Verbale en non verbale communicatie

Het werd ooit prachtig verwoord: "er bestaat geen non-communicatie". Zelfs als je niets zegt, communiceer je via je lichaam. Het fascinerende daaraan is dat de meeste mensen door middel van hun lichaamstaal heel precies uiten wat ze verbaal misschien proberen te verdoezelen. "Het lichaam liegt nooit", is een wijsheid die bij veel communicatie-deskundigen bekend is.

Verbale communicatie moet aansluiten bij je lichaamstaal

Wie met verbale communicatie goed wil overkomen op de ander, moet ervoor zorgen dat die in overeenstemming is met de signalen van zijn lichaam. Als daarbij sprake is van een speurbare tegenstrijdigheid, zijn de woorden vaag en niet geloofwaardig. Dan kan het zijn dat men:

• je niet serieus neemt;
• je voorstellen negeert;
• je bijdrage aan een discussie aan zich voorbij laat gaan;
• of nóg erger, je aanwijzingen en instructies niet opvolgt.

Lichaamstaal waarnemen

Het belangrijkste principe van lichaamstaal is daarmee gegeven: het lichaam liegt nooit. Dat hangt er vooral mee samen dat bijna alle lichaamssignalen onbewust worden uitgezonden en we daarmee dus een dieper inzicht geven in wat er werkelijk in een mens omgaat. Maar men moet trainen om deze signalen te lezen.

Of anders gezegd, moet men leren om deze signalen bij de ander bewust waar te nemen en in de communicatie met hem om te zetten. Want vreemd genoeg is het zo, dat men door de ander onbewust uitgezonden lichaamssignalen wél al op een of andere manier opvangt, maar doorgaans niet verwerkt. Althans dat hebben psychologen ontdekt.

Lichaamstaal herkennen en begrijpen

Wie zijn communicatieve vaardigheden wil verbeteren, moet echter leren om dat onbewuste of half-bewuste niveau te verlaten en met lichaamssignalen - ook de eigen lichaamssignalen trouwens - doelbewust en weloverwogen om te gaan.

Een zeer belangrijk onderscheid is dat tussen goedkeurende en afkeurende lichaamssignalen. Wie achterover leunt of een stap terugzet, zijn armen over de borst kruist, zijn benen over elkaar kruist en in zijn gebaren de handpalmen naar beneden houdt, geeft daarmee via zijn lichaam een meer of minder sterk "nee"-signaal af.

Wees op je hoede als je deze lichaamshoudingen herkent terwijl je gesprekspartner zich nog steeds van instemmende bewoordingen bedient. Hoogstwaarschijnlijk voelt hij zich om de een of andere reden genoodzaakt tot het afgeven van deze instemmende reacties, die echter niet oprecht zijn. Je kunt je er in ieder geval niet op verlaten.

Er bestaat overigens een uitstekende manier om lichaamstaal beter te begrijpen. Imiteer die maar eens een keer! Wanneer je bijvoorbeeld je armen voor de borst kruist en achterover leunt, zul je merken dat je innerlijk meteen een defensieve houding aanneemt.

Bij goede communicatie hoort de juiste lichaamstaal

Zoals hiervoor al opgemerkt werd, is het belangrijk dat je woorden overeenkomen met je lichaamssignalen. Goede communicatie staat of valt bij de juiste lichaamstaal. Dus als je aan de baas uitlegt waarom je er absoluut zeker van bent dat een bepaald reclameconcept met succes kan worden toegepast en de opbrengsten in korte tijd aanmerkelijk zal doen stijgen, wrijf dan liefst niet aan je neus of pluk niet aan je oor. Want daarmee signaleert je onderbewustzijn dat je er zelf niet echt in gelooft.

Je hebt in dat geval twee opties:

• ofwel je leert je lichaamstaal onder controle te houden, al dan niet via een intensieve acteursopleiding;
• ofwel je bent eerlijk en zegt gewoon dat je bedoeld reclameconcept goede kansen toedicht, maar dat het op een aantal punten nog verbeterd kan worden.

Verkeerde lichaamstaal verraadt onzeker gedrag

Veel managers en politici menen overigens voor de eerste optie te moeten kiezen. Maar dat is in de regel een fatale fout, want tot perfecte acteur geraken de meesten toch niet. Uit louter angst om een verkeerd gebaar te maken en zich door hun lichaamstaal te verraden, vervallen deze lieden meestal in geforceerd en onnatuurlijk gedrag.

Daarbij vergeten ze volledig dat hun uitdrukkingsloze pokerface, een schijnbaar niet betrokken blik en een stijve lichaamshouding, de kenner precies vertellen wat er in hen omgaat: de angst om een fout te maken en om zijn gevoelens te tonen. Beide zeker geen aanbeveling voor een modern manager die zou moeten weten dat het maken van fouten en het tonen van gevoelens er gewoon bij horen. Het komt er alleen maar op aan hoe je ermee omgaat.