niet te snel, maar laat het rustig gevoelens onder woorden brengen.
• Moedig aan. Dat kan door te knikken met je hoofd of door 'hm hm' te zeggen.
• Probeer door te vragen. Dat kan door een woord uit de zin van een kind te herhalen. Bijvoorbeeld: 'En toen was ik heel boos.' Herhaal dan: 'Boos?' Je kind zal dan verder vertellen over het boze gevoel.
• Stel open vragen, maar niet te breed. Dus geen vragen waar je kind met 'ja' of 'nee' op kan antwoorden.
• Geen vragen als: 'Hoe was het op de training?' Wat wel kan: 'Wat deden jullie tijdens de warming-up?'

Toon respect

Het tonen van respect doe je door ervan uit te gaan dat je kind de waarheid spreekt. Al lijken de feiten volgens jou niet te kloppen, je kind vertelt zijn of haar eigen waarheid. Je kind mag ook een eigen mening en een eigen standpunt hebben. Neem je kind daarin serieus. Als je bezwaar hebt tegen dat standpunt, kun je wel aangeven dat jij er anders over denkt en daar de reden van uitleggen.

Een moeilijk gesprek

In sommige gevallen moet je een moeilijk of minder plezierig gesprek voeren. Daar kunnen kinderen emotioneel van worden of spanning door ervaren. Als je dat merkt, is het goed om je kind na het gesprek de spanning af te laten reageren. Laat je kind even flink bewegen, lekker op de trampoline, samen even voetballen of een ander balspel spelen.

Of soms maar even niet

Kinderen hebben niet altijd zin om te praten. Het ene kind vindt het heerlijk om na schooltijd hele verhalen te vertellen over alles wat het die dag meegemaakt heeft, het andere kind wil na schooltijd helemaal niet meer over school praten. Soms komt het later, bijvoorbeeld bij het naar bed gaan. En soms helemaal niet. Probeer ook dat te respecteren. Zelf heb je ook niet altijd zin om over bepaalde onderwerpen in gesprek te gaan.

Waardevolle inzichten

Door de tips in te zetten bij het voeren van gesprekken met je kind, kunnen de inzichten en meningen van je kind je soms verbazen. Je merkt waar ze over doordenken, hoe ze naar dingen kijken en je leert daardoor je kind veel beter kennen. Dat is niet alleen geweldig leuk en waardevol, het geeft vaak ook handige aanknopingspunten om zaken in de opvoeding handiger te laten verlopen!