Datajournalistiek en de rol van data in nieuws

Datajournalistiek is een combinatie van traditionele journalistiek en wetenschap. Bij wetenschap gaat het om het analyseren van vaak grote hoeveelheden gegevens of ‘data’ die dienen als bron voor het journalistiek werk. De journalist is niet alleen schrijver van een artikel, maar analyseert ook de data met de benodigde hulpmiddelen. Vaak zijn deze hulpmiddelen in de vorm van computerprogramma’s waarmee statistische analyses worden gedaan. De taak van de journalist is daarbij ook om de gegevens zo aantrekkelijk mogelijk te presenteren voor de lezer.

Data

Doordat wij steeds meer digitaal doen zijn er ook steeds meer gegevens of data beschikbaar. Wij zijn allemaal producenten van gegevens bij alle activiteiten die wij online hebben. Hierbij gaat het niet alleen om de berichten die wij op sociale mediakanalen publiceren, maar ook om ons surfgedrag. Zoektermen die we gebruiken in zoekmachines worden bijvoorbeeld vaak opgeslagen, maar ook locaties worden regelmatig geregistreerd. Veel van de gegevens of data die wij met zijn allen produceren kunnen worden gebruikt om informatie uit te halen. Ook zijn er steeds meer overheidsorganisaties die hun gegevens openbaar maken. Deze voor iedereen toegankelijke gegevens worden ‘open data’ genoemd. De enorme hoeveelheden aan data wordt ook wel 'big data' genoemd.

Datajournalistiek

Door journalisten worden de beschikbare databases, gepubliceerd door overheden of gecreëerd door grote groepen mensen, steeds vaker gebruikt als bron bij het schrijven van een artikel. Een datajournalist is in staat om niet alleen het artikel te schrijven, maar ook de grote hoeveelheid gegevens te analyseren en te visualiseren. Vaak worden programma's gebruikt waarmee statistische analyses kunnen worden gedaan, en waarmee visualisaties, waaronder verschillende grafieken en tabellen, kunnen worden ontworpen. Omdat er steeds meer data(bases) openbaar beschikbaar zijn, zijn er ook steeds meer journalisten nodig die in staat zijn om ze te analyseren.

Illustratie van de rol van datajournalistiek

Om de rol van data in journalistiek te illustreren worden twee voorbeelden van nieuwsberichten over een verkiezing gebruikt. Bij verkiezingen wordt er aanzienlijk gebruik gemaakt van grote databases in nieuwsberichten. Zo wordt voorafgaand aan de verkiezing vaak gebruik gemaakt van socialemediakanalen waarop wordt gesproken over politieke partijen of kandidaten. Daarnaast wordt er om de uitslag van de verkiezing te visualiseren enorme databases met de verkiezingsuitslag gebruikt.

De Amerikaanse verkiezingen en data van Twitter

Twitter is erg vaak gebruikt als databron in nieuwsberichten over de Amerikaanse verkiezingen tussen Trump en Clinton. Er zijn daarbij analyses gedaan over het voorkomen van beide namen in tweets en ook in welke context de namen werden gebruikt. Deze analyses dienden daarmee vaak als een voorspelling voor de verkiezingsuitslag. Een voorbeeld van een artikel waarin analyses van Twitterdata zijn gebruikt is het artikel 'Who won the presidential debate on Twitter?'.

De Nederlandse verkiezingen en open data

Een voorbeeld van het gebruik van open data is de data van de verkiezingsuitslagen in Nederland. De uitslag van de verkiezingen wordt geanalyseerd en gepresenteerd op de Nederlandse kaart. Een eigenschap van deze visualisatie is dat het een interactieve visualisatie is: als lezer van het bericht kun je zelf op de gebieden klikken waarvan je de verkiezingsuitslag wilt weten. Dit interactieve element wordt gebruikt om een artikel zo aantrekkelijk mogelijk te maken voor de lezer.