Verschillende stijlen binnen de conflicthantering

Iedereen heeft er wel eens mee te maken, het is een groot onderwerp in het dagelijks leven. Conflicten, in welke vorm dan ook, zijn eigenlijk niet te vermijden. Er zijn bepaalde manieren waarop er naar een conflict gekeken kan worden, zodat je het conflict beter kan analyseren om zo tot een goede oplossing te komen, om in het vervolg een conflict te vermijden, of met betere afloop op te lossen.

Wat is een conflict?

Er zijn heel veel verschillende soorten conflicten, zo hebben we conflicten tussen verschillende personen, conflicten binnen een bepaalde groep, maar ook conflicten tussen groepen onderling, of een intern conflict, een conflict binnen één persoon, ook wel tweestrijd genoemd. Behalve door aan te tussen wie een conflict is, kan je een conflict ook aangeven door de reden van het conflict. Zo zijn er machtsconflicten wanneer er twee personen zijn die allebei iets anders willen en degene die uiteindelijk de baas is, bepaalt wat er gebeurt.

Wat houdt conflicthantering precies in?

De reactie van mensen is terug te leiden volgens een automatisch reactiepatroon op bepaalde conflicten. De wijze van reageren wordt dan hun ‘dominante conflictstijl’ genoemd. Het gebruiken van andere stijlen gaat meestal niet zo goed en veel minder vanzelfsprekend. Om andere stijlen in te kunnen zetten, moet je weten in welke situatie welke stijl het beste resultaat oplevert. Toe bewust, rationeel en strategisch toepassen van een conflictstijl binnen een situatie wordt ook wel conflicthantering genoemd.

Verschillende conflictstijlen

Er zijn veel verschillende namen voor de manieren waarop mensen reageren op conflictsituaties. Iedereen heeft een vrijwel automatisch reactiepatroon, dat in zijn leven ontwikkeld is op basis van aanleg, opvoeding, achtergrond maar ook levenservaring. Hierdoor reageren mensen heel verschillend op een conflict. Hoe verschillende mensen reageren, is voornamelijk afhankelijk van twee basismotieven die aan het handelen ten grondslag liggen. De zorg voor de belangen van een ander, of de zorg voor een relatie met anderen en de zorg voor eigen doelen en belangen.

Vermijden

Als mensen niet goed voor hun eigen belangen op komen en tegelijkertijd ook geen rekening houden met belangen van anderen, heet dat conflict vermijden. Als je het conflict niet aangaat, of doet alsof er niets aan de hand is, vermijd je het conflict. In dat geval gaat vaak de verantwoordelijkheid om het conflict op te lossen naar anderen, ze stellen het uitpraten van het conflict uit, of zorgen er voor dat er helemaal geen conflict ontstaat. Deze mensen zijn vaak niet zo assertief en trekken zich soms helemaal uit de situatie terug. Vaak komt dit doordat ze bang zijn om afgewezen te worden.

Aanpassen of toegeven

Als mensen de wensen en behoefte van de anderen heel belangrijk vinden en weinig oog voor hun eigen belangen binnen conflicten hebben, dan heet dit toegeven of aanpassen. Als iemand vaak toegeeft, is diegene erg op de goede relatie met de anderen gericht en willen ze bij hoog oplopende conflicten en emoties sneller toegeven, zodat het niet uit de hand loopt. Ze vinden het belangrijker om er voor te zorgen dat de ander tevreden is, dan heftig te discussiëren. Vaak gebeurt dit als iemand een grote behoefte heeft om bij een groep te horen of als diegene bang is om afgewezen te worden.

Onderhandelen

Onderhandelen is de stijl van conflicthantering waarbij de partijen aan de ene kant hun eigen belang nastreven, aan de andere kant proberen zij de relatie met de ander goed te houden. Bij conflicten waarbij de partijen recht tegenover elkaar staan en de belangen tegenstrijdig zijn, is het niet mogelijk om elkaar te geven wat ze willen. In die situatie zullen de partijen opzoek moeten gaan naar het meest haalbare voor beide partijen, een compromis. Beide partijen zijn dan bereid om toe te geven op sommige punten, als de andere partij dat ook doet.

Doordrukken

Doordrukken wordt ook de stijl van het vechten genoemd. Deze stijl is een zeer assertieve manier van conflictbenadering met heel weinig oog voor de ander. Eigen doelen, belangen en meningen worden doorgedrukt ten koste van de andere partij. Het conflict wordt daarbij een soort wedstrijd, waardoor het een kwestie van winnen of verliezen is, waarbij de partij natuurlijk wil winnen. Hierbij is het in stand houden van de goede relatie tussen de partijen niet van belang, hier zal ook geen rekening mee gehouden worden. Deze stijl is niet zonder risico’s, als beide partijen deze stijl gebruiken, kan elk conflict een eindeloze strijd worden, waarbij de oorspronkelijke belangen uit het oog verloren worden.

Samenwerken

Samenwerken als conflict stel wordt gezien als dat mensen binnen een conflictsituatie hun eigen doelen nastreven, maar ook de relatie met de andere partij goed willen houden. In deze conflictstijl wordt er gezocht naar een zo goed mogelijke oplossing tussen beide partijen. Er wordt extra veel tijd besteed om de kwestie helemaal te bekijken en alles binnen de relatie tussen de partijen wordt besproken en uitgepraat. Vaak wordt een oplossing die hieruit komt een ‘win-winresultaat’ genoemd.