Hoor- vs Luistervaardigheden

Wanneer iemand zegt: "Ik hoor wat je zegt" in plaats van, "Ik luister naar wat je zegt", lijkt dit op hetzelfde neer te komen. In werkelijkheid is er echter een groot verschil tussen horen en luisteren. Horen doen we automatisch zonder inspanningen te moeten leveren terwijl luisteren een actieve concentratie vereist.

Verschil tussen horen en luisteren

Horen

Horen is de actie waarbij geluid wordt waargenomen door het gehoororgaan, waarbij weinig tot geen concentratie is vereist. Horen vraagt weinig inspanning als je met je gedachten ergens anders bent of je bent bezig met een andere taak terwijl de andere persoon iets zegt tegen jou. In dit geval zijn de woorden wel gehoord maar waarschijnlijk niet begrepen. Horen kunnen we dan ook omschrijven als een passief proces.

We ervaren het fysieke vermogen van horen op elk moment van de dag. Bijvoorbeeld: het geluid van pratende mensen, het geluid van koken in de keuken, het geluid van de televisie kortom elk geluid dat zich thuis kan voordoen. Ook tijdens het werk worden we hiermee onbewust geconfronteerd, afhankelijk van het werk dat je doet. Op weg naar je werk zal je dan weer geluiden opvangen van het verkeer en van lachende, pratende, schreeuwende mensen die je tegenkomt. Zelfs ’s nachts ontsnap je er niet aan. Bij het horen van al deze voorbeelden is het zien van een bepaald incident niet vereist, de geluidsgolven bereiken onze oren en werkt als een soort alarmsysteem dat los staat van ons zicht.

Dit geldt ook voor muziek. Tegenwoordig wordt overal muziek afgespeeld. In winkelcentra, in restaurants, in supermarkten, in kantoren en ga zo maar door. Deze muziek wordt identiek ervaren als elk ander eerder opgesomd geluid. We horen de muziek wel maar zullen er niet bewust naar luisteren waardoor we er ook niets van zullen opsteken en de waarde van de muziek toch wel verloren kan gaan. De meeste mensen gebruik het immers als opvulling voor de stilte tijdens het uitvoeren van bepaalde activiteiten.

Luisteren

Luisteren is een actie waarbij je effectief kiest om je actief te concentreren op wat je hoort zodat je hersenen de informatie kunnen verwerken. Bij het luisterproces is heel wat aandacht vereist voor de verwerking, het denken, het analyseren en het concentreren. Je zal niet aan andere zaken denken of je met andere dingen bezighouden maar richt je aandachtig tot de spreker zodat je elke woord kunt opnemen van wat de spreker zegt. Luisteren omschrijven we dan ook als een actief proces.

Wanneer je moet luisteren is het noodzakelijk dat je effectief aandacht besteed want op het einde zul je moeten interpreteren en reageren. Luisteren is een vaardigheid die door verscheidene factoren kan afnemen. Dit kan worden veroorzaakt door de vooruitgang van digitale technologie, door het niet willen concentreren of door te veel te verwerken informatie. We kunnen onze luistervaardigheid echter wel verbeteren door harder te werken met meer toewijding en vastberadenheid. In elke relatie hoor je immers wel het verwijt van "Je luistert nooit" of "Je wilt niet luisteren".

Waarom we soms moeilijk kunnen luisteren

Zeer weinig mensen hebben het vermogen om te horen zodanig verfijnd dat het een luistervaardigheid wordt. Er zijn verschillende redenen waarom mensen er niet in slagen om in bepaalde situaties te luisteren.

• Verwachting van anderen tot het zeggen van zaken die ze graag willen horen
• Niet open staan om te luisteren wat anderen zeggen
• Niet geïnteresseerd zijn in iemand zijn situatie of hoe die persoon zich voelt
• Ontbreken van geduld om te zitten en luisteren
• Denken dat iemand beter is dan de rest en daarom ook altijd gelijk heeft
• Reeds een antwoord klaar hebben voordat de andere uitgesproken is. Dit getuigd van weinig onoplettendheid.
• Gehaast zijn en niet even de tijd nemen om te luisteren naar anderen
• Zich ongemakkelijk voelen bij wat een ander zegt

Tips om beter te luisteren

• Focussen door ogen en oren op de spreker gericht te houden zonder dat deze zich ongemakkelijk gaat voelen
• Focussen op een bepaalde plek in plaats van rond te kijken tijdens een telefoongesprek
• Feedback geven over het onderwerp van de spreker
• Herhalen wat de ander heeft gezegd (parafraseren) om de behoeften van de spreker beter te begrijpen
• Als er mensen zijn die veel praten tijdens een geprek kan je deze beleefd wijzen op de beperkte tijd en aanzetten om over te gaan tot de belangrijke zaken
• Luister geduldig zonder te onderbreken. Vergeet op het einde niet te vragen of er nog vragen zijn voor jou
• Wees geduldig bij het wachten op antwoorden door het handhaven van stilte
• Besteed ook aandacht aan de lichaamstaal en het stemvolume van de spreker
• Noteer belangrijke informatie in de vorm van trefwoorden
• Vermeng je emoties niet met een situatie
• Trek geen overhaaste conclusies zonder naar het hele verhaal te hebben geluisterd
• Vraag om herhaling als je iets niet hebt begrepen

Waarom luisteren belangrijker is dan horen

Om het belang van luisteren te kunnen begrijpen beeld je je best in dat je met iemand spreekt en dat je bepaalde verwachtingen hebt van de persoon die luistert. Welke actie verwacht je? Welke reactie verwacht je? Behandel anderen zoals je zelf behandeld wilt worden.

Luisteren is belangrijker omdat het je sociale vaardigheden zal verbeteren waardoor je beter zal opschieten met iedereen in een professionele omgeving. Je weet wat er van je verwacht wordt en je bent in staat om problemen op te lossen door een goede besluitvorming. Je toont blijk van interactie en waardering voor iemand anders zijn gedachten en gevoelens. Je gaat beter samen werken met anderen en eenvoudige beslissingen nemen zonder fouten. Daarom zijn goede luisteraard ook beter te berijpen en productiever. De praktijk leers ons helaas dat de meeste mensen slechte luisteraars zijn.